Këto ditë lexova në gazetën Tema një deklaratë të mbi 40 organizatave shqiptaro-amerikane, që shprehte shqetësimin për situatën politike të rënduar në Shqipëri.
Deklarata përmban pohime aq të përgjithshme dhe aq të padiskutueshme, të tipit “Udhëheqësit politikë duhet të respektojnë dhe të promovojnë mbarëvajtjen e institucioneve të pavarura të krijuara në bazë të kushtetutës,” sa nuk thotë, në thelb asgjë, nuk godet as shpon as kafshon gjëkundi, nuk ndëshkon as përsiat ndonjë rrugëdalje.
Edhe Sulltani i Bruneit, po t’i ishte kërkuar, do t’u ishte drejtuar shqiptarëve me të njëjtat fjalë të lubrifikuara e do t’u jepte të njëjtat porosi të nxjerra verbatim nga tekstet shkollore të edukatës morale dhe politike.
Në një koment të shkurtër për deklaratën në fjalë, në ResPublica, M. Nano e kish vënë re edhe ai orvatjen madje sforcimin “për t’i peshuar frazat me një saktësi milimetrike me synimin për të mos lënduar askënd, ose për t’i kënaqur të gjitha palët”, nëpërmjet një teknike diskursive bajate, që ai e quante “gjuhë eunukësh.”
Të kultivojnë vallë nënshkruesit e deklaratës iluzionin se mund t’u qëndrojnë larg konflikteve të sotme në politikën shqiptare duke u pozicionuar super partes?
Nuk ka pikë dyshimi se mes shqiptarëve që jetojnë në ShBA gjenden me mijëra njerëz të mençur, të ndershëm dhe të angazhuar politikisht, të cilët i ndjekin me vëmendje dhe shqetësim të madh zhvillimet e fundit në Shqipëri.
Një pjesë e këtyre njerëzve kanë bërë përpara në botën e biznesit, të shkencës, të dijes sociale, të arsimit, të mediave dhe të artit; duke akumuluar një ekspertizë profesionale dhe sociale të tillë që do t’u vlente veçanërisht institucioneve dhe publikut në dheun mëmë.
Prandaj, që deklarata në fjalë tingëllon kaq e varfër në përmbajtje, në ide dhe në frymë, nuk ka të bëjë aq me nivelin intelektual të shqiptarëve të ShBA, sesa me një vizion tashmë të prapambetur, të kapërcyer dhe kundërprodhues për rolin që duhet të luajë diaspora në marrëdhëniet me Shqipërinë.
Edhe pse mes shqiptaro-amerikanëve ka njerëz që me kënaqësi do t’i shihje sot në krye të çdo institucioni dhe të çdo pune në atdhé, e vetëquajtura “diasporë” nuk ka asnjë arsye për t’u ndier natyrshëm superiore, madje edhe në aspektin mirëfilli patriotik, ndaj shqiptarëve që jetojnë, përpiqen dhe marrin pjesë në jetën publike në Shqipëri; as t’u japë mësime ex cathedra vëllezërve të përtejdetit për demokracinë, pluralizmin dhe institucionet.
Patetizmit të vargjeve “mbahu nëno, mos ki frikë, se ke djemtë në Amerikë,” i ka kaluar vakti e perënduar forca me kohë; dhe vetë modeli i marrëdhënieve mes vendit mëmë dhe diasporës, që sugjerohet nga ato vargje, ia ka lënë tashmë vendin një realiteti të ri dinamik, ku shqiptarët e interesuar dhe politikisht të motivuar komunikojnë mes tyre dhe me institucionet drejtpërdrejt nëpërmjet Internetit, komuniteteve virtuale online dhe pjesëmarrjes së përditshme në debatin politik dhe të opinionit, e cila nuk ndërmjetësohet nga burokracitë dhe hierarkitë si njëditëzaj.
Ka edhe më. Deklaratën e kanë nënshkruar “mbi 40 organizata shqiptaro-amerikane”, një shifër marramendëse, aq sa lista e organizatave firmëtare të rezultojë më e gjatë se vetë deklarata. Është pa dyshim gjë e mirë që shqiptarët e Amerikës organizohen në njësi të tilla, të cilat kontribuojnë në gjallërinë e shoqërisë civile në ShBA dhe sidomos në komunitetet ku ata jetojnë. Megjithatë, t’i ulësh 40 organizata dhe shoqata të tilla në tryezën virtuale të një dokumenti për t’u nënshkruar, do të thotë të bësh koncesione majtas dhe djathtas, për të gjetur një emërues të përbashkët të pranueshëm nga të gjitha palët; dhe këtu nuk është fjala për palë normale, por për një potpuri komunitetesh gjithfarësh, që nga ata që s’kanë mësuar dot as të numërojnë në anglishte e deri tek ata që nuk dinë shqip as kanë qenë ndonjëherë në Shqipëri.
Që nervin e kësaj deklarate e ka varfëruar dhe holluar kompromisi dhe nevoja për të mos prekur asnjë nerv të zbuluar duket sheshit, për shembull, nga mënyra si i qaset ajo 21 janarit, me një paragraf ku flitet për “incidentet e fundit në Tiranë që ishin pa dyshim tragjike”, ku bëhet thirrje për një “hetim të plotë, gjithëpërfshirës, të pavarur dhe profesional të ngjarjeve para, gjatë dhe pas dhunës së 21 janarit,”, ku përshëndetet “ndihma e specialistëve ndërkombëtarë në zhvillimin e këtij hetimi”, ku kërkohet “zbardhja e fakteve dhe gjykimi i shpejtë dhe i paanshëm në zbatim të ligjeve ekzistuese të Shqipërisë,” dhe ku shpjegohet se “të gjithë qytetarët shqiptarë, pavarësisht pozicionit shoqëror, bindjeve apo pozitave politike duhet të trajtohen në mënyrë të barabartë përpara ligjit.”
Çfarë mungon këtu, çfarë të shurdhon me heshtjen e vet, është pikërisht vëmendja ndaj vrasjes politike të katër protestuesve të konsumuar atë ditë në sytë e të gjithëve, në mes të rrugës dhe të hapësirës publike. Pikërisht ato vrasje e rënduan, madje e komprometuan klimën politike, deri në atë shkallë sa të vihen në pikëpyetje mbarëvajtja e zgjedhjeve të tanishme lokale dhe vetë themelet e rendit demokratik në Shqipëri; një deklaratë e 40 organizatave nuk mund t’i shpërfillë ato, as t’i mbulojë me batanijen e cilësimeve të përgjithshme për “dhunë” dhe “incidente tragjike”; meqë dhunë është edhe ajo që ndodh sa herë mblidhet Parlamenti në Tiranë, ndërsa incident tragjik është edhe çfarë i ndodh ndonjë fatkeqi në trafik ose kur rrëzohet nga fiku dhe thyen kërbishtet; ndërsa vrasja e paramenduar e protestuesit politik i përket një kategorie tjetër dhe kërkon një gjuhë tjetër për t’u përshkruar.
Organizatat shqiptaro-amerikane dhe shqiptarët e diasporës, pavarësisht nga orientimi politik që kanë, e dinë se drejtësia brenda një sistemi demokratik është po aq e rëndësishme, në mos edhe më tepër e rëndësishme se liria, barazia dhe pluralizmi; dhe në vazhdën e 21 janarit, vendosja e drejtësisë dhe ndëshkimi i autorëve të vrasjeve që u kryen atë ditë imponohet si kusht i domosdoshëm për uljen reale të tensionit politik dhe përmirësimin e klimës në komunikimin midis institucioneve dhe palëve të jetës politike. Duke iu shmangur kësaj çështjeje në deklaratë, këto organizata tregojnë, në thelb, se angazhimi i tyre në mbështetje të demokracisë shqiptare është më shumë pro forma, protokollar, vetë-shërbyes; dhe u shërben më shumë atyre, se ç’i shërben përshëndoshjes së jetës politike në Shqipëri.
Nëse organizatat shqiptaro-amerikane kanë dëshirë për të ndihmuar dhe kontribuar njëfarësoj, veçanërisht tani në prag të zgjedhjeve, ato fare mirë mund të dërgojnë ose të sponsorizojnë ekipe vëzhguesish të cilët të monitorojnë, anembanë Shqipërisë, procesin parazgjedhor dhe vetë zgjedhjet. Përndryshe, të shpresosh se mund të ndikosh në “klimën politike” me anë deklaratash të tilla me shumë nënshkrime, është si të shpresosh se do të ndikosh përnjëmend në përmirësimin e motit, duke u bërë thirrje të përsëritur reve të zeza që të shpërndahen.
Shënim: botuar fillimisht në Shekulli.
Me nje llaf fajin e ka diaspora?
Nqs do ndiqnim logjiken e artikullit, xhaxhai, mund dhe te thoshim dhe qe ti po qeron zerin duke shkruar kete artikull, e po ashtu dhe ne te tjeret qe shkruajme e komentojne online per ngjarjet ne Shqiperi, dhe ne pra qerojme zerin e qetesojme ndergjegjiet duke bere sikur bejme. Pastaj kete logjike mund ta shtrijme per kedo pak a shume, se ca bejne dhe ata qe jane ne Shqiperi (politikane, opininiste, populli, etj), a nuk bejne shkrime e mbajne fjalime?
Mbase te vetmit qe do imunizoheshin nga kjo fushate deduktonjese do ishin traktoristet, ata qe gjuanin me shkopinj policet, dhe druvaret, se keta bejne dukshem veprime fizike qe shkojne pertej te folurit e te shkruarit.
E kam llafin, me duket skic i gjithe kendveshtrimi, pritshmeria, proporcionet, etj.
