GÖTTINGEN

(Pushim për një kafe)

Shpesh here u kalojmë anash dhe as që dyshojmë për ekzistencën e tyre, nuk na shkon fare mendja se ato vetëm se presin te na buzëqeshin e të na hapin një univers sublim, të cilin fatkeqësisht që jemi të prirur ta harrojmë përgjatë itinerarit banal e monoton të përditshmërisë tonë. Megjithatë ato përsëri vetëm se presin me durim që ne të kthejmë sytë e t’i shohim…

Kështu më  ndodhi qe të zbuloj një perlë të tillë të vogël nga fundi i verës  që shkoi, duke u futur në radhën e një pike….  karburanti në hyrje të Luxemburg city, në krahun që futesh nga autostrada që vjen nga Saarbruken.

Servisi për të cilin po flas përbën kureshti të veçantë për çmimin tepër të ulët të karburantit. Në këtë kohë krize kisha dëgjuar shpesh herë të thonin: të ka ndodhur të furnizohesh aty në hyrje të Luxemburgut? Megjithatë, unë pyes veten nëse ishte thjesht puna e krizës, apo përgjigja “po” pas asaj pyetjes së mësipërme. Kam përshtypjen, madje gati sigurinë se në disa punë (pse vetëm në disa?) mbetemi kalamaj gjithë jetën, ka të ngjarë.

Ata që ishin me mua në makinë nisën të ankohen nën buzë, të thonë se kisha kapur veshin e majtë me dorën e djathte, duke ndryshuar itinerarin për të dalë me çdo kusht te ajo pikë furnizimi. Mua, kjo nuk më shkurajonte fare edhe pse asnjëherë nuk kisha pasur parandjenjën se një ditë në atë qoshe të Luxemburgut do të zbuloja atë mrekullinë e vogël…

Megjithatë, si fillim, sapo u futëm në parkingun e servisit, u bëra shenjë miqve te mi  të shihnin makinat që ishin rrotull nesh: Lexus, Lamborgini, Maserati, Porsche… me pak fjalë marka që të shpeshtonin ritmin e frymëmarrjes kur i shihje. Nëse kishte një arsye për të mos u futur aty ishte pikërisht modestia e makinës ku ndodheshim, asgjë tjetër, ndjenja e vogëlsisë që të ndillnin në shpirt ato farfuri të teknologjive moderne. Por, me pak vullnet mund të gjenim edhe ndonjë arsye ngushëlluese, p.sh: kur përpiqeshin të kursenin edhe pronarët fatlumë të atyre bolideve, pse jo ne? Kjo më jepte forca të tregohesha shpërfillës ndaj hungërimave  të miqve të mi dhe insinuatave të papranueshme se çfarë kursehej aty, harxhohej nga itinerari i ndryshuar i autostradës…

E pra, duke pritur në radhë, makinën nisi ta rrahë një diell i lezecëm, siç është dielli shpesh herë me dhëmbë dhe  jo gjithnjë i pranishëm, i kësaj asaj ane të Evropës. Dhe nuk kishte gjë më të këndshme se sa të hapje xhamat e të prisje disa çaste me sy të mbyllur.

Nuk duhej të kishte kaluar shumë kohë, kur si nga askundi erdhën tingujt e një pianoje, që shumë shpejt u muar vesh se ishin pjesë e introduksionit të një kënge. Eshtë e vërtetë se për cdo gjë që në fillim ke vështirësi t’i percaktosh drejtimin, përgjithsisht je i gatshëm të besosh se vjen nga qielli, por në të vërtetë tingujt e asaj pianoje kishin dicka të tillë. Pastaj nuk duhen harruar ato rrezet e diellit që kishin përfshirë së jashtmi e përmbytur së brendshmi kokën time… Nuk i hapa fare sytë,  i bindur se gjithçka ishte pasojë e një prej atyre gjendjeve kalimtare të transit, që krijojnë rrezet e diellit, ndërkohë që symbyllur nuk e di as vetë se në çfarë niveli psikik ndodhesh.

Pra këto ishin rrethanat kur pas introduksionit të pianos, ne veshët e mi erdhi zëri i Barbaras (Monique Andrée Serf)  dhe vargjet e një kënge te panjohur për mua deri atëherë.

Ishte Göttingen, kënga që ajo i kushton qytetit gjerman me të njëtin emër.

Pyeta veten se sa mijëra vjet i është dashur njerëzimit për të arritur deri te ajo këngë? Për të arritur deri aty sa një këngëtare aq e talentuar e popullore  franceze, për më tepër me origjine çifute,  t’i këndonte  me aq dashuri një qyteti gjerman, fëmijëve të tij biondë, njerëzve që buzëqeshnin kur nuk dinin ç’të thonin, dëshirës për mirëkuptim edhe  pa njohur gjuhën e njeri tjetrit, përrallave të fëminisë që gjithnjë fillonin me: na ishte një herë në Göttingen…

Dhe pastaj i erdhi radha vargut që më bëri të mbaj frymën më gjatë: Dhe nëse alarmi do të bjerë/  dhe armët do të na duhet të marrim/, zemra ime do të derdhë një pikë lot për Göttingenin.

