Në një shkrim të hershëm, diskutoja “Puthjen” e Klimt-it, duke i mëshuar pjesës së prërë e të harruar në shumë riprodhime të kësaj pikture: zbrazëtinë e murrme që zë hapësirë masive në këtë vepër arti me përmasa mbresëlënëse. Aty shpjegoj tendencën e kësaj fshirjeje me fenomenin e evitimit të boshllëkut, i quajtur në fushën e artit vizual horror vacui, tmerri i boshllëkut.
PERSEVERARE DIABOLICUM 10
Nga fundi i vitit të kaluar u zhvillua në Tiranë një konferencë e përbashkët shtypi midis kryeministrit shqiptar Edi Rama dhe homologut italian Matteo Renzi. Konferenca na tërhoqi vëmendjen edhe për deklaratën e Ramës lidhur me sindikatat. Pyetëm veten nëse ishte batutë, gafë apo captatio benevolentiae ndaj kryeministrit italian. Më tepër…
SALLATË MIKSE 2
Kontekstet e web 2.0 – përfshi këtu edhe rrjetet sociale dhe shkëmbimet e SMS-ve, janë hapësira ku eksperimentohet më shumë me shqipen sot dhe ku përdoruesit ndihen më të lirë nga shtrëngesat që përndryshe shoqërojnë tekstin e shkruar.
MONEDHA NË SHATËRVAN Përgjigje
Shqipëria gjendet nën ethe provimesh. Mjekë testohen e revoltohen. Mësues punësohen e largohen nëpërmjet testimeve në mes të vitit shkollor. Nëpunësit civilë testohen. Policët po testohen. Ushtarakët do të testohen. Problemi është, se shqiptarët nuk dalin mirë në teste.
EKZODE 14
Këto ditë, mu në mes të debatit dhe keqardhjes patriotike për ekzodin e shqiptarëve nga Kosova, ja ku ia behu edhe një hetim i Agon Channel, sipas të cilit vetëm gjatë vitit 2014, 46 mijë vetë janë larguar edhe nga Shqipëria – dhe kjo pa llogaritur orvatjen e dështuar të Vlorës, një përsëritje në formë farse të ekzodit masiv të vitit 1991.
DY SINDROMA 2
Një çetë – ndoshta tashmë bandë – artistësh të vdekur urie depërtojnë në vilën toskane të baronit Erdnussbutterschnier dhe ia kapin peng të bijën Alicia, kur baroni me të shoqen Karoline von Niedrighochbett ishin larguar për të marrë pjesë në konferencën vjetore të fondacionit të Strafgefängnis Plötzensee në Berlin.
KUR NGATËRRESAT PËRSËRITEN 6
Para se të shfaqeshin në horizont anijet e eksodit, Shqipëria nuk para përmendej në perëndim. Një tis heshtjeje dhe injorance e rrethonte prej dhjetëvjeçarësh vendin e vogël ballkanik. Kush ka dalë jashtë shtetit para rënies së regjimit totalitar e ka prekur me dorë mosnjohjen e Shqipërisë e të shqiptarëve nga të huajt. Më tepër…
PREVERBA (V) 1
(KONTAMINIME)
U bëmë kashtë e koqe si dhëmbët e dhisë
Di derri në thes ç’është minderi
Qeni që leh në vreshtë nuk ia ha kujt shkopin
Nuk bëhet stan me pula të lagura
SHQIP NË HOLLYWOOD Përgjigje
Këto ditë rastisa të shoh Dead Man Down, një film neo-noir të regjisorit danez Niels Arden Oplev, më të njohur kryesisht për versionin skandinav të The Girl with the Dragon Tattoo; dhe ku luajnë, mes të tjerësh, Colin Farrell dhe Noomi Rapace.
ARTI I DIALOGUT KA VDEKUR Përgjigje
Duhet të pyesim vetën nëse atë që grekët e lashtë e quanin dialektikë, pra arti i dialogut, i arsyetimit dhe i diskutimit, në tërësinë e vet si teknikë e aftësi për t’i parashtruar argumentet me qëllim bindjen e tjetrit, ekziston në kulturën politike shqiptare.
TEATRI I FJALËS SË LIRË 16
Sulmi terrorist kundër revistës satirike Charlie Hebdo e solli në qendër të vëmendjes debatin për lirinë e fjalës, si të drejtë të njeriut dhe si vlerë të qytetërimit Perëndimor.