Bjeri ti biem me nje llaf atyre qe kane mbetur jashte llogoreve (aka pozicionimeve) dhe jemi qe jemi i fusim nje shkop dhe emigranteve, se dhe keta si shume asnjanas po luajne…
Jo o xhib eshte thjesht analize teksti. Dikush mund te shkruaje 1 paragraf dhe te thote shume, tjetri mund te shkruaje 7 faqe e te mos thote absolutisht asgje.
Ka teknika te veçanta, qe njihen e perdoren ne veçanti prej filologeve dhe diplomateve (fale teorise apo praktikes), ne menyre qe te merret vesh ne filani ka thene ndonje gje apo s’ka thene gje fare.
Kjo deklarate ne thelb nuk ka ndonje gje me shume sesa po te ishte leshuar nga Presidenti i Burkina Fasos, prandaj eshte si puna e mbledhjes ose zbritjes me zero, ose shumezimit e pjesetimit me 1.
Ne fund te fundit nga diaspora amerikane, meqe njihet me se shumti si pro-Sale dhe qe duke qene ‘amerikane’ ka prirje per te menduar se Amerika po vepron mire, me shume se kaq vertet nuk mund te pritet.
Gjithsesi ne vend te ketyre mosthenieve, sikur te hapte ndonje fondacion te fuqishem ne Shqiperi s’do ishte keq.
Meqe nga te gjitha diasporat ka qene perhere me e organizuara, s’do ishte keq sikur te vepronte ne terren.
Veç ne mos qofte katandise si keto ne Europe, 50 shoqata ne çdo shtet, ku çdo shoqate eshte e perbere nga 5 veta, se atehere me mire te shullehet ne Amerike.
Hyllin, ti po flet teorikisht dhe nga pozita e majes se thanes ku hipen e ema e Zeqos.
Mua p.sh. me ka rene rasti te njihem disa here me punen e disa prej njerzve/shoqatave qe jane ne ate liste (te cileve i eshte vene me domate Muci me lagjen, dhe fatkeqsisht dhe xhaxhai) dhe te siguroj qe perpjekja dhe integriteti i tyre nuk eshte ne nje planet me ate te Muceve qe lundrojne kenetave politiko-mediatike shqiptare.
Nuk e di sa eshte i njohur xhaxhai me punen e tyre, po pavaresisht shkrimi te shkakton nje gromesire te paevitueshme, s’ke nga ta kapesh qe te mos gromesish.
Me shume pershtypje negative me le etaloni i perbaltjes; po s’qe me balte dhe ti do te thote qe ti s’e ve ujin ne zjarr.
Xhibi, s’më duket se këtu po flitet apo po përgojohen shoqatat. Këtu u fol me të drejtë që, ajo letër nuk ishte as mish dhe as peshk.
E shkruajtur mjaft bukur, me fjalë dhe fraza të përzgjedhura, por që ishte si një fjalim i mbajtur nga ndonjë konkuruese përpara shpalljes së fitueses së miss bukurisë.
Ceshtje pritshmerish dhe kendveshtrimesh Edi.
Ndersa kendveshtrimet jane subjektive (ne kete rast me ca shoh kendveshtrimi eshte qe duhet patjeter te jesh i llogorizuar, ndryshe rrezikon te shikohesh si i pavlere, ne mos te behesh dhe tabele qitje) pritshmeria nuk eshte dhe aq subjektive. Dhe nuk e kam vetem pse une e ti jemi emigrante, por afermendsh s’ka si ti vesh emigrantet (qe jetojne, punojne, paguajne taksa e votojne gjetke) njesoj me shpatulla pas murit, e ta shperndash pergjegjsine (dhe per rrjedhoje pritshmerine) njesoj tek ta e tek politikanet, apo dhe banoret vendas.
Per mua, diaspora bereqavers sa te beje te beje, i duhet thene flm, se mund dhe te mos beje hic, s’eshte me detyrim.
Nga ana tjeter, frustrimet vendore s’eshte mire te qiten me turfullime ndaj emigranteve, e po ta zgjasja kam frike se do dilja tek vargmali i komplekseve mucnanoiste (e te tilla shoh shume kur kthehem per vizite ne atdhe), por meqe dhe kjo kthehet ne subjektivitet, s’po e zgjas, se as nuk me pelqejne konfliktet e vendasve vs. emigranteve (biseda qe hasen shpesh ne internet, por jo vetem), se ne s’kemi ndonje konflikt me vendasit, perkundrazi, ata jane motrat e vellezerit tane (literally). Nderkohe, sic thashe, pergjegjsine s’e kemi njesoj me ta per ngjarjet ne Shqiperi, aq me pak per ngjarjet politike.
Informacion per Hyllinin, Fondacioni Shqiptaro Amerikan, nje rrjedhoje e Fondit Shqiptaro Amerikan i cili eshte nje nga investimet me te suksesshme nga te huajt ne Shqiperi, ka nje fond prej rreth 200 milion dollaresh, dhe ka reputacion te shkelqyer si gjate kohes se socialisteve ashtu edhe tani me Salen. Ishin edhe pjese e prodhimit te kartave te identitetit. Njeri nga hartuesit e deklarates eshte anetar bordi. Dakord qe me paret e Amerikes po njefare kontributi eshte.
Pra nuk eshte problemi tek fondacionet, problemi qe ngre xh2 eshte objektiv, packa se ndofta ka lejuar emocionet tja rrembejne penden. Gjithashtu nga shkrimi me siper me krijohet pershtypja se autori nuk eshte i informuar sa duhet per gjendjen e organizatave te diaspores dhe dinamikat brenda saj.
Pyetja e shtruar thjesht eshte: cili duhet te jete roli i diaspores? Dhe e dyta cfare eshte diaspora?
Deklarata me duket se nuk i shmanget te pares edhe pse normalisht i duhet te perdore gjuhe diplomatike sepse nuk perfaqeson nje grupim njerezish te angazhuar ne terren. Ata qe jane te angazhuar me nje parti shkruajne neper media e blogje si Muc Skraparlliu dhe pasuesit e tij ne kurbet. Ajo qe me duket e pamohueshme eshte se edhe nese nuk shkon aq larg sa duhet (as nuk pengon asnjeri te shkoje shume me larg), deklarata i ve para pergjegjesise te gjithe ata qe vendosin perkatesine e tyre politike para detyrimit qe kane per te kontribuar per perparimin ose heshtur. Sigurisht qe deklarata nuk mund ti pelqeje forcave politike dhe mbeshtetesve te tyre qe presin ndonje favor nga to. Ne fakt me thone qe nga nenshkrimi jane terhequr nje sere organizatash me emer te cilat kane kontribuar rendshem per hartimin e saj duke vendosur fjali te tera ne deklarate(me veto). Por kur u erdhi telefonata nga Tirana qe nuk duhet firmosur nuk e firmosen. Tirada e peshtire e Mucit eshte vecse hapi tjeter natyral.
Kurse per pyetjen e dyte, diaspora ( si njesi abstrakte) eshte bashkesia e organizatave, ca aktive e ca me pak, por te pakten qe bejne perpjekje per tu mobilizuar e per te ngritur zerin. Prandaj, kritika ndaj perfaqesimit nuk qendron sepse edhe sikur ata te perfaqesonin vetem 40 persona keta luajten menderen e u mblodhen, caktuan nje grup hartues, e derguan per rishikim nga te gjitha organizatat dhe e firmosen. Te tjeret ose nuk jane aktive sepse nuk besojne ne parimin e kombit, nuk duan te dine per Shqiperine sepse “jane greke” si ajo fierakja, ose nuk konsiderohen te afte per kesi punesh. Nese jane te afte ata organizohen me vete ose ngrene zerin si persona, po une nuk di te kete ndonje organizim alternativ dhe deklarate me vete per kete ceshtje. Madje as Xh2 nuk thote ndonje gje me teper pertej kritikes se deklarates ekzistuese. Aq me teper qe ato cka shkruhen ne deklarate (sic shprehet edhe Xh2)jane te pranueshme nga te gjithe, i.e. bashkuese e jo ndarese.
Per mua aktivizimi i diaspores nuk mund te jete i demshem, sidomos nese vjen nga pozita racionale dhe jo partizane si shume perpjekje te meparshme. Kjo deklarata nuk pengon askend te dale me dicka me te forte a me te bute. Njerezit bejne vleresimin. Fakti qe shtypi nuk e publikoi gjeresisht pervec TemA-s dhe Zerit te Popullit titujt e te cilave benin interpretime qe nuk gjehen ne deklarate, flet qarte.
Ndofta PTF mund te dale me nje deklarate alternative me te trashe dhe shume nga organizatat e listuara mund ta mbeshtesin edhe ate, ose jo. Pra, perceptimi se deklarata eshte fundore dhe perjashtuese nuk i pergjigjet realitetit dhe me duket i nxituar. Ka vend per angazhimin e gjithkujt, nese kane prirjen dhe deshiren.
Me ngjan steriotipe, e per kete e papranueshme, menyra se si e formon, formeson apo mbush diasporen; duke ta marre te mireqene diasporen sic e perkufizon – manget edhe ashtu.
Steriotipi: jane aktive, besojne ne parimin e kombit, duan t’ia dine per Shqiperine, nuk jane “jane greke”, konsiderohen te afte, etj gjetiu, eshte i vlefshem per ndonje fabul a perralle.
Shoqatave ne diasporen shqiptare te amerikes ju deshen dy muaj te bejne nje deklarate; ato zor se arrijne ndonjehere ti paraprijne ngjarjeve, kesisoj te ndikojne.
Shqiptaret e andejshem kane pranuar fene por zor se kane harruar se “s’behet vreshti me urata, por me shata e lopata.”
Politicus, s’e kam degjuar ndonjehere, po i kerkoj faqen zyrtare ne internet po s’po e gjej dot.
http://www.aaef.com/
Faqja zyrtare e Fondit Ekzekutiv Shqiptaro Amerikan.
