Po ndodh kjo gjë: të gjithë ndihen të titulluar të përjetojnë 15 minuta si etimologë.
Ekzagjeroj, mbase jo të gjithë. Mes këtyre ka edhe etimologë të mirëfilltë, por edhe njerëz që i kanë këllqet profesionale, për të sjellë diçka të re në fushë.
Vetëm se ajo që ndodh është diçka tjetër: në tema ku diskutohet etimologjia e një fjale, dhe aq më tepër e një emri vendi, vijnë radhë-radhë për të komentuar njerëz që e kanë gati etimologjinë e tyre.
Këtë e gjen në faqen e revistës “Peizazhe të fjalës” në Facebook, sa herë që artikulli i radhës merret me etimologji ose me histori gjuhe. Unë, që e administroj shpesh atë faqe, nuk njoh pothuajse ASNJË nga këta që promovojnë etimologjitë e tyre, të cilët nuk janë MIQ të mi a të faqes, nuk e njohin revistën.
I sjell tema vetë.
Këtu nuk po dua aq të problematizoj etimologjitë e tyre, që janë folklorike, të tipit ELBASAN – ELB, HASAN!, sa të diskutoj se çfarë i shtyn këta njerëz të mendojnë se mund t’i sjellin kontributet e tyre përbri atyre prej etimologëve profesionistë. Çfarë i bind se mund të kontribuojnë krah për krah me profesionistët, në tema kaq komplekse për t’u trajtuar.
Një pjesë e tyre janë magjepsur nga turbo-albanologët dhe suksesi i këtyre televiziv ose në rrjetet sociale dhe mbase edhe në librari; i dëgjojnë dhe mendojnë “edhe unë mund ta bëj këtë.” Argumenti etimologjik, i bastarduar në batutë, dhe i shumëfishuar në mediat, ka krijuar një atmosferë të tillë ku shumëkush beson se vëmendjen ndaj gjuhës shqipe mund ta konkretizojë në formën e etimologjizimit.
Po sjell këtu më poshtë disa nga folk-etimologjitë që u sugjeruan për emrin e Durrësit, gjatë diskutimit këto ditë:
[…] Vetë forma DUR ËS(ËSHT) tregon saktë që kjo fjalë i takon popullit ADRIAN. DUR=DAR=ARD janë lëvizje të germave që të formohet një fjalë e shkurtër. Lexoje fjalën DYR në anglisht dhe do ta kuptosh që DYR=DAIR ose ADRI. […] Mendoj se emri i vjetër i Durrësit vjen nga shqipja dhe ja se pse: Dyrrah ndahet në Dy-Rrahe. Në gegërisht rrahe quhen fusha jo pjellore në madhësi të ndryshme. Duke patur parasysh kodrat e Durrësit dhe fushat që shtriheshin, një nga ana e detit nga Currilat, dhe tjetra nga ana e kënetës ,mendoj se mund të qëndrojë kjo hipotezë. […] Nga gjermanishtja vjen: Durst në gjermanisht do të thotë “ètje”…Durrësi nuk ka pasë dhe akoma nuk ka burime me ujë të pijshëm. […] për mua ka më shumë të ngjarë që ky toponim ka qenë gjithmon vendas: der-hyse > Durrës, “porto” (porta d’accesso = dera hyrëse në brendatokë.) […] Kemi një kompozitë qartësisht shqip. Dy (me buzorëzimin e y-së që është dukuri e shqipes), në pjesën e dytë një rr (edhe kjo dukuri e brendëshme e shqipes), pas dridhëses së dyzuar vjen një zanore e hapjes së lartë /a/, dhe pas një rryme të fortë, vjen një laringalja /h/ që zbut rrymën e krijuar nga një dridhëse-alveolare dhe një jobuzore. Edhe kuptimi i fjalës rrah (tokë e shpyllëzuar që rrihet gjithë ditën nga dielli), siç janë edhe në gjirin e portit dy pjesë toke të ekspozuara.
[…] DURRËS > Dy rrasa…sepse ndodhet ndërmjet pllakave tektonike adriatike dhe kontinentale! […] DURRACHIUM = DY RRAFSHE, DY SHESHE, me disnivel nga njëri-tjetri (si dy shkallë të njëpasnjëshme). Njëri (rrafshi i poshtëm) sot gjendet nën ujë, i permbytur. Tjetri (rrafshi i sipërm) edhe sot gjendet i populluar. Nuk ka lidhje me “derën”. Të kish këtë lloj lidhjeje, do të quhej portë, jo derë. […] Mesa di unë quhej Dyrrah. Po ta rrokjezojmë, dy-rrah do të thotë “dyer që rrihen”, ose dy dyer që rrihen në frazat shqipe përdoret edhe sot “më rrahu era e detit”. Duke qenë se Durrësi është në bregdet, ekziston mundësia që si port i vjetër ilir të ketë pasur dy porta hyrëse të anijeve që vinin nga deti. […] Kuptimi është i qartë. Dy rrahe. Ose “dy rrasa”. Qytet i vendosur në dy vende. Epidamni dhe pjesa jashtë ose rrotull fortifikimit. […] Këtë e kam sqaruar disa vite më parë në forum gjuhësor, rrënja është folja hyj, hyr, hyra, t’hyra, d’hyra ku bashkëtingëllorja (t), (d) është lidhëze e foljes të hyj, të hyr, d’hyer, dyer, door, ashtu si në fjalën po hyj, po hyr, phyerta, portë, port, në fakt folja hyr eshte nga emri yll, yj, hyj, pra dritë, kur hap derën hyn dritë, ky është i gjithë kuptimi, d’hurrës do të thotë port nga të gjitha kuptimet. […] Dyrrachium = Dy Rrahe, Dy Rrafshe, Dy Sheshe. […] Më bëri përshtypje,e lexova diku nga mesi shkruhej Dyer në gjuhën sllavobullgare ose në mënyra të ndryshme greke etj., etj. Duke menduar se shqipja e shkruar asht shumë e vonshme kombet e tjera e shkruajnë në gjuhë të vet. Kur e lexon bota ashtu e beson, thirri sa të duash DYERRSI kësaj porte që me dy-tre millenjume ka qenë port që lidhte Europën me Ballkanin.