BULIMIA SEKSUALE E NJË SHEFI 3
Nuk kisha menduar se rruga ime do të kryqëzohej një ditë me atë të drejtorit të dikurshëm të FMI-së, Dominique Strauss-Kahn. Kjo ndodhi të premten e shkuar, në rrethana të një pakënaqësie të dyanshme.
VËSHTRIM PAS HEKURAVE 4
Indiferenca që e shoqëron botën e të burgosurve lidhet pa dyshim edhe me mënyrën se si e koncepton shoqëria burgun. Kur vendi gjeometrik i ndëshkimit konceptohet si landfill social, sa për të rimarrë një koncept jo të vjetër të Bauman-it, pra si një vend ku hidhen mbeturinat njerëzore, atëherë injorimi është reagimi më i natyrshëm; për sa kohë askush nuk ka qejf të bëjë një xhiro andej nga plehrat, ku kutërbojnë erëra të këqija e qarkullojnë rreziqe të papara ndonjëherë. Më tepër…
ROMAN ME METRO 8
Këto ditë i dorëzova botueses Dudaj dorëshkrimin e një libri të ri – i cili mund por mund edhe të mos jetë roman; por gjithsesi, i përket zhanrit fiction, dhe unë, autori, e kam konceptuar si roman.
ITALI E HARRUEME 1
Gjatë një prej shërbimeve tona menjëherë pas dimrit vitit 1990, për llogari të revistës së bujshme por jetëshkurtër “Majekrahi”, patëm fatin të takohemi në Romë me të venë e Jakubin Zadesë, politikanit zogist të mërguar në fund të vitit 1944 dhe të dënuar pastaj me vdekje në mungesë nga regjimi komunist.
LISTA 1
– Për punë minutash mbyllen dyqanet. Jepi shpejt se do mbetemi me gisht në gojë.
– Po hë, nxirre listën e ushqimeve!
– Si nxirre? Ti e more!
E VËRTETA E REKRUTUAR 1
Si efekt anësor i zhurmës që u bë rreth një kandidature për ambasador të Republikës së Shqipërisë në Vatikan, të rrëzuar nga Presidenti, doli në dritë një lajm që konfirmokësh ca lidhje tepër të koklavitura, por gjithnjë aktivisht vepruese, midis gruas së Presidentit Nishani dhe të ngarkuarës së tanishme me punë të Republikës së Shqipërisë në Vatikan, të materializuara në themelet e kishës katolike Shën Piu X në Elbasan.
PUCCINI NË TIRANË Përgjigje
Të pakta janë veprat operistike ku t’i qëndrojnë njëri tjetrit elemente të kundërt dhe të skajshëm. I gjejmë te Triptiku i Giaccomo Puccini-t, një vepër e përbërë nga tri opera me një akt, që rrëfejnë me muzikë tre pamje histori të ndryshme.
BUNKERI ME GJETHE 3
Është e vështirë ta gjykosh strategjinë kulturore duke u bazuar në dy nisma të veçanta. E kjo vlen edhe për kultivimin e kujtesës kolektive shqiptare në raport me muzeun “Bunk’art” e “Shtëpinë e Gjetheve”, e quajtur ndryshe “Muzeu i përgjimeve”. Mirëpo, disa prirje mund të vihen re që tani e ndonjë paralajmërim mund të bëhet për kurthet eventuale që i ngrihen kujtesës sonë kolektive. Më tepër…
KY NUK ËSHTË NJË DIKTATOR 1
Fotografi belg Frederik Buyckx e njeh mirë Shqipërinë. Kur ia sjell hera të vijë e të fotografojë aty, ai i shmang fare qytetet e mëdha, ku duket nuk gjen gjësendi interesante, dhe për këtë ka mirëkuptimin tonë të plotë.
SI TA PËRFTOSH PUBLIKUN 15
Ky shkrim mund t’i kushtohet statusit të metaforës në art; sikurse mund t’i kushtohet inkompetencës së gazetarisë kulturore në Tiranë. Po e lë lexuesin ta vendosë.
KATOLIKË, JOKATOLIKË DHE MYSLIMANË 22
Një incident në lidhje me sugjerimin e emrit të Visar Zhitit si ambasador i mundshëm i Republikës së Shqipërisë në Vatikan i ka përflakur mediat këtë fundjavë.