Ne cdo rast, nuk ishte per polemike, e kuptoj kahjen e komentit tend dhe nuk kam asnje arsye ti dal zot ndokujt, ishte me shume per te theksuar qe kontributi nuk ka pse te jete vetem i asaj natyre.
Po ky eshte fondacioni i SHBA-se, e kisha fjalen per fondacion shqiptaresh per shqiptaret. Fondacionet mund te permblidhen me nje shprehje, me thuaj kush ti jep leket te them per ke punon.
Persa i perket deklarates, thenia e asgjese absolute eshte e dukshme pasi i vetmi debat qe ngjalli kjo deklarate, eshte ky; njera pale ankohet pse s’thane gje, pala tjeter thote shume mire bene qe s’thane gje.
Vijimi i fazes se pare eshte gjetja e shkakut pse s’thane gje, ku edhe debati kalon ne hulumtime rreth diaspores amerikane.
Shiko, kur dikush thote jam i interesuar dhe nuk thote gje (shih individualisht xhibin) me mire te mos e hape fare gojen, ruan vetveten nga hulumtimet rreth shkakut pse s’thote gje.
Kur dikush eshte i interesuar edhe pa qene partizan mund ta hedhe apo mbeshtese nje ide, ne rastin tone psh ndryshimet e kushtetutes apo nevoja e polit te trete, keshtu interesi perligjet nga mbajtja e nje qendrimi dhe ne fund te fundit thua nje gje.
Keshtu nese diaspora do kish folur ta zeme per krijimin e nje poli te trete, do kishin ngritur veshet njerez te ndryshem ne Tirane, po ashtu do flitej apo spekullohej se diaspora ka dale kunder Sales apo se vete Amerika po kerkon ndryshim e nje thes me gjera te tjera.
Ta kam llafin qe edhe pa u pozicionuar mund te thuhen shume gjera e njekohesisht te hapen debate interesante, sidomos nga enitete qe supozohet se kane peshe.
H:Keshtu nese diaspora do kish folur ta zeme per krijimin e nje poli te trete, do kishin ngritur veshet njerez te ndryshem ne Tirane, po ashtu do flitej apo spekullohej se diaspora ka dale kunder Sales apo se vete Amerika po kerkon ndryshim e nje thes me gjera te tjera.
Marre nga deklarata:1) “Udhëheqësit politikë shqiptarë duhet të ndërgjegjësohen se zgjidhja e çështjeve të tyre të brendshme apo e mosmarrveshjeve ndër-partiake është mbi të gjitha përgjegjësi e aktorëve të brendshëm dhe jo e faktorit ndërkombëtar. Të gjithë shqiptarët dëshirojnë që përfaqësuesit e tyre të zgjedhur të marrin përgjegjësitë e tyre për mbarëvajtjen e Shqipërisë dhe tu demonstrojnë qytetarëve dhe bashkësisë ndërkombëtare që janë ortakë të besueshëm.”
me tej perseri nga deklarata: 2) “Të gjitha palët duhet të bëjnë të mundur që këto zgjedhje të zhvillohen me standartet më të larta në mënyrë që të fillojë rivendosja e besimit të publikut tek proçesi demokratik.”
dhe ne fund:3) “Është e një rëndësie parësore që populli shqiptar dhe udhëheqësit e tij të zgjedhur të vazhdojnë të hedhin hapa përpara për të mbrojtur dhe ruajtur aspiratat e të gjithë shqiptarëve, të forcojnë proçesin demokratik, si dhe të zhvillojnë zgjedhje të hapura, transparente dhe të lira të cilat të lejojnë përfshirjen e të gjitha grupeve brenda spektrit politik.
Tani, paragrafi i pare i cituar me siper po te lexohet me kujdes thote indirekt qe sjellja e deritanishme e udheheqesve nuk i ka bere ata ortake te besueshem. Kjo eshte aq e forte sa as Muci nuk e thote kaq shqeto ( ai thote Berisha vetem se i duhet rroga). Paragrafi i dyte nderkohe thote qe te filloje rivendosja e besimit, i.e. ka humbur besimi i qytetareve tek procesi zgjedhor, perseri nje marrje pozicioni shume e guximshme per nje diaspore e cila nuk eshte pale politike. Tek i treti qe citova me siper, ndonese me shume sponde i behet thirrje udheheqesve (deklarata fokusohet tek udheheqesit, dmth problemi nuk jane qytetaret) qe sistemi zgjedhor te perfaqesoje te gjithe spektrin, i.e. ata qe jane te perfaqesuar dhe ata qe nuk jane sot te perfaqesuar ne sistem. Sigurisht mund te thuhej edhe ” te krijohet hapesira per krijimin e nje poli te trete e te katert e te peste” por nuk me duket se mungon ideja po te lexohet me kujdes. Perseris qe kjo eshte deklarate e nje trupi amorf pa peshe reale politike, por qe rendesine e merr ne thenien e disa gjerave ( edhe pse indirekt) ne emer te nje grupimi (diaspora e organizuar dhe aktive) i cili mund te ndikoje ne aspekte shume te rendesishme si psh qendrimi amerikan ndaj ngjarjeve. Kete e kuptojne ne Tirane shume mire.
E fundit, une nuk jam i paanshem ne kete debat, kjo per transparence te plote, por racionalisht me duket se deklarata nuk eshte e pakuptueshme nga kushdo qe ka prirje ta lexoje pa mllef. Sigurisht qe u injorua dhe keqinterpretua ne shtyp, por kjo ka pak rendesi, fakti qe nga Tirana u harxhua energji per te mos e nxjerre gje qe shkaktoi terheqjen e disa organizatave( te te dyja paleve) dhe mosshperndarjen e saj me ane te rrjeteve informative nderkombetare(AP wire ishte ideja fillestare) nuk eshte i paket. Shtoi kesaj sadisfaksionin minor qe Muci mori nje honorar per te shkruar kunder, besoj se ka vend per tu gezuar.
A mund te ishte hartuar me mire? Sigurisht, po ketu nuk po e diskuton asnjeri brendine dhe realitetin brenda te cilit u hartua! E as ate cka mund te thuhej pertej asaj gjuhe, gje e cila do kish qene shume dobiprurese. Nuk mendoj se interpretimi qe bera pak me siper eshte nje gjenialitet imi, shumica e frekuentuesve ketu e bejne me kollajllek, atehere pse denigrimi dhe jo shkoqitja?
Politicus, më bëri përshtypje që në komentin tënd e ke përmendur Mustafa Nanon dy herë.
Herën e parë, kur thua:
Herën e dytë, kur thua:
Me një fjalë, thua që Muçi qenka paguar për të shkruar kundër deklaratës; sikurse paguhet për të qenë kritik ndaj Berishës.
Meqë edhe unë kam marrë (teorikisht) një honorar për artikullin që botova në Shekulli, do të doja të di se çfarë problemi sheh ti këtu.
Deklaratës në fjalë Muçi i kushtoi vetëm një shënim në rubrikën Nano News; e konsideroi kaq minore, sa të mos e begeniste me ndonjë analizë kryesore. Unë e përmenda Nanon në shkrimin tim, sepse më rezultoi i vetmi që ishte marrë, në mediat shqiptare, me atë deklaratë. E përmenda për korrektesë, jo për t’i shkuar pas avazit, sikurse mund të mendojë ndonjë kërriç (nuk e them për ty).
Vështirë të mendosh se Muçi paguhet me honorare për çfarë shkruan në faqen që drejton vetë; ai ka marrë një grant për atë faqe, nga Universiteti Europian i Tiranës, sikurse e sqaron vetë në vendin përkatës.
Nuk besoj se Universiteti Europian i Tiranës e paguan Muçin, ose këto tjetër, për të shkruar kritika ndaj një deklarate të diasporës ose Berishës vetë.
Besoj, përkundrazi, se një gazetar i kalibrit të Muçit sot do të paguhej shumë më mirë, sikur të shkruante në favor të Berishës dhe të deklaratave si kjo e “organizatave të diasporës” (të thotë gjë lëvizja “Zgjohu”?). Aq më shumë e më mirë do të ishte paguar, sikur t’ia kishte ofruar shërbimet e veta drejtpërdrejt Berishës.
Meqë je eksituar kaq shumë nga fakti që dikush mund edhe të paguhet për prononcimet në shtyp, jam kurioz të di se sa janë paguar hartuesit e asaj deklarate; dhe kush i ka paguar. Nëse do të më përgjigjesh se kjo deklaratë është bërë mbi baza vullnetare dhe është rezultat i angazhimit qytetar të autorëve, atëherë pse nuk ia njeh këtë mundësi edhe të tjerëve, që shkruajnë kundër saj?
Xhaxha, se pari nuk kishte asnje prapaqellim nga ana ime per te te njesuar ty me Mucin, sepse do ishte me mire te te thoja “ik mor karagjoz”, e une nuk para dialogoj me karagjozer. Pra, nese e ke perceptuar si te tille, e ke gabim dhe je nxehur kot.
e dyta, Mucin e kishe sjelle ti si shembull dhe une nuk e dija nese i kish kushtuar nje paragraf apo dy apo tre (ate nuk e lexoj, ndersa ty po). Fakti qe per te mbushur faqen i kushton qofte edhe nje rresht te vetem deklarates tregon se diku i ka djegur, gje qe flet pozitivisht per deklaraten. Arsyeja eshte se Muci nuk eshte gazetar kalibri sic vazhdon ta quash palodhshem, por nje karagjoz qe shkruan per tu paguar. Jo per honorarin per se, por per te mbeshtetur dike qe i paguan rrogen, apartamentin, i jep hapesiren per te qene person publik etj. etj. Njesoj si Fahri Balliu.
