PËR POPULLIN ME POPULLIN

Skema e përgjithshme e marrëdhënieve midis publikut, parive dhe mass mediave në Shqipëri mund të përmblidhet në formulën e mëposhtme: paritë vjedhin, “populli” është viktimë e politikave të këqia dhe të dështuara, mediat demaskojnë paritë dhe mbajnë anën e publikut.

Kjo skemë është e mbështetur në disa premisa të cilat tingëllojnë, të paktën, të dyshimta: që publiku (populli, shumica, zgjedhësit, shoqëria, njerëzit) në demokraci ka gjithnjë të drejtë, që elitat janë të korruptuara dhe që mediat i janë përkushtuar të vërtetës.

Dihet se politika është edhe teatër; dhe protagonistët e jetës politike kanë role për të luajtur dhe për të mbrojtur, të cilat ndonjëherë i gjejnë të shkruara prej të tjerëve. Më pak dihet, përkundrazi, se akuzat, sharjet dhe invektivat që i lëshohen skenës prej mediave kinse zëdhënëse të publikut janë edhe ato pjesë e shfaqjes ose e spektaklit.

Politikanët gënjejnë sepse duan të gënjejnë, publiku gënjehet sepse dëshiron të gënjehet dhe mediat janë konteksti që e bën të mundur këtë festival gënjeshtrash. Ironia në këtë mes është se askush nga palët komunikuese nuk duket ta çajë shumë kryet për të vërtetën, dhe ligjërimi publik është gjithashtu i trupëzuar në spektaklin tërësor.

Bindjet se “populli” është i mirë ndërsa elitat të këqia janë mite të vjetra, të cilat madje i paraprijnë kapitalizmit; dhe e kanë zanafillën në periudhat kur monarkia kërkonte t’i kundërvihej anarkisë feudale duke hyrë në besëlidhje me njerëzit e thjeshtë, qytetarët e lirë dhe turmat anonime.

Këto bindje i ka ushqyer dhe vijon t’i ushqejë populizmi i sotëm, së bashku me rryma primitive të kombëtarizmit aq të pranishme në jetën shqiptare dhe mbeturina kryeneçe të mendësisë barazimtare komuniste. “Populli”, i cili shpesh nuk është veçse një hibrid i çuditshëm i publikut të mass mediave dhe masës votuese gjatë zgjedhjeve shndërrohet në idhullin pagan të së mirës, i cili duhet t’u kundërvihet të gjitha burimeve të përfytyruara të së keqes: elitave në pushtet, intelektualëve kozmopolitë, të huajve e sidomos grekëve dhe serbëve.

Këtij populli i referohen rregullisht paritë në pushtet, sa herë që i drejtohen publikut. Më tepër sesa realitet i kontekstit politik, “populli” është tashmë një përemër i cili përfaqëson bashkësinë e të gjithë atyre që mund të karakterizohen e përkufizohen në mënyrë negative, ose nëpërmjet vetive që u mungojnë. Nga pikëpamja ideologjike, ky përemër luan rol frenues madje negativ e reaksionar në jetën e shoqërisë shqiptare.

Mediat e sotme dhe paritë politike vetë e përdorin fjalën “popull” brenda një ligjërate e cila i referohet, politikisht, demokracisë si sistem qeverisjeje; meqë përkufizimi elementar i demokracisë është pikërisht pushtet i demosit, ose i popullit. Ideja është që, në një sistem i cili funksionon në mënyrë demokratike, vendimet merren duke pasur parasysh interesin e përgjithshëm shoqëror, i cili shprehet, nga ana e vet, nëpërmjet votës së shumicës.

Të mirat dhe të këqiat e demokracisë, përparësitë dhe mangësitë e saj njihen prej kohësh; më pak është studiuar, gjithsesi, demokracia në format që ka marrë në vendet e dala prej totalitarizmit të majtë. Natyrisht, çdo vend ka demokracinë që meriton, dhe dallimet midis kulturave të ndryshme shprehen edhe në format e ndryshme që merr demokracia në vendet përkatëse.

Më shumë se një shekull më parë, gjatë muajve të Komunës së Parisit, shkrimtari i madh frëng Gustave Flaubert i shkruante koleges së vet George Sand “E gjithë ëndrra e demokracisë është ta ngrejë proletariatin në nivelin e idiotizmit të borgjezisë.” Sipas Flaubert-it, kjo marrëzi do të shpinte, ndër të tjera, në luftra të tmerrshme – dhe së paku në këtë pikë nuk mund t’i japësh të drejtë, po të kujtosh se ç’ngjau me Europën demokratike gjatë shekullit XX.

Nga ana tjetër, kur lexon këto fjalë të Flaubert-it, për demokracinë, vegjëlinë dhe idealet ose vlerat idiote të borgjezisë, nuk mund të mos mendosh për farsën demokratike të Shqipërisë së sotme, ose pasojat e papritura dhe groteske të lirisë dhe demokracisë, të zbatuara sipas mënyrës shqiptare.

Unë kurrë nuk kam besuar se “populli” si nocion i përgjigjet ndonjë realiteti të prekshëm ose funksional; por për hir të argumentit po e përdor këtë fjalë më tepër si përemër, për të shenjuar atë masë njerëzish që, për ta përkufizuar në mënyrë minimale, u kundërvihet parive (elitave).