KULTURË APO TRASHËGIMI 7
Sa herë që dëgjoj për veprimtaritë e Ministrisë së Kulturës, gjithnjë më duket zgjidhje e gabuar që kjo ministri të mbulojë edhe Kulturën, edhe Trashëgiminë kulturore – e gabuar jo aq në vetvete, sa për rrethanat specifike të Shqipërisë dhe të shoqërisë shqiptare sot.
TIPI NGA PORLOCK-U 4
“Kubla Khan” (titulli i plotë: “Kubla Khan; or, A Vision in a Dream; A Fragment”) është një nga poemat më të njohura, dhe kushedi më të arrira, të Samuel Taylor Coleridge-it.
FJALA VAZHDON 2
Ky material, në formë interviste, u përgatit për revistën “Java” të para dy javëve. Po e sjell edhe këtu, për të qenë pjesë e blogut. Janë çështje që i kemi trajtuar shpesh, dhe të cilave do t’u kthehemi – sepse bëhet fjalë për një të mirë dhe të drejtë publike, siç është fjala e lirë.
AGJENTI LETRAR – KOHA PËR TA PASUR 31
Kush dëshiron të botojë një libër, të paktën në Perëndim, duhet të lidhet më parë me një agjent letrar.
Si rregull, agjenti letrar ndërmjetëson midis autorit dhe entit botues, duke negociuar gjithçka që mund të negociohet; dhe me kapacitetin e një përfaqësuesi të autorit.
TË VRITESH DYFISH 6
Lexoja këto ditë një recension që ia bënte Frank Furedi librit If This Is A Woman nga Sarah Helm, ku rrëfehet historia e kampit nazist të përqendrimit në Ravensbrück, i vetmi i destinuar posaçërisht për gra.
MËSIME ITALIANE 15
Është kur ndihet e rrezikuar në themelet e veta, që çdo shoqëri merr edhe vendimet më karakteristike për thelbin dhe fizionominë e saj: kështu, të vënë me shpatulla për muri përballë Europës, grekët ia dhanë votëbesimin një force politike të së majtës së majtë, duke parapëlqyer të rebelohen ndaj një autoriteti të jashtëm, sa hipokrit aq edhe burokratik, si BE-ja.
FUN OF A GUN: DHUNË & MUZIKË 19
Ky vit nisi kërcënueshëm: Charlie Hebdo ndezi diskutime mbi fuqinë simbolike të lapsit, pafuqinë e simbolikës përball ftohtësisë së dyfekut, dhe mbi përcaktimin e kufinjve të lapsit dhe dyfekut. Rreshtat që vijojnë marrin shkas veç indirekt nga masakra në Paris, e cila nxori në pah konflikte në mentalitetin shqiptar.
SYRI DHE FAQJA 11
Ky shkrim nisi si koment për temën DY ANËT E PËRGJIMIT por mori formë tjetër. E vonova botimin pasi u lajmërua se Ministrja e Kulturës Mirela Kumbaro do të ishte e ftuar në emisionin Tonight Ilva Tare, krahas Ema Andreas, Ben Andonit dhe Alfred Lelajt për të diskutuar mbi “Kambanat e Kulturës”. Ju ftoj ta lexoni këtë kontribut timin në vazhdim të asaj bisede, që mua më vleu shumë.
FSHIJ E SHKRUAJ 20
A mund ta rrëfejmë, ose edhe ta rishkruajmë historinë tonë kombëtare, pa mistifikuar? Me sa duket, kjo mbetet një nga sfidat madhore të historiografisë shqiptare sot, veçanërisht në nivelin sub-akademik.
Ndodhi që ndërroi jetë këto ditë Ded Gjon Markagjoni, një pasardhës tashmë i moshuar i familjes së njohur të kapedanëve të Mirditës, i persekutuar rëndë nga regjimi komunist.
DROGOKRACI 3
Termi në titull ‘drogokraci’ është i huazuar prej Fatos Lubonjës, nga një shkrim i tij i mëparshëm për të njëjtën temë. I përdorur këtu i referohet natyrës ‘narkotike’ të shkëmbimeve ekonomike që sot pretendohet se dominojnë ekonominë shqiptare; një varësie kundrejt një tipi transaksioni që prodhon një sistem politik dhe social të caktuar, jo thjesht në kuptimin e ngushtë të mardhënieve dhe shkëmbimeve kriminale të lidhura drejtëpërdrejtë me trafikimin e drogës.