Muci sic e di ti ( nuk kam deshire te merrem me te po meqe e solle vete si shembull hipotetik) ka qene njehere e nje kohe me Berishen. Pra, sipas logjikes tende eshte paguar njehere nga ai. Tanime, ka marre pozicionim pro Rames sepse aty e ka gjetur rrogen e radhes. Mos u habit nese neser nuk ndryshon pozicion perseri nese Rama iken nga karrikja apo zevendesohet te themi nga Velia, dhe kjo jo per arsye ideologjike por per arsye thjesht praktike. “Dun buk fmija, sdun me dit as per Pese` e as per Pede`”. Ka shume te tjere me te afte ( duke filluar nga ti vete) te cilet mund ti kishin privilegjet qe gezon zoteria, ne se do ishte meritokratike. Por nuk eshte, dhe kete nuk duhet shume per ta kuptuar.
Per sa i perket pageses, nuk eshte krim te paguhesh per aftesine intelektuale, perkundrazi eshte detyrim i atij qe e shfrytezon kete aftesi per qellime tregtare, i.e. media ku botohesh te paguaje ata qe prodhojne. Njesoj si ne cdo fushe tjeter. Eshte nderkohe amorale te paguhesh qe te shkruash e te krijosh opinion te paracaktuar, i lidhur drejtperdrejt me rrogen, pozicionin shoqeror dhe vizibilitetin qe ke ne media. Me nje llaf, Muci pervecse bosh dhe pa asnje aftesi gazetarie (gazetare jane Sokol Balla, Mero Baze apo Andi Bushati per shembull), eshte edhe amoral dhe hipokrit sepse paguhet te shkruaje ato qe shkruan e jo realitetin sic eshte. Madje mundohet te na mbushe mendjen me ane te nje stili gjoja cool me corape te verdha, i cili i rri si kepuca motres se Hirushes. Nuk eshte i vetmi, por ti ate po merr si etalon. Shpeshhere edhe merr gjera te gatshme te perkthyera nga media te huaja e i paraqet si ide te veta, nje tjeter indikator i nje sfondi etik te dobet. Pra, mos u sforco me kot ta vendosesh veten ne nje plan me te pavaresisht afersise ideologjike te mundshme. Me sa di une ti nuk shkruan me ndonje detyrim ndaj mediave qe te botojne, pavaresisht honorarit. Perndryshe nuk do ishe analist po marionete.
Tani ti rikthehem deklarates. Deklarata ty ste ka pelqyer, dhe deri ketu ska asgje te keqe. Mirepo, ne nje kontekst racional ke detyrimin te shpjegosh arsyet. Ende sna ke thene ku calon permbajtja pertej deklarimeve te pergjithshme mbi gjuhen e perdorur. Edhe keto jo me qetesi racionale me po me nje mllef jo te zakonshem per penden tende. Po ashtu ende nuk na ke thene se perse je nxehur aq shume sa te mendosh qe eshte paguar njeri per kete deklarate. Ti nuk je aq mendjengushte sa ta marresh si te mireqene qe meqenese disa paguhen ( Muci dhe pasuesit e tij ne kurbet) medoemos te gjithe duhet te paguhen. Sigurisht qe ka interesa si kudo, por ne nje qasje racionale do te duhej te na i gjeje keto te pasqyruara ne deklarate. Me tej, nuk na ke shpjeguar se ku i gjen ngjashmerite me levizjen Zgjohu, apo me levizjen Mjaft dhe Act Albania te cilat ti nuk i permend po jane te te njejtes kategori si Zgjohu. Dhe e fundit, nuk na shpjeguar me qetesi se cila do ishte alternativa jote si person, apo e nje grupimi jo formal me te cilin ti mund te jesh ne kontakte njerezore ndaj deklarates. Kritika jote ngrinte probleme pa dhene alternativa konkrete, i.e. pa specifikuar duhej thene 1-2-3 etj. sepse kjo do te krijonte 1-2-3 efekte pozitive. Jo vetem aq, po paragrafi i fundit kerkonte dicka qe gjindet ne deklarate, i.e. te theksohej roli i vecante dhe i teper i rendesishem i gjyqesorit per demokracine. Duke rrezikuar te behem perserites i vetvetes, kerko ne google nje deklarate te NDI dhe IRI dhe do gjesh ngjashmeri ne shume vende, por nuk do gjesh thirrje per udheheqesit te vendosin interesat kombetare mbi ato personale dhe nuk do gjesh togfjalesh mbi rivendosjen e besimit tek zgjedhjet.
Edhe nje here, nuk ke as nje detyrim ndaj meje apo askujt tjeter ta besh, por nese po flasim qete e shtruar, bazuar ne argumenta te logjikshem do te ishte hap normal ta beje e pastaj te kundershtoje. Madje sic thashe ne komentin me siper, mund ti kishe bere nje sherbim shume me te madh te vertetes, nese mund ta quajme keshtu, po te kishe evidentuar se cfare konkretisht mund te ishte thene. Kjo do kishte shumefishuar ndikimin e deklarates, si dhe do kishte “korrigjuar” cdo mungese te deklarates pa patur nevoje qe te dalesh me deklarate formale alternative. Gjithmone ne interes te me te mires.
Pyetjes se fundit te mesazhit tend besoj se ju pergjigja po edhe nje here, askund ne deklarate nuk thuhet “kjo eshte deklarata dhe kushdo del me tjeter eshte i pafe” apo ndonje gje te ngjashme. Ne dac me tekniken qe sugjerova me siper, ne dac me ndonje teknike tjeter, ka vend per zera te tjere, por mungesa e derimetanishme e tyre nuk ja ul vleren deklarates me duket mua, po ja ngre.
Kritikën time për dokumentin unë e kam shprehur besoj qartë në artikull, por meqë më pyet, Politicus, ja ku po e artikuloj edhe një herë.
1. Deklarata është e përgjithshme, jo specifike për Shqipërinë. Ka natyrë didaktike, jo kritike. Nuk shpon, nuk kafshon, nuk djeg. Askush nuk begenisi t’i përgjigjet, askush nuk u ndie i prekur prej saj. Asnjë ndikim nuk do të ketë në situatën politike dhe në zgjedhjet që po afrohen. Që këtej, kam të drejtë të dyshoj se kjo deklaratë nuk i shërben zgjidhjes së çështjeve politike në Tiranë, por njerëzve, organizatave dhe shoqatave që e kanë hartuar dhe atyre që e kanë nënshkruar.
2. Deklarata anashkalon aspektin më dramatik të 21 janarit – vrasjen e katër vetëve; dhe e bën këtë për të mos lënduar establishment-in e tanishëm në Tiranë, duke filluar nga Sali Berisha. Duke mos thënë asnjë fjalë për ato vrasje politike, deklarata vetvetiu rreshtohet përkrah PD-së dhe Berishës, por gjysmë fshehurazi, çka ia rëndon edhe më tonin; është një deklaratë në favor të pushtetit, por që kërkon të interpretohet si kritike ndaj tij.
3. Një pjesë e madhe e organizatave dhe shoqatave që e kanë nënshkruar deklaratën nuk kanë asnjë titull për t’i dhënë leksione demokracie politikës në Tiranë. Disa prej këtyre, po t’i gjykoj nga emri që kanë, janë organizata të shqiptarëve nga ish-Jugosllavia, trefish provinciale; ose shoqata emigrantësh nga i njëjti katund ose e njëjta krahinë, që kanë arsyet e tyre për të ekzistuar, por që nuk kuptojnë asgjë nga çfarë ndodh politikisht në Shqipëri. Si mund t’i thotë Tiranës, organizata Ulqin-Kraj-Ana e Malit, se “Udhëheqësit politikë duhet gjithashtu të ulin tonet e retorikës politike dhe të ndërpresin akuzat publike të paprovuara duke rikthyer qytetarinë në dialogun politik”? Apo një organizatë si “Jetim jam”, e cila ekziston për të vetmin qëllim që të ndihmojë fëmijët jetimë në Kosovë? Fondacionet e Plavë-Gucisë, Shoqata atdhetare Kraja, Democratic League of Dardania? Fondacioni Dom Simon Filipaj, i cili ka për mision të ndihmojë komunën e Ulqinit, në Mal të Zi? Lëvizja “Atdheu na bashkon”, e cila, sipas fjalëve të kryetarit të saj, z. Sabri Gjoni, është krijuar “me qëllimin që të ketë kontakte më të shpeshta me vëllezërit tonë që gjenden sot në Mal të Zi”? Shqiptarët e Malit të Zi kanë mbetur të shpëtojnë demokracinë në Tiranë me leksione për institucionet dhe pushtetet?
4. Provova të kërkoj informacione online për ndonjë nga këto organizata dhe shoqata firmëtare që nuk e kisha dëgjuar kurrë, p.sh. “Illyrian Partnership” ose “Shestani Group”, ose “Mother Teresa Civic Center” (provojeni vetë po të doni). Më rezultoi se pothuajse të gjitha hitet i referoheshin letrës ose deklaratës në fjalë. Çfarë do të thotë kjo? Do të thotë se, një pjesë e grupeve që kanë nënshkruar deklaratën, e kanë bërë këtë për t’i dhënë vetes dukshmëri (vizibilitet) në mediat, duke kalëruar krizën shqiptare, çka më duket manipulative dhe moralisht e diskutueshme. Prandaj edhe, në artikull, e kam quajtur dokumentin vetë-shërbyes (self-serving).
5. Dokumenti në fjalë përbën edhe një përpjekje për ta paraqitur “diasporën” si të bashkuar dhe të gatshme për t’i dhënë leksione demokracie Tiranës; por kjo, në fakt nuk është e vërtetë. Diaspora nuk është e bashkuar, as mund të jetë e bashkuar. Shumë nga organizatat e rreshtuara si firmëtare janë apolitike, ose nuk kanë shumë të bëjnë me Shqipërinë dhe problemet politike të atij shteti. Disa prej tyre janë krejt irrelevante, ose ekzistojnë falë firmave që u vënë deklaratave, thirrjeve dhe peticioneve gjithfarësh. Shoqata modeste, të cilave u kërkohet, për arsye të ndryshme, që t’i bashkohen këtij ose atij kori dhe papritur ndihen të rëndësishme. Nuk kam asnjë paragjykim për të mirat që bëjnë dhe për përkushtimin e anëtarëve të tyre, por akti i nënshkrimit të dokumenteve të tilla është, në vetvete, grotesk.