Ka disa faktorë që e ndikojnë këtë “defekt epistemologjik”: I pari është pasioni për ta shpjeguar të panjohurën, p.sh. një emër vendi nga lashtësia, nëpërmjet së njohurës, fjalës shqipe; një pasion që ka lidhje me purizmin. I dyti, është nevoja për t’ia kthyer shqipen atë që, deri dje, i është atribuuar ndikimit të huaj; dhe që zë vend brenda mitit viktimist se lavdinë na e kanë vjedhur ose rrëmbyer të huajt.
Ashtu, një nga kritikat më të padrejta që u është bërë etimologëve profesionistë të shkollës albanologjike shqiptare – Çabej dhe Topalli – është se “kanë identifikuar shumë fjalë të huaja në shqipen.” Kjo kritikë pastaj shtyhet më tutje, dhe përfundon në akuzë, për këta të dy, si të paguar nga sllavi ose nga greku.
Duke e paraqitur etimologjinë profesioniste si produkt qëllimesh antishqiptare, krijohet hapësira (morale) për ri-etimologjizime të fjalëve, mbi kritere jo-shkencore; por edhe motivimi i nevojshëm, për këdo që ta provojë dorën me etimologji, nëse dëshiron që ta vërë një padrejtësi në vend.
Për të parafrazuar një thënie të hershme të Enver Hoxhës, për fletë-rrufetë, do të thoja: “CILIDO PA FRIKË DHE ME SHKRONJA TË MËDHA TË SHKRUAJË ÇFARË MENDON… PËR ETIMOLOGJITË E FJALËVE SHQIPE.”
Dyshoj fort se shumë nga këta etimologë të së dielës nuk i kanë lexuar veprat e Çabejt a të Topallit; sikurse kam frikë edhe se, po t’i kenë lexuar, nuk i kanë kuptuar dot. Diskursi i historianit profesionist të gjuhës u duket, atyre që nuk janë të fushës, si zhargon. Populizmi e shfrytëzon tani këtë mbresë, për ta paraqitur të njëjtin diskurs si përpjekje “për t’i fshehur qëllimet armiqësore.”
Ndonjëherë, kur më del përpara skepticizmi i njeriut të rrugës ndaj albanologut profesionist, dhe gjej në qëndrimet e tij jehonën e argumenteve populiste, të pseudo-albanologëve, që kanë mbushur dynjanë jo vetëm me etimologjizimet, por edhe me moralizimet e tyre, më duket sikur po i afrohemi një modeli që do ta quaja “mbledhje fshati”, ku edhe etimologjitë e fjalëve do të vendosen me votën e lirë të popullit.
Në rrethana normale, qytetari do t’u besonte elitave të veta profesioniste: juristëve, mjekëve, studiuesve. Por sot ndodh e kundërta – shumë njerëz po e konsiderojnë si lloj emancipimi çlirimin nga respekti për autoritetin çfarëdo.
Këtë e ushqejnë mass mediat, të cilat – në keqbesim – i rrëzojnë autoritetet tradicionale, për t’i zëvendësuar me të tjera autoritete, që u hyjnë në punë atyre vetë. Ashtu sot nuk mund t’i shpjegosh dikujt se këtë fjalë e ka etimologjizuar Çabej; sepse për Çabej ai ka dëgjuar, në televizion, që të quhet “tradhtar”.
Mediat e shfrytëzojnë lirinë e fjalës për të hedhur në tregun e ideve një sasi kolosale idesh kallpe, të ricikluara poshtë e lart nga pirgjet madhështore me plehra të medias globale; por e bëjnë këtë në rrethanat kur qytetari – që është edhe konsumatori i tyre – ende nuk është mësuar me pluralizmin.
Shkolla, nga ana e vet, nuk i stërvit fëmijët dhe të rinjtë me të menduarit kritik dhe as u mëson rregullat elementare të arsyes.
Unë e përjetoj përditë efektin e kësaj flame në kulturë; por jam i sigurt se e njëjta gjë ndodh edhe në fusha të tjera. Njerëzit kanë humbur besimin te njëri-tjetri, përfshi këtu edhe besimin tek autoriteti. Siç ka ndodhur edhe herë të tjera në historinë e shqiptarëve, këtyre u vjen natyrshëm të mos u zënë besë elitave që i kanë nxjerrë vetë.
