Shkrimi im me titull “Patosi ynë nekrologjik” u botua më parë në blogun Peizazhe të fjalës, dhe pastaj edhe në gazetën Shekulli.
Aty unë kritikoja disa karakterizime hiperbolike dhe shijekëqia për të vdekurit, duke marrë shkas nga titulli një artikulli të Natasha Lakos, që e kisha lexuar në sajtin 24-orë.com, dhe që gjendet aty sot e kësaj dite.
Në shkrimin tim unë e thoshja haptazi që kritikën time ia drejtoja titullit të këtij shkrimi, jo përmbajtjes së tij.
Me atë titull, shkrimi në fjalë ishte përcjellë edhe nga time.al (një klon) dhe lajm.al, i cili i referohet sajtit 24-orë.com.
Ndërkohë, “Homer shqiptar” e quajti Podrimjen edhe Selim Musaj, gjatë një takimi përkujtimor mbajtur në Treviso të Italisë (më dt. 29 korrik, ose dy ditë pas botimit të shkrimit në 24-orë) dhe Nezir Beqiri, në gazetën “Nacional”, data e pacaktuar.
Pas gjase, burimi i këtij epiteti sa viral, aq edhe të papërshtatshëm, është titulli i artikullit të Lakos, botuar në 24-orë.
Sot më shkroi privatisht një i afërm i shkrimtares Natasha Lako, për të më thënë, mes të tjerash, se kisha gabuar në shkrimin tim, kur i referohesha artikullit në fjalë; meqë Lakoja nuk kish bërë gjëkundi fjalë për “Homer shqiptar.”
Miku që më shkroi, më shpjegoi edhe se artikulli i Natasha Lakos ishte botuar në gazetën Bota sot, me titullin “Ali Podrimja, Udhëtar i përjetshëm, Homer djaloshar”.
Nga shkëmbimi që patëm, doli që autorja nuk e kish ditur se, diku gjatë telefonit të prishur të mediave shqip online, titulli i artikullit të saj kish përfunduar në një “Ali Podrimja Homeri shqiptar”, për të ngacmuar pastaj edhe reagimin tim kritik.
Për fat të keq, as në faqen e Bota sot online dhe as gjetiu, unë nuk arrita të gjej referimin ndaj një titulli të tillë; në një kohë që në faqen e 24-orë nuk gjej dot asnjë të dhënë për burimin se nga është marrë artikulli (çka më bëri të mendoj se mund të ishte shkruar enkas për atë faqe).
Gjithsesi, tani e kam të qartë se titullin e Natasha Lakos e ka ndërruar, në kopjim e sipër, një redaktor ose administrator i faqes.
Edhe pse redaksitë kanë të drejtë të vënë dorë në titujt e artikujve (si rregull, duke shtuar në fund të artikullit se ‘titulli është i redaksisë’), kur kjo ndërmerret nga njerëz që nuk kanë as kompetencën as ndjeshmërinë e duhur, mund të shkaktohen dëme.
Një dëm i tillë është pezmatimi i autores Natasha Lako, përballë kritikës sime, e cila iu duk e pamotivuar.
Por edhe më i madh është dëmi kulturor që sjell zëvendësimi i një titulli poetik “udhëtar i përjetshëm, homer djaloshar” me një klishe si “Homeri shqiptar,” e cila i bën jehonë frymës kitsch që mbizotëron në kulturën shqipe online dhe që, në fakt, ishte edhe objekti i kritikës sime.
Më duhet të pranoj fajin tim, që nuk dyshova menjëherë se Natasha Lako, poete e mirënjohur dhe njeri i shquar për ndjeshmërinë e vet, nuk mund të kish sajuar një titull të tillë paçavure.
Nuk dyshova, sepse i dhashë më shumë kredi se ç’e meritonte burimit.
Por, vëreni me kujdes aktin e këtij redaktori, që ka vënë dorë në metaforën e një poeteje, për ta shndërruar në lëvere: dhe e gjithë kjo në emër të konformimit me një normë imagjinare të kitsch-it shqip!
E kam pësuar edhe vetë kështu para disa kohësh, kur një shkrim imi i botuar në blog, për një roman të Bashkim Shehut, përfundoi në një gazetë të Tiranës me titullin: “Ardian Vehbiu: Ju rrëfej Bashkim Shehun.” Për fat të mirë, arrita të shpjegohem menjëherë me Bashkimin; por sa e sa herë të tjera dëme të tilla nuk janë shmangur dot?
Janë dëme që i detyrohen një lloj vandalizmi ndaj punës intelektuale, ose asaj egërsie që kulturën kërkon vetëm ta përdorë, jo ta jetojë.