Perseri ske thene asnje kritike mbi permbajtjen e deklarates dhe kritika mbetet thjesht emocionale.
mbi piken nje-deklarata nuk eshte aspak e pergjithshme por specifike, i referohet udheheqesve politike shqiptare te cilet nuk jane me shume se 3-4, dhe sidomos ka per reference nje kohezgjatje specifike ne Shqiperi ( 20 vjecari post komunist) dhe disa ngjarje specifike te dhunshme. Dyshimi yt se gjetja e nje shprehjeje te rafinuar per ta thene kete i sherben qeverise eshte driteshkurter dhe inatcor. Per me teper po bie ne kontradikte me vetveten, sepse me nje ane thua qe Sala kontrollon te gjitha mediat kryesore me ane te lekeve( postimi per Mucin) dhe me ane tjeter thua qe nje deklarate qe i sherbekerka nuk gjen pasqyrim ne po keto media. Ne prag fushate ai le te kaloje nje deklarate te “amerikes” sic interpretohet ne vulg e cila ne thelb eshte pro tij? Sikur ska logjike apo jo? ne ate grup eshte NAAC-u te cilin edhe ti sbesoj se ke luajtur mendsh ta quash pa vlere.
mbi piken dy-deklarata nuk e anashkalon aspak 21 janarin por i referohet atij drejtperdrejt duke e quajtur ngjarje tragjike. Ne se ti je kaq pasional dhe ke me shume informacione te sakta ( me as di une ende ska perfunduar hetimi) dil me nje editorial dhe quaji pa medyshje vrasje politike dhe nxir fajtoret ne shesh ti dije e gjithe bota. Fakti qe nuk e ke bere as tek kritika ndaj deklarates flet vete per natyren emocionale te kritikes dhe per mangesine e argumentit tend. Ne qofte se ato ishin vrasje politike, sipas deklarates duhet te denohen te gjithe ata qe organizuan i kryen ato.. si dhe te gjithe qytetaret duhet te jene te barabarte perpara ligjit pavaresisht statusit te tyre shoqeror dhe politik. Cfare te duket anashkalim ty ketu , qe pergjegjesia duhet te shkoje deri ne rangjet me te larta? Si do ta thoje ti ndryshe dhe pse ende nuk e ke thene ndonese qartazi je shume pasional per kete?
mbi piken e trete- ti po tregon me ane te komenteve dhe kritikes qe nuk je shume i qarte mbi rolin e nje deklarate, apo edhe natyren e saj keshilluese. Ne asnje vend deklarata nuk ka tone dhenieje mendsh, pervecse kur ju referohet atyre udheheqesve te cilet i permenda me siper. Fakti qe ti e percepton si dhenie mendsh perforcon idene se je perfshire emocionalisht ne kete debat e jo racionalisht. Edhe ketu ke kundershti me vetveten duke thene nga njera ane qe diaspora nuk mund te jape mend, dhe ne tjetren qe nuk duhet ti shmanget dhenies se nje verdikti edhe pse organet kompetente ende skane folur. Madje anashkalon ate qe thuhet ne diaspore qe gjyqesori duhet te funksionoje mbi interesat e paleve. Gjithashtu, diaspora eshte ajo qe eshte, ne se PTF do kishte marre pjese shumekush do te kish dhene te njejtin argument qe “as nuk e dime se kush jane se dalin me nofka”. Do te ishte argument po aq i dobet sa ai qe shtron ti me siper dhe do kishte per qellim “demaskimin” lejfenist te kundershtarit. Jo e denje per nje debat racional apo jo?
Mbi piken kater- fakti qe ti nuk gjen informacion ne internet per to nuk do te thote asgje, pervecse qe ti nuk je ne brendesi te aktivitetit te tyre. Ato mund te mos veprojne ne internet apo te jene te epokes se neolitit me faqet pekatese ( si Vatra per shembull) nuk i ben as me shume e as me pak te rendesishme. Por pertej kesaj, edhe nese e marrim per te mireqene ate qe thua, nuk mund te besh asnje insinuate per deshiren e tyre per te kontribuar ne ceshtjen shqiptare me nje deklarate. Kjo po eshte pedantizem profesorial i kulluar. Pse te mos shprehe mbeshtetjen e vet shoqata Jetimi per nje deklarate te cilen drejtuesit e saj ( te cilet mund te jene profesore te shkencave politike) mendojne se vlen? C’lidhje ka objekti i aktivitetit te shoqates me mbeshtetjen e nje deklarate te drejte? cili eshte standarti ne kete rast, ai qe ma mbush mendjen mua? Do me thene Mubaraku mund ti thonte atij inxhinjerit te Google-it se nuk ishte i kualifikuar per te protestuar!
Mbi piken pese-kjo eshte e vetmja e vertete qe ke kapur, eshte bere kjo perpjekje dhe do vazhdoje te behet sepse na duhet te mberrijme ne nje pike ku interesat kombetare te jene mbi ato personale (shih lobin hebre). Me vjen shume keq qe ti nuk pajtohesh me kete fryme, por kerkon qe te dale mbi uje anesia politike qe karakterizon kritiken tende. Sigurisht qe ka mendime te kunderta e perplasje idesh per te ndikuar sensin e deklarates, kjo eshte normale dhe njerezore. Por nese produkti del i mire nuk mund te anatemohet sepse s’isha edhe une aty qe tju jepja mend. Deklarata nuk ka nevoje per perkthyes e interprete, eshte ne shqip(dhe anglisht me qe ra fjala) dhe kushdo e lexon. Ti lexon ate qe te kerkon anesia politike e momentit dhe emocionaliteti, une e shoh nga nje pikeveshtrim me racional dhe aspak emocional. Paanesia me njeren apo tjetren pale ka vlere pikerisht per te tejkaluar kete fryme te cilen po e promovon ti.
@ PTF Ceshtja eshte se sipas jush nuk eshte lexuar dhe nuk ka dhene efekt. Cili eshte efekti qe prisnit mor zoterinj? Te ngrihej vegjelia e te thoshte ‘ neno moj mos ki frike…”, te ngrihej nga hiri poli i trete? Efekti i nje deklarate te tille u shpreh fare qarte nga reagimi negativ i paleve ndaj saj. Po te ishte kaq pa vlere e linin te dilte dhe e ridikulizonin, sic kane bere ne te kaluaren.
Te pakten nje gazete e botoi, te nesermen xh2 i beri nder duke e kritikuar edhe pse pa te drejte e me tone emocionale. Debati mbi rolin e diaspores u hap( mu perpara fushates) dhe sikur kjo te ishte e vetmja e mire, nuk eshte pak. Ska asnje rendesi se kujt i mbeti hatri e kush e keqinterpreton per interesat e veta te ngushta, kushdo mund te dale me nje deklarate te veten. Ata qe kane rastin ta lexojne dine te dallojne. E mos harroni qe media nuk eshte i vetmi mjet shperndarjeje.
Politicus, unë s’kam arsye pse të jem emocional për këtë çështje; edhe pse e pranoj që ndaj bullshit-it kam alergji të veçantë.
Përkundrazi, kam arsye të dyshoj që ti po i lë emocionet të të diktojnë argumentin; por këto arsye nuk mund t’i përmend këtu, pa cenuar privatësinë tënde.
Nëse dëshiron, mund t’i ftillosh ti vetë, qoftë edhe për të më kundërshtuar.
Më thua se s’kam bërë asnjë kritikë për përmbajtjen e deklaratës; në fakt, kritika kryesore që bëj unë për përmbajtjen e deklaratës është se kjo deklaratë ka dalë kaq e lëmuar dhe e lustruar, sa nuk mund të kritikohet; çka unë e shoh si handicap.
Është një tortë urimi, në një kohë që në Shqipëri kanë nevojë për uthull dhe përsëri uthull.
Sa për të tjerat, nuk po përsërit veten.
xh2:edhe pse e pranoj që ndaj bullshit-it kam alergji të veçantë.
Jemi ne nje mendje ne kete pike, edhe mua nuk me pelqen aspak vreri dhe arroganca qe dalin nga sedra e prekur.
xh2:Përkundrazi, kam arsye të dyshoj që ti po i lë emocionet të të diktojnë argumentin; por këto arsye nuk mund t’i përmend këtu, pa cenuar privatësinë tënde.
Ndoshta une nuk kuptoj nga gjuhesia po sikur me tingellon si kercenim. E ti me njeh me mire se sa kaq apo jo? Leri mesazhet agresive me sponde se kemi kohe qe kemi ikur nga gjimnazi. Nuk kam asnje arsye te trembem nga asnjeri, dhe deri me sot nuk i jam fshehur kurre pergjegjesive te mija. Te tjere jane ata qe fshihen.
Xh2: kritika kryesore që bëj unë për përmbajtjen e deklaratës është se kjo deklaratë ka dalë kaq e lëmuar dhe e lustruar, sa nuk mund të kritikohet; çka unë e shoh si handicap.