Një pjesë e etimologëve “vullnetarë” janë edhe ndjekës të turbo-albanologëve dhe i vlerësojnë këta për qasjen e re ndaj historisë së fjalëve – por, me sa kam mundur të vënë re, jo për zgjidhjet e tyre etimologjike konkrete. U pëlqen metoda artizanale, por duan ta përdorin vetë. Pakkush duket se vihet të përvetësojë arritjet e këtij apo atij turboje – mjafton ideja se kushdo mund të etimologjizojë, mjafton të jetë folës i gjuhës.
Turbo-albanologëve nuk do t’u ketë shpëtuar kjo; prandaj edhe pyes se çfarë kanë ndërmend të arrijnë, nëse e kanë humbur shpresën se kontributet e tyre mund të depozitohen si dije. I vetmi rezultat i arsyeshëm, në këto rrethana, mbetet që të rrëzohet ngrehina e dijes, të cilën e mban në këmbë autoriteti institucional.
Me autoritet institucional këtu kam parasysh jo vetëm titullimin, por edhe vetë modelin akumulativ të dijes – që, në albanologji, do të mishërohej në faktin që secili kontribut i radhës, përfshin në vetvete kontribute të mëparshme. Për shembull, Çabej e përmbante Joklin, Kolec Topalli e përmban Çabejn, në mënyrë të tillë që njëri nuk mund të kuptohet pa tjetrin. Njohja e paraardhjes është edhe shenjë dalluese e profesionalizmit – dhe kriter për identifikimin e pseudove, të cilët zakonisht flasin për veten, dhe në atë masë sa ta kenë të pamundur të krijojnë edhe solidaritete horizontale.
Ja, kaq e thjeshtë është.
Turbo-albanologëve u intereson shembja e autoritetit akademik, sepse ashtu i hapin vend vetes, si alternativë në dije; por për ndjekësit e këtyre, dhe për të tjerë etimologë vullnetarë, ripërmasimi i fushave të forcës në diskursin e dijes është edhe ftesë e ripërtërirë, për angazhim aktiv. Natyrisht, një person i pakualifikuar, që vjen nga rruga dhe harxhon kohë e mund, për të propozuar një etimologji të vetën (qesharake) në një debat mes historianëve të gjuhës, nuk është se fiton ndonjë gjë të madhe nga kjo, përveç kënaqësisë se ka përmbushur detyrimin – nuk po them misionin – ndaj kombit të vet. Prandaj edhe mendoj se, më problematike se etimologjitë amatore dhe sugjerimet e tjera prej amatorësh në fusha dhe çështje tejet të specializuara, është ideja se këtë mund ta bëjë kushdo.
Këto ushtrime të lira eksplorojnë më shumë mundësitë e etimologjizimit; aq sa të krijohet përshtypja se të njëjtët persona, pas pak ditësh, mund të sajojnë një shpjegim tjetër me po aq lehtësi. Edhe turbo-albanologët me emër e kanë ndonjëherë të vështirë të mbajnë nën kontroll morinë e etimologjive që u sugjerojnë metodat e tyre dhe për të zgjedhur më të mirat mes tyre. Duket sikur etimologjizimi, deshifrimi i një fjale duke gjetur aty grimca fjalësh të tjera, merr përparësi ndaj etimologjisë – teksa kjo e fundit, si dije e ngrirë, i përket traditës që tani duhet kapërcyer. Në thelb, etimologjitë – që përftohen nëpërmjet metodës standard (historike-krahasuese) – dhe që synojnë t’i afrohen një të vërtete gjuhësore, do të shihen tani si mishërime të atij autoriteti akademik që turbo-albanologët dhe ndjekësit e tyre nuk e njohin më, madje i kundërvihen. Ashtu edhe etimologjitë i zëvendëson etimologjizimi si art performativ, ose ritual mistik i përvetësimit të trashëgimisë gjuhësore.
(vijon)
© 2024 Peizazhe të fjalës™. Të gjitha të drejtat të rezervuara. Imazhi në kopertinë është krijuar me AI.
Në fakultetet e gjuhësisë në Shqipëri e Kosovë nuk studjohet askund lënda e etimologjisë. Aq katrahurë sa është gjuhësia krahasuese dhe “etimologjia” e saj me parime të reduktuara e përgjithësisht të munguara për shkak të mosnjohjes së tyre, sa nuk ka kund një profesionist të japë lëndën e etimologjisë.
E para pengesë që duhet kapërcyer është nocioni i morfemës, e cila në shumicën e rasteve në gjuhën shqipe rezulton të jetë koncept i zbërthyeshëm në pjesë të tjera minimale kuptimore.
Ju z. Vehbiu nuk i futeni diskutimit nëse ajo, që ju e pranoni si morfemë, mund të zbërthehet edhe më në kuptime të tjera. Kjo (morfema) është thembra e Akilit që goditet prej asaj që ju e quani turboetimologji. Përsa ju rrëzohet morfologjia, dhe për sa ju nuk ini në gjendje të mohoni faktin se morfema juaj është koncept i zbërthyeshëm, ju realisht nuk mund të futeni e të bëni një debat shkencor dhe i drejtoheni eseve për etimologjinë.