Duhej guxim i madh për një varg të tillë ne atë kohë, diku në vitet ’60, kur flitej për revanshizëm dhe Franca kishte afruar trupat dhe blindet edhe një herë në kufirin e Alsasë Lorenës.

Se ne të gjithë e dimë se është  fjala për dy vende që vetëm në njëqind e pesëdhjetë vitet e fundit janë masakruar në mënyrën më të përbindshme që mund të imagjinohet, se i kanë shkulur e shqyer territoret njëri-tjetrit, se janë urryer, djegur e therur pa mëshirë. Se në shekuj kanë ushqyer për njëri-tjetrin një urrejtje që kalbej e bymehej si torfë kenetash, që thartohej gjatë në thellësi të zorrëve… A ka nevojë të them se është fjala për Francën dhe Gjermaninë?

Pra, nuk po flasim për kombe që u mungon krenaria kombëtare, që falin kollaj gjakun e aq më pak trojet e tyre;  të mos harrojmë se po flasim për popuj (të paktën, sot te njëri, se tjetri e ka ndryshuar)  që në himnin kombëtar, cilësojnë ende me togfjalëshin “gjak i ndyrë” fqinjët armiq!

Por mbi të gjitha është fjala për popuj që nuk e harrojnë kollaj historinë. Në Shqipëri nuk merret më njeri me ngjarjet e luftës (me të drejtë shumë vetave u  janë neveritur se gjithçka ishte thellësisht në funksion të himnizimit të personave të veçantë dhe jo të sakrificave të një kombi),  por në Francë është fare e rëndomtë për shembull, që jo vetëm atëherë kur Barbara shkroi këngën e saj, dyzet e pesë vjet më parë, por edhe sot mund të shohësh në gazeta lajme (sikundër pashë unë para pak javësh) ku thuhej se kryeministri F. Fillon  ishte në përkujtimin e masakrës qe ndodhi diku në Francën qendrore më 1944, ku një fshat i tërë u dogj krejt  dhe të gjithë banorët e tij u shfarosën nga nazistët. Fshati fantazmë ruhet i gjithi, dhe madje mirëmbahet ashtu siç u la i djegur atëherë nga nazistët. Dhe vizitohet çdo ditë nga mijëra vetë!

Hapa sytë, por nuk është se shquajta gjithçka menjëherë. Në fillim pashë vetëm disa imazhe psikedelikë, rombe me ngjyrë gushëpëllumbi dhe rrathë konikë, që dukej se merrnin vërtik mu diku para syve të mi. Pak më pas kuptova se muzika që shoqëronte imazhet në kokën time të tejnxehur vinin  nga një MG, ku qe ulur një grua e re.

Kur pak më pas ajo kaloi para meje vura se se makina saj kishte targa gjermane.

Ky doli të ishte një zbulim i veçantë, se kur të nesërmen u fola disa kolegëve të zyrës për atë këngë doli që shumë prej tyre nuk e njihnin. Mbase nga që janë të rinj në moshë, mendova. Por nuk ka arsye që të mos mendosh, po ashtu,  se  kënga tashmë ishte harruar në Francë dhe vazhdonte të dëgjohej ne Gjermani…

Me tej mora vesh se Barbara e kishte shkruar këngën Göttingen pas një  vizite me miqtë e saj në atë qytet.

Pak kohe më pas ishte shpallur qytetare nderi e Göttingenit. ———————————–
Po e ndërpres këtu refleksionin tim, si një requiem i vonuar për fundverën e këtij viti, duke besuar se më mirë se gjithçka mund të flasë vetë kënga Göttingen, e cila dëgjohet çdo çast te një sit me emrin Deezer, që nuk e di nëse njihet në vendet e tjera. Është  një sit, francez me duket, ku nuk mund te shkarkosh muzikë, por mund të dëgjosh falas dhe pa asnjë rrezik shkeljeje ligjore a piraterie, çdo këngë e çdo autor. Mjafton të vesh emrin e autorit apo këngës ne shfletues, sipër. Të paktën mua, muzika që gjej aty më shoqëron disa orë në ditë.

Këtë sit e  pëlqej me shume se YouTube sepse cilësia e zërit është shumë më e lartë.
Dëgjoj shpesh, ose pothuaj, edhe përshtatjen e Göttingenit  për kitarë klasike,  nga Roland Dyens.

Dëgjim te këndshëm:-))

——————
Bien sûr, ce n’est pas la Seine,
Ce n’est pas le bois de Vincennes,
Mais c’est bien joli tout de même,
A Göttingen, à Göttingen.

Pas de quais et pas de rengaines
Qui se lamentent et qui se traînent,
Mais l’amour y fleurit quand même,
A Göttingen, à Göttingen.

Ils savent mieux que nous, je pense,
L’histoire de nos rois de France,
Herman, Peter, Helga et Hans,
A Göttingen.

Et que personne ne s’offense,
Mais les contes de notre enfance,
“Il était une fois” commence
A Göttingen.

……….