Pra sipas teje duhet te ishte me e ashper ndaj Berishes sepse ty ai ste pelqen dhe madje te thoshte qe ai vret popullin e tij se eshte nen efektin e prozakut ashtu si Mubaraku dhe Ghadafi, madje eshte me i keq se sa ata. Dakord, por ti vete ne kritike nuk pate deshiren ta shprehesh kete qendrim shkoqur (pse valle?) po u mjaftove me demaskimin e deklarates. Perse e kerkon nga deklarata e cila permbledh nje grupim me te gjere se sa nje individ? Nese per ty perben problem dalja me nje pozicion kaq te forte edhe pse je i bindur dhe pasional per fajesine e Berishes dhe zgjidhjet qe vijne me Ramen, cfare kerkon nga nje grupim me i gjere pozicioni i te cilit eshte detyrimisht konsensual? E dyta, besoj se me kritiken e “lemimit te tepruar i cili eshte handikap” ke parasysh qe nuk krijoi vale proteste dhe diskutim nga asnjera pale dhe kesisoj indirekt mbeshteti qeverine. Une se kuptoj se si rrjedh kjo logjikisht por po e marr per te mireqene.
Besoj se keqkupton ( ta thashe edhe me siper) qellimin e nje deklarate te tille. Nuk eshte qellimi i saj te ngreje peshe popullin e te krijoje nje vale politike e cila te te vije pershtat ty apo mua. Kjo pervecse jo e mundur ( deklarate diaspore eshte dreqi e mori, nese merret seriozisht 10 % eshte sukses), do ishte nje prag tejet i larte per shumicen e partive politike qe operojne ne Shqiperi e jo me per nje grupim mishmash organizatash shoqerore.
Qellimi i saj eshte te tregoje se ka nje sens ne diaspore per te mos u perdorur me nga asnjera pale ( reagimi yt me tregon qe eshte me e veshtire se sa mendoja une), dhe per te nisur nje debat mbi interesat e shqiptareve, kudo qe ata ndodhen. Gjithashtu, ka per qellim te vendose nje gur te madh i cili te tregoje se ne kete debat diaspora ka nje rol, te cilin e skalit me veprimet e saj. Paanesia e saj tregon se nuk mund te kete me manipulim nga shteti shqiptar me ane te te cilit te perdoret diaspora per qellime te ngushta politike ashtu sic ka ndodhur e do vazhdoje te ndodhe edhe me tej.
Sigurisht qe nuk eshte fundore por nje fillim, sigurisht qe ka vend per kritika mbi permbajtjen e sigurisht qe mund te ishte bere me mire e te ishte shperndare nderkombetarisht etj.etj. Mirepo, cdo rruge ka nevoje per nje fillim, dhe ky eshte fillimi. Nese mendon se mund te permiresohet bujrum, por jo duke hedhur poshte ate qe eshte bere sepse nuk mund te kritikohet! Kjo eshte si thote shprehja popullore “as te kap e as te leshon”.
Ndaj mendoj se kritika jote nuk eshte ne thelb konstruktive dhe mbetet emocionale.
Ne mbyllje, kjo replike si te gjitha te meparmet nuk ka asnje note personale dhe nuk meton te mbarte asnje dyshim mbi qellimet e tua reale apo te imagjinuara. A e mbajme ne kete nivel?
Politicus, më vjen keq që u futa në këtë debat me ty; duhet të isha mjaftuar me artikullin që botova në gazetë, duke e nënshkruar me emrin tim.
I dola zot atij artikulli jo vetëm ngaqë besoj se kam të drejtë në kritikën time, por edhe ngaqë e kam shkruar unë, duke investuar aty reputacionin tim publik, si autor dhe si njeri.
Si rregull, një autor nuk duhet të debatojë me maska dhe pseudonime; Politicus që sonte mund të vendosë të zhduket nga qarkullimi përgjithnjë dhe të përdorë në të ardhmen pseudonimin Criticus ose CivilSocietatis, Ardian Vehbiu këtë nuk e bën dot.
E solla artikullin në blog me shpresë se tema do të ngjallte ndonjë interes për ata shqiptaro-amerikanë që e lexojnë PTF; për fat të keq kjo nuk ndodhi. Gjithsesi, nuk e solla që të përballesha, në kushte të pabarabarta, me një pseudonim çfarëdo.
Nuk është e drejtë, nuk është e hijshme. Kur të ftova të japësh sqarime, nuk të kërcënova; por vetëm mendova se ishte e drejtë që të shpjegoje, për lexuesit e PTF, marrëdhëniet e tua me deklaratën në fjalë; ose të bëje as më shumë as më pak se ç’kisha bërë unë, kur e kisha nënshkruar artikullin.
Nëse ti dëshiron të përballesh me mua si Ardian Vehbiu dhe të sfidosh çfarë shkruaj dhe them unë i nënshkruari me atë emër, ki aq konsideratë sa të përdorësh edhe ti emrin tënd, atë me të cilin nënshkruan edhe ti artikujt e tu, dhe i cili bart me vete edhe reputacionin tënd dhe pozicionin tënd politik, etik dhe autorial. Këtë ta them pa kurrfarë paragjykimi. Përndryshe, Xha Xhai me Politicus-in mund të këputin të trasha e të holla natë e ditë, pa problem; të paktën pa problem për mua.
Gabimi ishte imi; një autor kurrë nuk mund ta fitojë dot debatin me një pseudonim, madje edhe sikur ta dëshirojë këtë deri në fund.
Me vjen keq edhe mua qe e merr si perballje, sfide a ku di une cfare.
Konstatoj qe nuk kam aftesi te te heq dyshimet e vazhdueshme per lojera jo ekzistuese te cilat qenkerkan me te forta se argumentat e mi. c’est la vie.
Per maskat mundem vetem te te them qe standartin me shume maska e kam denuar publikisht dhe jam nga ata qe shkruajne vetem me nje pseudonim. Nese e ke problem, i ke te gjitha mundesite ti kufizosh ata qe shkruajne me shume te tilla dhe te vendosesh standart. Une i pari do te te pergezoja per kete.
Nderkohe te siguroj qe une jam ketu dhe nuk do iki gjekundi, per sa kohe qe nuk me perjashton shprehimisht.
Ato tre paragrafe qe citove, me fal batuten po i shpjegove si te ishin mesazhe subliminale 😀
Pika e pare e ben thirrje te dyja paleve (Muçi i ben vetem njeres), dmth te dyja pjesetohen me 1 .
Pika e dyte thote ate qe s’ka ngelur njeri ne planet, pa na e keshlluar keto 20 vjetet e fundi, beni zgjedhje sipas standarteve perendimore.
Pika e trete eshte kritike ndaj kodit zgjedhor Rama-Berisha, qe asgjesoi partite e vogla, kryesisht te djathta psh dihet qe Balli ka mbeshtetje te forte nga te merguarit e 44-45.
Hyllin, une mendoj se nese implikimi eshte qe keta nuk jane te besueshem po kane nevoje per thirrje nga diaspora tja kujtoje qe duhet te jene te besueshem, kjo jo vetem qe eshte gje jo e vogel por e pathene derimesot me perjashtime qe numerohen me pak gishta. Besueshmeria nuk eshte ne gjykimin tim se sa e si te presin, por si te trajtojne ne momente kyce, cila eshte pesha qe ke etj. Nuk mbetet jetim faji (besoj aty e ke apo jo?) nese thuhet qe sistemi prodhon deshtim, perkundrazi u vishet te gjitheve, edhe atyre qe mund te jene te pafaj brenda tij.
Pika e dyte thote me shume se sa meton ta reduktosh, te pakten mua ashtu me duket. Megjithe tonet diplomatike te detyrueshme, thote qe duhet te kete hapesire per te gjithe(jo detyrimisht partickat ushunjeza te pafavorizuara nga sistemi aktual). Implikimi qe nuk ka hapesire sepse sistemi eshte i mbyllur e ne favor te dy grupeve te cilat ne fund bien dakord ta ndajne torten mes vedi duke i hedhur ndonje kocke edhe partickave, ndonese urrehen publikisht eshte perseri dicka qe nuk thuhet gjeresisht sot, me perjashtimet si me lart.
E treta, nuk shoh asnje lidhje me Ballin, i cili nuk eshte firmetar dhe madje eshte jo egzistues per nga forca. Madje organizata mungesa e se ciles te vret syte per nga rendesia dhe historia e qe me shuma gjase do te kishte mbrojtur nje qendrim te tille nese do kish vendosur te firmoste paragrafet e veta, nuk rezulton as ajo firmetare ( ta dhashe ne pjate pa e permendur emrin). Gjithashtu te ftoj te shohesh te kaluaren ideologjike te hartuesve (biot mjaftojne per ate pune), e do zbulosh se shumica derrmuese ka afinitet me te majten e jo me te djathten. Pra, ishte shume me e thjeshte te kish dale nje deklarate aktivistesh majtiste ne mergim se sa nje deklarate pro qeveritare.
PS. Batuta e gjetur dhe e mirepritur me qe ra llafi.
Xhaxhai ka te drejte kur kerkon qe gjerat te thuhen me emrin e vet e te mos mbulohen e fshihen prapa perdesh orientale.
Kjo menyre e fundit e te berit vecse mban/ruan/ sherben status quo-ne.
As te djeg, as te pjek, as te mban as te leshon. Eshte nje pese me hic.
Cka shkon mbrapsht ne Shqiperi jane aq te shumta, sa te duhet nje fjalor per ti mbajtur mend. Te thuash apo te mos i thuash gjerat me emrin e vet, ne fakt flet me shume per ate qe flet/ shkruan, se sa per palen tjeter.
Keshtu ata qe deklarojne, si ne rastin qe diskutohet ketu, dhe pas shume fjalesh thone asgje, arsyet mund te jene:
– frike ( s`me duket e logjikshme)
-paaftesi ( pak e ngjashme )
-moskokecarje/mosinteres (e pamundur – ka 365 dite viti per tu marre me gjera kot; s`kish pse pritesh deri ne prag te zgjedhjeve lokale)
-mosbesim ne akt (e kuptueshme; nje e bertitur e ngjirur e Saliut , apo nje self-serving kaposhate (fryrje prej gjeli) e Edit neper mitingje apo raste mortore vlejne me shume se sa cdo lloj pamflete e ideuar, shkruar, redaktuar, dhe e deklaruar 8-9 mije km larg vendit)
-gershetim/ mbrojtje/formim/ zgjerim interesash gjithfare ( Ah, krimbi i keq qe hyn aq kollaj tek… Po flasim per Shqiperine ketu, ku orientalizmi i perzier me animizmin, krahinizmin, dhe nje doze te shendetshme realiteti material krijon kushtet per krijimin e faunave dhe florave nga me te habitshmet dhe te cuditshmet. Njesoj si ajo supa primordiale. Ne fund te fundit edhe deklaruesit shqiptare jane. Prej mishi e prej kocke).