Etimologjia juaj zyrtare e mbështetur në rrënjë fjalësh të hamendësuara pre i.e të tipit *bzb, është etimologji fallxhorësh.
Pse në shkencat e tjera nuk lind nevoja që të kërkohet respektimi e nderimi i autoritetit shkencor, siç ju po kërkoni të mbrohet Çabeji?!
Nuk mbrohet më gënjeshtra me gënjeshtra.
Doja të reagoja në një postim të mëparshëm, por Ardiani i kishte mbyllur komentet.
T’i thërrasësh “i çmendur” dikujt ndoshta i bën padrejtësi, sepse në shqipen e morfemave ç-ja luan rolin e pa-së, pra mohuese, pra del se je “pamend”.
Kurse njerëzit jo gjithmonë janë “pamend”, por mund të kenë çrregullime mendore(mental disorders); kjo si fatalitet njerëzor, e ka diagnoza të ndryshme për lloje të ndryshme çrregullimesh mendore.
Përsa i përket debatit me ty, afërmëndesh s’mundet të realizohet. Ju nuk mbartni autoritetin e një linguisti, pavarsisht që keni vendosur ta quani veten sikurse një shakator: etimologjist (popullor).
Titujt, honorifikimet dhe profesionet jepen e fitohen pasi njerëz të tjerë me autoritetin, njohjen, specializimin, eksperiencën si mendimtarë e shkencëtarë të zgjedhur e të njohur prej një elite, autoriteti intelektual, i shohin, e i konsiderojnë të denjë për tituj, e emërtime akademike e profesoriale. N’se ti ke nxjerrë gjëra të shkruara, fjalë dhe fjali të rreshtuara bashkë, që i quan libra, kjo s’do të thotë që janë të vlefshme për fushën e gjuhësisë. Ti nuk mbart asnjë lloj peshe shkencore, e mendoj se nuk e ke idenë e metodës shkencore. Pra shkurt je një joentitet shkencor, aq më tepër një gjuhëtar.
Në fund, si mund të bësh debat me dikë, që hedh poshtë shkencën, gjuhësinë historike-krahasuese. Mbi këtë premisë operon e gjithë bota shkencore e gjuhësisë, kurse ti thjesht je dikushi pa pergatitje e pa paraqitje akademike, që në gjuhën që shprehesh. Mbi çfarë premisash mundet të niset një debat me ty?
Deluzioni juaj fatal z. Dalipaj operon veçse mbi “embriomorfemat”, që për ju do ketë qenë zbulimi më i madh në jetë për të bërë korrelacione linerare elementare, simpliciste që mund të bëjë veçse një mendje infantile. Është pikërisht kjo situatë, çka ju ndez imagjinatën siç në rastin e kostelacioneve, duke krijuar “astrologjinë e etimologjisë” me figura(fjalëformime e kuptime të imagjinuara) veçse në një qiell dydimensional, përderisa e sheh çdo gjë në gjuhësi në dimensione të reduktuara të “embriomorfemave”, e jashtë çdo konteksti, me përjashtim vetëm brenda një konteksi, atë të shqipes e nëpërmjet grafemave latine si simbole përcjellëse të morfemave të shqipes.
Por a mund të imagjinosh realisht një kozmos në dy dimensione, kur dihet që kozmosi është të paktën tredimensional?
Z. Artan Kafexhiu, ju falenderoj që keni harxhuar kohën dhe herë të tjera për të shkruar rreth çmendurive të personit tim. Një i mençur si ju nuk do harxhonte aq kohë duke shkruar për një të çmendur si unë.
Nuk më bën asgjë përshtypje nga sa shkruani për mua, përsa ju nuk keni aftësi për të diskutuar rreth etimologjisë.
Duhet ta kuptoni se nuk vleni për këto diskutime. Ju sugjeroj të merreni me tema të tjera ku ju mund të keni çka të thoni.
“S’ekziston lenda e etimologjise” – hihihihi. Behej fonetike dhe morfologji historike (madje edhe elemente te sintakses historike). Mund te ankoheshe per menyren si behej sintaksa e shqipes se sotme, por jo per lendet per veshtrimin historik te rrafsheve gjuhesore.
Aman, mos e vazhdo kete muhabetin e morfemes, se ne ate pike edhe Akili shqiptar qe s’i ikte kujt, te ka lene thembrat. A. Vehbiu dhe B. Demiraj te jane pergjigjur mese nje here se sa pa kuptim eshte kjo “teoria” jote kurre e sqaruar e morfemes, arma jote e fshehte per cdo mjeran te frustruar qe kujton se “morfemen” e ke shpikur ti dhe ajo fiton kunder cdo kundershtari te teorise se shqipja bart celesin qe shpjegon cdo gjuhe. Dikur mendoja se ishe naiv dhe vertet besoje ne mrrokllat qe kishe shpik. Por keto nderhyrjet e tua te herepashershme edhe pse mese nje here te eshte shpjeguar komiciteti i shkences sate, me tregojne se sillesh si pizeveng i rrjeteve sociale qe ben pis shkencen dhe ata qe merren me te kur i ze me goje. Ti e di mire qe nuk ben shkence, por manipulon mjeranet. Ne kete pike je i zoti. Ki dinjitet e bese, se me siguri je edhe baba kalamajsh. Behu predikues fetar se mund edhe te besh ndonje te mire. Ke gjetur fushen e gabuar ku te praktikosh talentin, se me demin qe ben ketu, abuzimet e tua do te te cojne drejt e ne ferr. Dhe atje mbushja mendjen Satanit per morfemen po deshe. Thuaji edhe se eshte shqiptar po aq “sa tanët”.