Hapje teme pa nevojë. Vetë krijon problem, vetë shuan problemin. Që artikullshkruesit nuk vendosin se si do të titullohet artikulli i tyre nëpër gazeta, është një gjë që e din secili që merr vesh pak nga gazeta.
Për fat të keq, jo. Temën e pashë unë të nevojshme që ta hapja, dhe për këtë nuk i marr leje askujt, dhe aq më pak një anonimi të thjeshtë. Kjo temë erdhi si përgjigje e shumë fërkimeve, debateve të vogla, keqkuptimeve dhe kundërakuzave private dhe gjysmë-private, të cilave e pashë të arsyeshme t’u përgjigjesha një herë e mirë, me një njoftim publik, në blogun tim (pasi u lodha duke iu përgjigjur privatisht). Natyrisht, disa të painformuarve kjo mund t’u duket e tepërt – por, me gjithë respektin për shqipen, kujt i plasi për këtë? Ti, zoti Red, i ke dhënë kujt shpjegime për markën e deodorantit të sqetullave që ke përdorur sot?
Hapje teme pa nevojë? Me të vërtetë jam shkrirë së qeshuri. Sikur XhaXhai të kapi hapësirën tënde o njeri, bën sikur shpërdori disa kilobyte nga disku yt. Kemi hyrë në mes të shtatorit por ama vapa bën kërdinë akoma…
Unë habitem edhe me XhaXhain, që rri e lodhet edhe të përgjigjet sejozisht. Pse nuk i injoron këta njerëz? Të shikoj që kacafytesh për t’i dhënë përgjigje çdonjerit që të drejtohet. Nuk besoj se nuk je në gjendje të dallosh një komentues që do debat, që ka argumenta, që ka diçka për të thënë. Unë jam shumë i rezervuar ndaj çdo “emri” të ri që shfaqet në blog. Nuk di nëse janë kalimtarë të rastit apo njerëz që gjetën një kënd për të mësuar.
Ata që kanë gjëra për të thënë, ata që kanë kulturë, do komentojnë prapë, të tjerët bëjnë një kalim tranzit, panë një mur të bardhë apo një dërrasë të zezë dhe iu tek të shkruajnë.
Ke të drejtë, o mik. Luftë e humbur është – por ndonjëherë them se edhe t’i lësh të livadhisin, prapë humbje është.
Kam frikë që Red nuk është kuptuar mirë. Artikullshkruesi duket i preokupuar për çështje të “gazetarisë”, si kultura dhe dija për të komunikuar publikisht nëpërmjet medieve, pra për të publikuar, ndërkohë që Red duket sikur po do të flasi për “gazetën” si mall shit-blerjeje (ose e thënë në shqip “shit për blerje”).
Ti Tannhauser, merr deodorantin e Xhaxhait dhe futjani njeri-tjetrit…ndër sqetulla natyrisht.
[I nderuar CD, ende nuk më je përgjigjur, si do ta zgjidhje ti çështjen e komenteve si ky më lart. Sinqerisht, do të doja një mendim.]
Dhe une, sinqerisht, shkoj e hap kete djall-o-teme, te lexoj ndonje gje (te hajrit – thuhet) para se ti pergjigjem nje pyetje pergjigjen e te ciles e shty si i denuari kohen ne radhen e karriges.
Nuk kam nje pergjigje ne xhep, ndjehem ngushte. Nuk kam nje pergjigje per ty c’te besh, ndersa po te jap pergjigjen cdo beja une. Do ta kisha lene, sic kam bere, te humbte ne eter, sic thote Tannhauser, apo sic i thoje vete diku dikujt keto dy dite.
Po shkoj te pergjigjem.
Falemnderit.
Ketu, ne Gjermani, po e leshove baglen jashte shtalles, te gjobitin.Jo vetem kaq,por edhe nese qeni juaj e ben kaken, je i detyruar t’ia heqesh,se te gjobitin.
Kjo nuk do te thote se ti nuk ke te drejte ta leshosh baglen, ama ne shtalle.
Kush ka sy e dy pare filtra të arsyes në kokë e kupton se ku qëndron problemi i moderimit. Nëse as sytë e as paret e mendjes nuk mjaftojnë për të shkurajuar hedhjen e baltës e të domates si monedhë komunikimi, kjo ka të bëjë me zgjedhje të mirëfilltë. Një herë, dy, diku mbaron kufiri i të ushqyerit me “sepse” e me shpjegime mbi etikën dhe komunikimin. Qartësisht fliten gjuhë të huaja për njëra tjetrën, edhe pse prezumimi është se po komunikohet në të njëjtën shqipe. Më vonë do ta kuptojnë, më të humbur do të jenë.
Xha Xha, nuk keni pse ta merrni detin në këmbë.