Keto do te ishin disa nga arsyet qe do ti kalonin neper mend dikujt qe lexon deklaraten e kastruar te diaspores.
Koleget mund ti shtojne…
Une vetem nje deshire do te kisha. Sikur te ishte e majta ne pushtet, do te doja te shihja penen e Xhaxhait se si do te merresh me te. Ne gjithe keta vjet rralle e kam pare te shkruaj nga qendra. Por kur ka arritur ta beje, he has been at his best.
Ipare shkruan:
“Une vetem nje deshire do te kisha. Sikur te ishte e majta ne pushtet, do te doja te shihja penen e Xhaxhait se si do te merresh me te. Ne gjithe keta vjet rralle e kam pare te shkruaj nga qendra. Por kur ka arritur ta beje, he has been at his best.”
2xha mesa kam kuptuar une eshte i pranishem ne median elektronike ndofta mbi nje dekade. Keshtu qe do t’i jete dhene rasti te kete ekspozuar preferencat e tij ideologjike.
Ai ka perdorur analogjine e lavjerresit keto kohe, e per dreq mu kujtua Lavjerresi i Fukose te Ecos. Ecos do t’i kete pelqyer shume idea(poetika) e sigurise e qartesise qe te jep ai top metali 30 kilosh i varur ne majen e kupoles te konservatorit parizien te arteve qe eksperimentoi Fukoja per te provuar se toka rrotullohej.
Po perkthej nje pjese te vogel nga Lavjerresii:
“Plani – ishte me qellim per te rishkruar historine – nje histori qe ata mund te beheshin pjese e saj. Lavjerresi, fandaksej, shfaqej madheshtor mbi cmendurine, perbuzjen dhe friken e botes sepse pika ku mbahej, e vetme ne univers, perzgjidhet – kudo ku ti zgjedh ta vendosesh ate. Keto ‘qendersira” aq te desheruara nga kabalistet metafizike, nga cinizmi i akademikeve italiane te poezise e historise behen te mundura vecse nga forca qe mban lavjerresin.”
Cila eshte forca qe mban lavjerresin poetik te Ecos? Bindja ideologjike…
Ne fund te tre heronjte e Ecos zbulojne se asnje plan nuk mund te ece nese nuk kuptohet se universi qeveriset nga ligjet e veta, mbi ideologjite personale e te momentit. Fukoja nuk beri gje tjeter vecse ekspozoi nje ligj te pashprehur universal te natyres.
Njeri nga heronjte thote diku: “Duhet te jete nje kuptim i drejte e nje kuptim i shtrember, perndryshe vdes.”
Metafora e Ecos mbyllet me skenen e fundit, teper simbolike. Megjithese ishin shume afer te vertetes, lavjerresit, nuk ishin ne gjendje ta zbulonin ate. Neri nga heronjte vritet varur ine litarin e hekurt te Lavjerresit, kurse tjetri monologon ne pasigurine e fatit qe e pret.
Ecos do t’i kete pelqyer shume idea(poetika) e sigurise e qartesise qe te jep ai top metali 30 kilosh i varur ne majen e kupoles te konservatorit parizien te arteve qe eksperimentoi Fukoja per te provuar se toka rrotullohej.
Ekos i pelqeu idea e lavjeresit jo se jep qartesi e siguri, por sepse jep qartesi e siguri ne cilendo pike qe ta varesh. Dmth kur cdo pike jep qartesi, vete idea e pikes (ideologjia) s’ka rendesi, ose pika s’ekziston. And the cherry on top: Sipas tij ka rendesi vetem pika me nje ‘ch’ ne mes(ne dac quaje Roza rozita ne dac quaje Lorenza Pellegrini).
P.S. Ketij autori i detyrohem nje borxh te madh..po meqe spo e diskutojme Econ, spo e them sa i madh.
Nuk vihet me ne dyshim qe U. Eko eshte erudit. Thone edhe qe te pertypesh e operosh me “ Lavjerresin e Fukose” te Ekos, duhet te kesh njefare erudicioni alla Eko. Une nuke e ve ne dyshim se nje « read Me » di gjera mbi boten, por do te deshiroja qe ne te ardhmen, kur te merrte mundimin te citonte Ekon, per nder te ketij te fundit, dhe te simbolit te fuqishem qe ai rrezaton mbi ne njerezit e zakonshem, te verifikonte paksa tekstet qe shkruan, edhe ne Wikipedia po s’pati mundesi t’i nxjerre ujet e zi Parisit. Kjo edhe per arsyen se dikush qe perkufizohet si « lexomeni » nenkupton qe shkruan gjera me vlere. Per shembull :
« Ecos do t’i kete pelqyer shume idea(poetika) e sigurise e qartesise qe te jep ai top metali 30 kilosh i varur ne majen e kupoles te konservatorit parizien te arteve ».
Pse valle te varet lavjerresi i Fukose ne Konservator te Arteve ?
E para s’eshte e vertete, varet ne Muze te shkencave inxhinjerike sic do ta perktheja une “Musée des Art et Métiers”. E dyta se quhet vertet Konservator Conservatoire national des arts et métiers, shkolla e inxhinjereve, por perkthimi fjale per fjale (edhe kjo deri diku se fjla métier=mjeshteri eshte harruar diku neper meandrot e erudicionit) ben citimin me se qesharak. Cdo te tregoje lavjerresi ne Konservator te Arteve ? Simbolika ? Mbase qe frekuencat zanore te baritoneve asnjanes, te majte apo te djathte nuk ndryshojne aksin e rrotullimit te Tokes ?
Per te tjerat dakord, « universi qeveriset nga ligjet e veta”-thua vertet kete zbuloi U. Eko ? Mesazh i forte per ekologjistet.
Ester,
Eshte per tu vleresuar perpjekja juaj per te saktesuar gjerat. Duhet te pohoj se lashe jashte emertiimit te institucionit Conservatoire (National) des Arts et (Métiers) fjalen Kombetar dhe Zanateve(mjeshterive) ne anglisht Crafts.
Kur eshte emeruar e ngritur ky institucion fjala inxhinjer(ike) si titull, aktivitet, fushe aplikative e shkencave ekzakte, sic perdoret dendeshem e shpesh pa te drejte sot, nuk ishte ne qarkullim e nuk i pergjigjej nivelit teknologjik e akademik inxhinjerik te sotem.
Lavjerresi i Fukose te Ecos i zhvendos ngjarjet pikerisht ne kete institucion. Duke marre per zemer sugjerimin tend per te konsultuar Wikipedia po citoj ne anglisht:
“The novel Foucault’s Pendulum by Umberto Eco deals greatly with this establishment, as the Foucault pendulum hung in the museum plays a great role in the storyline. The novel was published in 1989 prior to the pendulum being moved back to the Panthéon during museum reconstruction.”
“The Musée des Arts et Métiers (French pronunciation: [myze dez‿aʁ e metje], Museum of Arts and Crafts) is a museum in Paris that houses the collection of the Conservatoire National des Arts et Métiers (National Conservatory of Arts and Industry), which was founded in 1794 as a depository for the preservation of scientific instruments and inventions.”
Per te saktesuar gjerat edhe me shume “des Arts et Métiers” nuk perkthehet si shkencat inxhinjerike. Nuk e di sa je e fushes, por ne arte (dhe shkenca) futen edhe fusha te tilla sic eshte fizika, kimia, biologjia, gjeologjia, shkenca e Tokes(Earth Science) etj. Te gjitha keto dikur edhe sot futen ne fjalet arts(and science). Shkencat inxhinjerike jane derivate aplikative te ketyre shkencave baze. Institucionin arsimor francez sot ne fjale perfshin ate cka permenda me lart.
Sot mund te mbarosh per fizike, kimi, biologji, shkencen e Tokes dhe “diploma” mund te shkruaje Bachelor of Arts ose Bachelor of Science. Ndryshimi eshte se BS eshte me rigoroz, me i fokusuar ne shkencat, praktikumet laboratorike, elektivet, kurse BA eshte me i pergjithshem dhe jo aq rigoroz. Subjektet ne fjale jane perseri pjese e asaj qe quhet “arts and science”.
Per shume shqiptare fjala konservator, i kujton vokalizmat, apo zhurma e instrumentave qe vinin nga ndertesa e Konservatorit ne fund te bulevardit ne Tirane, ne krah te Korpusit te Inxhinjerise. Them se e kuptoj origjinen e perafrimit tend.
“Ekologjistat” e cyt nje cik me tej imagjinaten dhe na hedh ne nje terren krejt te panjohur, duket sikur i humbet kohezioni e rigoroziteti arsyetimit tend…
Edhe dicka te fundit, “Read Me” eshte nje pseudonim. Te mos merret as si nje lloj arrogance eruditive e as si nje lutje per tu lexuar. Ne se deshiron ti mund ta ndryshoj ne “Don’t Read Me”.
A do te ndryshoje ndonje gje per te mos me lexuar mua? Kersheria “per te me lexuar” do te mbetem besoj po e njejta…
Nga Eco kam lexuar Il nome della rosa, Baudolino dhe Lavjerrsin e Fukose.