Znj. Eda Derhemi në Shqipëri e Kosovë nuk jepet as fonetikë historike e as ndonjë lloj tjetër lënde që mund t’i afrohet etimologjisë. Mbase ju nuk keni dijeni për këtë temë.
Në shkencë diskutohet çdo gjë e nuk ka autoritete të paprekshëm.
Më duhet t’ju them se nuk jam marrë me jetën e askujt përveçse me punën shkencore të tyre dhe kam dhënë opinionin tim.
Zonjë e nderuar, unë nuk jam pizevengu juaj (si më quani) dhe do ishte e udhës të përmbaheni në cilësime si këto. Gjuhësia e etimologjia nuk është domeni as i juaji e as i imi dhe koha e idhujve të rremë mbaron një ditë. Nuk kam ndërmënd të bëj që ju të ndryshoni mendim për Çabejin a këdo tjetër dhe ju mund të ruani konsideratat tuaja, porse edhe duhet të respektoni etikën e komunikimit.
Jo të gjithë, që nuk kanë një argument kundërshtues, përdorin fjalë fyese si tuajat.
Qofshi e falur!
Ja, per tema te tilla mund te flisni sa te doni!
Mos mekatoni me lojra ne gjuhesi.
paci bese e respekt!
Flisni pikerisht ju per etike komunikimi, kur nuk lini njeri pa e fyer e lincuar si agjent te sllavoneokomunizmit, te grekerve e me radhe. Po pankartat me te cilat ti e ndonje debil i seres tende ia mballoset dikur bustit te Cabejt duke e bere armik te perbetuar te shqiptarizmes, i harrove kaq shpejt. Perse shqetesohesh pastaj per etiken e komunikimit kur e ke quajtur veten dikur (emisioni televiziv “Oksigjen”) si kryetar i Shoqates se Budallenjve Shqiptare. Ti duhet te krenohesh me epitetet qe te vihen tani sepse nuk jane aq larg konstatimit qe i ben vetes si kryebudalle, meqe per ty, ashtu sic di ta qendisesh vetem ti me embriomorfema “budalla” eshte pikerisht ai qe “ben dallim” nga mjedisi social qe e rrethon. E kete gje po ta thone te gjithe ne forum e ti duhet te krenohesh vertet, sepse te gjithe te gjykojne, ashtu sic gjykon edhe ti vetveten.
Une nuk pretendoj absolutisht te jap ndonje mendim me ndonje pretendim rreth nje fushe qe jo vetem nuk e kam studiuar, por nuk jam as largesisht amator. Keto debate rreth etimologjise me duken here interesante, here si perpjekje per te mbrojtur dicka qe eshte e zorshme te mbrohet dhe per te cilen te arrihet nje konsensus i arsyeshem midis profesionistesh dhe/ose pseudoprofesionistesh, por mund te them me bindje se cfaredo te kene qene Cabej, apo Topalli nuk mund te kene qene agjente serbe dhe/ose greke, aq me pak antishqiptare. Me dyshimin ose spiunllikun me minimal Legjendari Enver Halil Hoxha do t’i kishte derguar te dy ne fushat e Myzeqese, ne mos ne Spaç.
Keto emisionet e turbo albanologeve ku tregojne se shqipja ka pjelle greqishten , se si Toscana ne Italy qenka themeluar nga shqiptaret , Jezu Krishti ka folur shqip ,etj me kujtojne kur na vinte per vizite nje kusherire e gjyshit rahmet paste.Pasi ajo largohej gjyshi thoshte:” I ka genjeshtra te gjitha ato qe thote, por i tregon bukur e na mban me muhabet”.Kete rol po kryen turbo albanologjia sot ,mban shqiptaret me muhabet , i ben te ndihen mire per veten duke iu treguar perralla mbi origjinen e tyre te shkelqyer.
Z. Bardhul Demiraj, çdo kush që vret një njeri quhet vrasës. Dhe çdo kush që me vulë prej akademiku i vret gjuhës shqipe disa mijëra fjalë duke ia damkosur si të huaja, nuk është tjetër përpos se një person që ka kryer gjenocid mbi gjuhën e kombit të tij.
Nëse doni ta mbroni Çabejin, bëjeni duke mbrojtur shkencërisht punën e tij. Oponenca ime e botuar ekziston dhe ju mund ta rrëzoni atë oponencë me një tjetër tuajën më shkencore. Një shkencëtar (si ju,që pretendoni të jeni i tillë), mund të më mposht me fuqinë e argumentit. Topalli ishte gjallë kur e denoncova publikisht dhe nuk mundi ta mbrojë katrahurën që bëri në albanologji me fjalorin e tij etimologjik. Anila Omari hesht dhe heshtja e saj tregon se ajo meriton çka them për punën e saj.