Lavid Zotit, Lavjerrsi i Fukose ishte i fundit ne radhe. Liber i rende, i zberthyeshem me zor, plot referenca autoresh, ngjarjesh, titujsh, teorish etj, etj, thuajse ne cdo rrjesht,e te ndreprera nga njera-tjetra, sikur te ishin pjese e gjeografise se ndonje universi paralel. Pa fluiditetin dhe mprehtesine deri ne sarkazem, tipike per autorin ( kush e harron dot historine e heremitit ne maje te shtylles, tek Baudolino, qe kur desh te tregonte te verteten, desh e mbyten njerezit me gure, e kur filloj ti genjente e shpallen shenjt).
Me ka mbetur pershtypja se Lavjerrsi ishte nje tour de force nga ana e Eco’s. Ose do kete pas rene ne dashuri, ose do kete kerkuar te nxjerre ndonje kunj me kushedi se ke. Eshte nje shpalosje erudizioni, pa dyshim, por i padobishem, per mendimin tim. Dhe kur perfshihet ne nje veper letrare kjo forme rrezikon te behet kunderproduktiv.
Kam degjuar se ka botuar se fundi nje roman tjeter, i cili s`ka ardhur akoma ne keto ane. Do te isha kurioz nese dikush nga PTF e ka shfletuar.
Sa per Musee des Art et Metiers, une do ta perktheja si Muzeu i Arteve dhe Zanateve (profesioneve). Metier = mestier = mestiere (it).
Nese do te kerkonim te perfshinim gjithshka nen mbulesen e klasifikimit” Muze te shkencave inxhinierike”, kam pershtypjen se si fjale shkence, historia e kesaj fjale dhe evolimi i kuptimit te saj sidomos ne shek 19-20, ashtu edhe fjala “inxhinierike”, e ngushtojne shume shume spektrin kohor te nje muzeumi te tille. Dhe ne kontekstin e librit vete, duhet kujtuar se Eco eshte nje medievalist par excellence.
Kur citova Econ, nuk kisha ndermend te shpalosja meritat apo jo te noveles te Ecos. Thjesht vura ne pune nje paragraf te tij per percuar nje mendimin tim ne lidhje me temen e lavjerresit, qe mund te permblidhet perseri me nje citim nga Wikipedia(beri mire Esteri qe na kujtoi se me mire se kjo enciklopedi online qe mund te kesh akses te menjehershem nuk mund te gjesh per momentin):
“In fact, the novel may be viewed as a critique, spoof, or deconstruction of the grand overarching conspiracies often found in postmodern literature”
Vetem kaq…
Keni te drejte ne ate qe duhej te kisha vene nje OT si parantez ne fillim. Nuk kishte asnje qellim ne pergjigjen time.
Lutem kini parasysh që ky diskutim juaji për Lavjerrësin e Eco-s nuk ka ndonjë lidhje me temën.
Zeri, ai, qerohet, Jo!?… Diaspora qeron zerin.
Duke i dhene te drejte 2xha-it,…
ipare: s’ka asnje shkas qe te shoh ndonje qellim ne nderhyrjen tende.
🙂
Xhaxha ti ke shume te drejte qe diskutimi mbi lavjerresin nuk ka asnje lidhje me temen. Une do te te lutem te me lejosh megjithate nje nderhyrje qe ka te beje me perkthimet fjale per fjale sepse ne PTF shkruhen gjera qe kane ne menyre te drejtperdrejte apo te terthorte te bejne me fjalen, te flasesh drejt mbetet gjithnje nje teme ne PTF. Pastaj kur i referohesh Ekos te besh nje sallate ruse me frengjishten (gjuhen e huaj ne pergjithesi) me duket mungese respekti per lexuesit.
Dy llafe pra. Nuk di ne se ka shembuj te tjere ku nje togfjalesh ka kuptim vetem kur perkthehet si bllok. Arts&Métiers eshte i tille. Arti nuk hyn fare ne kuptimin e sotem te fjales per aresye historike ma do mendja. Aresyeja e futjes nga ana ime te fjales inxhinjer eshte se shkolla te tilla pergatisin inxhinjere (jo zanatcinj) dhe se fjala ingenieux nga rrjedh inxhinjer eshte ajo qe shpreh me mire shpikjen e perdorimin e instrumentave.
Te tjerat jane “Fantazi ne do maxhor” ose “pranveren e shpreh ne nje shkalle te rendomte”, etj.e nuk do te merrem me to.
Ndjese per nderhyrjen.
Eshte nje poem e me titull “Ode on a Distant Prospect of Eton College” e Thomas Gray-it qe mbaron:
“No more;—where ignorance is bliss,
‘Tis folly to be wise.”
Prej ku mendohet se ka hyre ne perdorim shprehja angleze e kthyer proverbiale “ignorance is bliss”.
Per shume, fundi i poemes eshte madheshtor e percon mjaft nenqeshje delikatese.
Te qenurit “me kete status” i ben shume njerez te provojne zerin e te perpiqen jo vetem te fantazojne me sy hapur, por edhe te bejne perpjekje serioze per te kenduar pervec ne “do maxhor”, por edhe ne te gjithe shkallet muzikore.
Read Me:
**i ben shume njerez te provojne zerin e te perpiqen jo vetem te fantazojne me sy hapur, por edhe te bejne perpjekje serioze per te kenduar pervec ne “do maxhor”, por edhe ne te gjithe shkallet muzikore.**
Se ç’ka qenë një Jourdain, te një komedi e Molierit (Le Bourgeois Gentilhomme), që u habit kur i shpjeguan se kish folur në prozë, gjithë jetën.
Kështu u ndieva edhe unë, kur mësova, prej shënimit tënd më lart, se paskam kënduar në “do maxhor” gjithë jetën dhe nuk e paskam ditur.
Në fakt, Read Me, me përjashtim të ca fatlumëve që kanë vesh absolut (absolute pitch ose perfect pitch), ne vdekatarët nuk e dimë se në ç’shkallë (tonalitet) po këndojmë.
Ja, unë tani kam në kokë – dhe s’më shqitet – një tango të Goran Bregoviçit, që e ka kënduar edhe Cesaria Evora; por nuk e di se në ç’tonalitet jam.
Ngrihem ta verifikoj – se e kam një piano elektrike këtu në dhomë; paskam qenë duke kënduar në si bemol minor. Big deal!
Siç thotë amerikani, for the life of me nuk do ta kisha gjetur se në ç’tonalitet isha.
Prandaj nuk të marr vesh mirë, se ç’kërkon të thuash me këtë punën e shkallëve. Doemos, do maxhori është i mirë për fillestarët – jo për të kënduar, por për t’i rënë një vegle, p.sh. pianos (se nuk ke nevojë shumë për tastet e zeza), ose kitarës, deri diku.
Unë kur mësoja t’i bija kitarës, këngën e parë e kam luajtur në Do+.
Ka edhe një dallim tjetër: kur i këndon notat Do-Re-Mi-Fa-Sol-La-Si-Do sipas një shkalle maxhore (me gjysmë tonet në 3-4, dhe 7-8), nuk është se ke kënduar doemos shkallën Do Maxhor. Kjo varet nga toni (pitch) që po përdor, dhe po të mos kesh vesh absolut, ti këtë s’ke nga ta dish (përveçse po të ta ketë dhënë ndonjë instrument që ke aty pranë). Me fjalë të tjera, mund t’i këndosh ato nota në çfarëdo tonaliteti maxhor që të dëshiron zemra.
Morali: ruhuni nga metaforat.
read me, meqe kam edhe te kaluar prej muzikanti, me kane thene gjithnje qe kam vesh absolut. Qe ne moshen tre vjecare i kam pas perceptuar jo vetem notat por edhe tonalitetet(kete fjalen pitch me ndje po ne e kemi pas me kuptim tjeter e une se marr vesh).
Kuptohet mu desh te kaloja ne moshe te rritur qe te kuptoj qe shumica e njerezoreve e kalojne jeten me sekuencen Tonike-Subdominante-Dominante. Shyqyr qe i kemi se nuk do ja dilnim dot or mik.
Politicus me bere te qesh me te madhe. E di qe jemi jashte temes por shpresoj se xhaxhai do te na e pranoje kete “escapade” nga tema.
Mark Twain ka shume te forta, po postoj njeren nga keto te lidhur me temen e “Bliss-it”. Po e le ne anglisht se ashtu e ka lezetin.
“When I was fourteen, my father was so ignorant I could hardly stand to have him around. When I got to be twenty-one, I was astonished at how much he had learned in seven years.”
Duke shpresuar ne mirekuptimin e xh2(teresisht jashte teme) desha te shtoj dicka per metaforat, e cila me shpetoi ne postimin me siper. Eshte nje nga batutat kinematografike me te cilat kam qeshur edhe une me lot.
Tek filmi Postieri, me Massimo Troisin, pasi ky i fundit kish joshur bukuroshen e ishullit me ane te poezise, hiret e se ciles i kish zbuluar teksa shperndante posten per emigrantin politik Pablo Neruda, klienti i vetem i ishullit, aneja analfabete e bukuroshes pasi e kish debuar heroin tone me cifte shkon dhe kerkon shpetim nga….prifti i fshatit.
Pasi ky i lexon se c’shkruhet ne ate leter te zhubravitur (poezia Desnuda/Lakuriq e Nerudes kushtuar dashnores se tij Matildes) dhe aneja tashme e “ka kuptuar” se c’fshihet prapa poezise shkon dhe pyet te mbesen “cfare te ka bere?”- “asgje ane, ai me tregon metafora”-i pergjigjet bukuroshja e dashuruar.
Me tej aneja shkon tek burimi i ketij turpi, Neruda vete. Kur Neruda i habitur e pyet se cili eshte problemi aneja i pergjigjet e bindur plotesisht ne ate qe thote “ai nuk e ka joshur me fjale, i ka bere me keq, i ka thene metafora! dhe keto ja keni mesuar ju zoteri Poet!”.