Z. Demiraj, vjen një ditë dhe koha gjykon çdo kënd për punët e zeza kundër identitetit të kombit të tij. Me sa di, ju jeni duke nxjerrë në anglisht a gjermanisht fjalorin etimologjik të gjuhës shqipe si një rezultante të veprave etimologjike të Çabejit, Omarit e Topallit. Atë gjëmë, që këta të fundit ia bënë shqipes në gjuhën shqip, ju po doni ta bëni botërisht në gjuhët më të folura të kësaj bote. Nëse fjalori që po punoni do dalë një dit, një ditë tjetër unë do botoj oponencën për atë fjalor. Nevrikosja juaj duket se vjen nga një konflikt interesi, pasi e dini se çka për të ndodhur pas atij fjalori që do nxirrni duke nxirrë botërisht gjuhën shqipe. Rasti është të na tregoni se kush e hodhi idenë për atë fjalor (që jeni duke e përgatitur), nga financohet dhe sa është vlera e financimit. Nuk ka krim të përsosur dhe edhe krimet kundër identitetit të gjuhës shqipe në kohën e duhur do gjykohen ligjërisht në Gjykatën Kushtetuese të Shqipërisë, pasi gjuha mbrohet me kushtetutë. Çdo sulm i organizuar kundër identitetit të gjuhës shqipe, i bërë me botime pseudoshkencore, do denoncohet së pari publikisht në media. Ju, nëse keni burrëri, mund të hapni çështje penale kundër çdo kujt që shpif botërisht në përmasa mediatike. Shoqëria i ka harmonizuar gjërat me ligje dhe mund të kurseni sharjet në këtë forum të nderuar ku për cënim etike nuk penalizohen vetëm ata që shajnë Agron Dalipajn.
“Ditë më të bukura paskëtaj do të vinë”.
Ja çfare shkruante para pak ditesh – ne profilin e tij – nje nga keta “korifenjtë” etimologjikë:
“Interesant eshte kur na thone se virusin e
zbuloi Lui Paster ne fund të shekulit te 19,
porse qe ai te shihej duhej me doemos
mikroskopi elektronik, i cili u prodhua në vitin
1931. Me ç’dreqin e pa virusin Lui Paster 45
viet me heret?!
Edhe pse nuk deklarohet publikisht, një pjese
e madhe e dijes shkencore, me te cilen
ushqejne masat, është shkenca e mashtrimit
me ane te perdorimit të shkences.
Nje sasi e madhe e zbulimeve shkencore jane
ndaluar te vihen ne sherbim te njerëzimit.”
Kur po perpiqesha ta sqaroja se zbulimi i ekzistences se viruseve nuk do te thoshte medoemos vezhgim mikroskopik i tyre, por vertetimi eksperimental shkencor se ata ishin te pranishem dhe nderkohe po perpiqesha te kuptoja sulmin (me sharje e peshtyrje) e hordhive mongole te talebaneve te “etimiologut te madh”, ky i madhi qe predikon lirine e shprehjes, ma bllokoi e s’me la te thosha dy fjale te miat.
Se kjo skote folketimologesh, i ka mbushur mendjen vetes (ne delir e siper) se mund te merret edhe me arkeologji, edhe me virologji, edhe me astrofizike, edhe me gjinekologji, edhe me ornitologji, edhe me otorinolaringologji, edhe me …
Dhe se te “vertetat” diletante te tyre duhet te pranohen si dogma, ose si postulate!
Perndryshe, damka e tradhtarit te pret si fat!
Mjere kush i beson dhe kush i ndjek symbyllurazi keta spekulante te paskrupullt!
Ardian, sido që ta shohësh këtë punën e Dalipajt, këtu flitet për një person, që nuk duhet bërë pjesë e ndonjë qasje apo shkëmbimi online.
A do të ndryshonte gjë në mediumin mediatik e social marrja apo përmendja e tij, apo çka ai thotë e shkruan? Mendoj se jo.
Këtu flitet për një individ problematik, që veçse organet kompetente, duke filluar ndoshta nga një komision mjekësor për të interpretuar, e arritur në një konkluzion solid mjekësor rreth gjendjes së tij mendore, mund të zgjidhin situatën.
Ai, apo turma që e ndjek, nuk mund t’i shkaktojnë dëme fushave të albanologjisë. FB, apo emisionet televizive, që e ftojnë këtë individ, mund të fitojnë publik e tifo lloj nga sensacionet që nxjerr ky, apo ndjekësit e tij, por studimet albanologjike nuk pësojnë ndonjë dëm. Turma nuk bën shkencën, e në të shumtën nuk i qaset shkencës, kjo prej kufizimeve intelektuale, por edhe sepse shkenca nuk operon me mite, e slogane.
Figura e Çabejt, Demiraj, Topallaj e studiuesve seriozë, nuk humbasin asgjë nga paturpësitë psikopatike të këtij individi. Por që t’i japësh hapsirë Dalipaj, qoftë edhe për komente me duket joproduktive. E vendos veten në një pozicion krejt të pamundur, sido që t’i afrohesh situatës.
Në parim, unë nuk e diskutoj politikën e moderimit të komenteve.
Në rastin e Dalipajt, besoj se ai ka të drejtë të përgjigjet, në rast se shkrimet dhe ndërhyrjet e tij publike janë objekt kritikash në revistë.
Dua apo nuk dua unë, Dalipaj dhe “kolegët” e tij kanë shumë ndjekës, online dhe gjetiu, që u besojnë teorive të tij.
Ka edhe një publik që i ka ndjekur daljet e këtij personi në TV dhe është kurioz të dijë nëse ka ndonjë vlerë në ato që thotë.
Pikërisht ky publik mund të përfitojë nga diskutimi këtu. Ose të paktën të informohet se ka edhe njerëz që merren me këto punë ndryshe.
Lufta bëhet për mendjet e shqiptarëve, sidomos të brezit të ri. Atje ku shkolla dhe mediat konvencionale janë dorëzuar, unë nuk kam ndërmend të heq dorë kaq kollaj.
Ju z. Artan Kafexhiu jetoni në USA fizikisht dhe shpirtërisht në Korenë e Veriut.
Jeni duke kërkuar censurimin tim në blogun e Vehbiut. Vetëm nga kaq sa kërkove, kuptova se çfarë jeni në të vërtetë.
Kërkuat as më shumë e as më pak të më kufizohet liria e shprehjes ndërkohë që ju gëzoni edhe lirinë e sharjeve.
Nuk dua t’ju etiketoj publikisht, por tani jam i qartë se çka jeni ju personalisht si karakter.
Të kuptoj, por sasia e ndjekësve nuk ka ndonjë efekt mbi shkencat albanologjike, siç e shpjegova më sipër. N’se PF sjell shkrime të kualifikuara të fushave të albanologjisë, kjo nuk duhet të sjellë dalipologjinë në tavolinë.
Duhet të operohet në mënyrë të tillë, duke mos u ndikuar nga çka publiku ndjek, dhe e gjen veten, siç është rasti i “etimologjive astrologjike”. Duke mos u marrë me të, vetëm kështu mund të krijohet një ambjent pozitiv dhe ndërtues për njerëzit që mund të kontribojnë në këto fusha. Këto fusha ndoshta mund të tërheqin një numër të madh njerëzish, por kontributet duhet të jenë selektive.
Me vjen ndot te shoh e jo me te lexoj zt. Dalipaj ketu por ende pa e censuruar na akuzoi per censure. Kjo eshte nga akuzat me te buta qe kane dale nga goja e tij kshq nuk eshte se po e lejojme qe te menjanojme akuzen – aq na behet! Nderhyrjet e tij ketu, ndryshe nga cdo hapsire tjeter, jane pritur me pergjigje jek e jek dhe kjo ndoshta i heq dhe manine se askush nuk i ben oponence. Nuk kam ndonje iluzion se do ti ndryshojme mendim atij apo kopese qe e ndjek nga pas. Po i tregohet vendi por beteja eshte per ata qe ende kane dy fije mend dhe mund ti vene ne perdorim per te mos rene pre e lajthitjeve te tij. E kam te qarte qe ai po e abuzon kete hapsire per te predikuar e jo per te dhene pergjigje, cka me konfirmon se eshte totalisht inept per te mbrojtur seriozisht tezat e veta. I duket se nese perserit dhe ngul kembe do te na bind. Ne kete teme ka patur pergjigje shume te mira te cilat do duhet te mjaftonin qe ai ta qepte nje here e pergjithemone. Uroj qe komuniteti i lexueseve te vazhdoj ti tregoj vendin.
Nuk besoj se ka nevoje te vazhdoje ky diskutim.
Kam frikë se ka efekt edhe mbi shkencat albanologjike. Në një simpozium me turbo-albanologë, që do të mbahet së shpejti, kanë ftuar të referojë edhe Brian Joseph (Distinguished University Professor of Linguistics and The Kenneth E. Naylor Professor of South Slavic Languages and Linguistics), të cilin e ka mbuluar me lavdi Akademia e Shkencave në Tiranë; edhe Aleksandër Dhimën, antropolog i respektuar. Sifilizi ka filluar tashmë të prekë edhe murgeshat…
Unë do ta shihja me interes çfarë do të referojë Brian Joseph, në çfarëdo lloj simpoziumi. Se kam idenë për çfarë simpoziumi flitet, e kush është promotori. Por një gjë me siguri e di, që ai nuk është pjesë e turbo-dalipologjisë.
Albanologjia dhe Dalipologjia s’kane lidhje me njera-tjetrën. Çfarë ndodh në rrjetet sociale, apo shfaqet/emisionet delirante në tv mbeten vetëm materiale estrade, që zbavisin atë publik që nuk i duhet albanologjisë.
Shkruan:
Por kjo nuk ka lidhje me temën. The pak më parë që dy botët nuk komunikojnë – por ja që edhe komunikokan. Me pjesëmarrjen e vet, Joseph i legjitimon turbo-t si palë në kontakte akademike ndërkombëtare.
Mirë se të shkojë. Aq më mirë edhe sikur të arrijë t’i kthejë në rrugën e shkencës. Ashtu ia jep edhe një medalje tjetër Akademia.
E mendova edhe unë çështjen “e legjitimizimit” të aktivitetit (simpoziumit), por duke ditur kontributin e tij, Joseph-it, them se do ta ketë peshuar domethënien e pjesmarrjes.
Ndërkohë, jam i painformuar se për çfarë simpoziumi flitet, kush është pas, …sponsorizuesi, e mendoj se këtu nuk flitet për dalipologji, sepse duhen ca kredenciale serioze.
But you never know…
E ke këtu programin:
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid06wJYhPkuXGkCTrFJEsymprK1uUH1spbF7VyEZfjfL6WACoc8FBCxVscTgHjPMhdol&id=100083212182912
Mjeran, debil, budalla etj. jane fyerje qe shkojne tek seksioni i komenteve te gazetes “Tema”, jo te “Peizazhe te fjales”. Etiketime te tilla nuk u kane hije shkencetareve si Derhemi e Demiraj dhe as faqeve te kesaj reviste elitare. Pastaj nuk mund t’i quash “kope” ndjekesit e turboalbanologeve, sic ben Parrulla, dhe te pretendosh vendosjen e nje ure komunikimi me publikun e gjere qe ne nje mase te madhe ka simpati per ta.
Mund te te sjelle cka thene A.D. per A.V. dhe te siguroj qe nuk kemi fyer njeri e as i kemi nxire faqen revistes. Qe ky njeri lejohet te qendroje ketu mes nesh pas gjerave qe ka thene per zotin e shtepise (e shume te tjere njerez te nderuar) eshte ura e komunikimit qe i lejojme vetes edhe me njerez qe perndryshe u duhej treguar dera. Me beso se instinkti im personal eshte ta hedh kete njeri ne gjyq per shpifje qe nuk ka nje jete ti laje. (Ja vetem nje shembull)
Te siguroj se mund te ishim treguar shume here me hakmarres me nje njeri qe nuk ka lene te zeze pa thene por kjo nuk eshte ne natyren tone. I jane vene shume etiketa Dalipajt por nuk e ka sulmuar kush ne menyre ad hominem ne shkrimet KRYESORE. Kope ne rastin tim i referohet faktit qe shume e ndjekin pa e kuptuar por vetem se ajo cka ai thote u konfirmon botekuptimin dhe deshirat kombtariste. Dhe po kjo kope ka filluar te shfaqet ne komente (kryesisht ne FB) duke perseritur te njejtat akuza per te shitur tek serbi/greku.
Ervin, kjo e jotja eshte nje forme concern trolling (dhe tone policing) por nuk po e diskutoj me tej se nuk dua te zhvendoset vemendja tek etika e debatit.
Tjeter pune hedhja ne gjyq e tjeter pune fyerjet e llojit “debil” dhe “budalla”. Mua ma vrane vertet syrin te tilla fjale – te cilat, per te sjelle nje kundershembull, z. Vehbiu nuk i perdor kurre – prandaj edhe shkrova. Nuk dua te marr poza morale e aq me pak te “policoj” (c’term!) komentet e te tjereve, por besoj se edhe ju duhet te bini dakord qe etiketimet me karakter mirefilli personal duhen shmangur nga komentet. Perndryshe, sic ndodh rendom neper portale, prej fyerjeve te llojit “mendor” mund te kalohet ne ato te llojit fizik a familjar ne nje crescendo vulgariteti.
E them dhe e rithem dhe askujt nuk i bëhet vonë: diskutimi për moderimin e komenteve është, në rastin më të mirë, kohë e humbur, edhe për ju, edhe për ne në redaksi.
Do të ishte më mirë të diskutonim për temën.
Eseja në dy pjesë, që botova këto ditë, më ka kushtuar jo pak punë, për të sistemuar disa mendime që më silleshin në kokë prej kohësh.
Analiza e krahasuar, mes motivimit të një fjale dhe etimologjisë së saj, sipas aksit sinkroni/diakroni, më ndihmoi të kuptoja plot gjëra.
Të cilat mbase ju i keni ditur, por mbase edhe as ju nuk i keni ditur.
Komentet te kjo temë, dhe në ca tema të tjera, më lënë të kuptoj se, si për ata që i kanë ditur gjërat që thashë, ashtu edhe për ata që nuk i kanë ditur, tema paska qenë pa interes.
Ose, të paktën, me më pak interes se diskutimi nëse u fye aksh person nga aksh person tjetër.
Bukur. Por mua, si botues dhe mirëmbajtës i kësaj faqeje, këto që po diskutohen tani nuk ngrihen në nivelin e cilësisë që duhej të kishin komentet në PTF.
E kuptoj edhe që ka ndonjë komentues që vjen këtu për t’i prishur muhabetet. Ka ndodhur dhe do të ndodhë. Kjo ka qenë edhe një arsye pse i patëm mbyllur komentet për një farë kohe.
Si redaksi, ne duam që edhe komentet, në faqen tonë, të jenë një lojë me shumë pozitive (positive-sum game), jo vend për të promovuar veten dhe për të larë hesape.
Lutem mbajini këto parasysh për ditët që vijnë. Sikurse lutem që të mos i përgjigjeni këtij komenti timit.