Edhe mediat, kur u vërsulen parive sidomos politike e kur i akuzojnë për krime nga më të shëmtuarat, e bëjnë këtë kryesisht nga pozitat e “popullit”, pavarësisht nëse krimet në fjalë janë kryer në kurriz të këtij populli, apo vetëm në emër të tij.

Nga ana tjetër, popullin vetë, masën e anonimëve, fytyrat e të gjithë atyre që nuk i njeh, ata që pjekin bukën dhe kujdesen për lopën dhe këputin rrushin nga hardhia dhe qepin mbathjet që ke veshur, blerësit në pazar dhe klientët në restorant dhe pushuesit në plazh dhe publiku në sallë dhe pjesëmarrësit në miting dhe votuesit në zgjedhjet, askush nuk guxon ta akuzojë për asgjë; sepse të akuzosh popullin është tabu.

Për shembull, ky popull vajti dhe ia dha besën, ose votën, edhe një herë Sali Berishës, megjithëse ky e kishte pilotuar Shqipërinë drejt mbytjes së sigurt, me një kokëfortësi të pashembullt dhe krejt i pazoti për të kuptuar dhe për të reaguar ndaj katastrofës së shoqërive piramidale.

Kush e pati fajin për këtë? Apo Fatos Nanoja?

Ky popull, pas vitit 1990, iu vërsul pasurisë publike dhe e plaçkiti, e shkatërroi, e vodhi, e përvetësoi, e shiti për skrap, i vuri kazmën dhe dinamitin dhe zjarrin. E mban ende kush mend shkatërrimin e mjediseve të Institutit të Lartë Bujqësor?

Kush i bëri këto shkatërrime? Elitat?

Ky popull braktisi punën në bujqësi, me arat që edhe sot e kësaj dite kanë mbetur djerrë anembanë vendit; e la të amortizohet infrastrukturën e ujitjes, drenimit dhe të mekanizimit të punëve bujqësore; dhe lejoi që të humbë, në pjesën më të madhe të vendit, kultura e punës bujqësore, arti delikat i kultivimit të bimës dhe dashuria për dheun, si burim pasurish materiale dhe shpirtërore.

Ky popull braktisi si i marrë vendbanimet e veta në fshat e në brendësi të vendit, për t’u lëshuar me kuç e me maç drejt zonave bregdetare, ku mori në zotërim, praktikisht me forcë, toka të cilat i përkisnin tjetërkujt; duke krijuar ashtu probleme të mëdha sociale, urbanistike, ligjore dhe të rendit publik.

Sikur të mos mjaftonte kjo, gati 20-25% e popullsisë shqiptare u largua nga Shqipëria, duke parapëlqyer që energjitë e veta krijuese t’i shpenzojë për llogari të vendeve dhe të kulturave të tjera; dhe mes të larguarve ishte ndoshta edhe pjesa më punëtore, më e mençur dhe njerëzisht më e çmuar e vendit.

Ky popull, sot e kësaj dite, vijon të kultivojë idhujt paganë të pasurisë materiale; duke e shpërfillur krejt dhe praktikisht hapur nevojën për të jetuar në mënyrë më shpirtërore, ose të paktën për t’i vënë të mirat materiale në shërbim të kultivimit të vlerave shpirtërore.

Ky ishte edhe populli që dje nuk ngurroi t’ua dorëzonte krejt paratë e veta batakçinjve të firmave, në dalldisjen e përgjithshme, pothuajse histerike, të shpresës për pasurim të shpejtë dhe të pamundimshëm; dhe që kur u mor vesh se këto para kishin humbur njëherë e mirë, iu kthye qeverisë dhe bëri batërdinë; dhe më keq akoma, që vazhdon edhe sot e kësaj dite t’i investojë paratë e veta në ndërmarrje të dyshimta, si ato të ndërtimit, të cilat për mendimin tim janë një tjetër formë, ndoshta pak më e stërholluar, e firmave piramidale.

Ky është populli që sot nuk e ka për gjë të tallet me normat e bashkëjetesës publike, duke filluar që nga plehrat dhe pastërtia dhe respekti për mjedisin, e duke vazhduar me vjedhjet masive të energjisë elektrike dhe të ujit, mospagimin e taksave dhe refuzimin për t’u konformuar me rregulloret, normativat dhe urdhëresat e ndryshme që i duhen një vendi të qytetëruar për të qenë i qytetëruar.

Ky është populli që u është kthyer tani vetëgjyqësive dhe kanunit; dhe që e toleron dhunën private si mjet për zgjidhje konfliktesh; dhe që adhuron haptazi e në masë gjithfarë të fortësh, kriminelësh të njohur, mashtruesish, mafiozësh, kontrabandistësh, ekzibicionistësh e të paprekshmish, të cilët i ka adoptuar tashmë si role models, madje edhe më fort se heronjtë e telenovelave dhe Gjergj Kastriotin-Skënderbeun dhe Nënë Terezën.

Si të mos i japësh të drejtë Flaubert-it?

Do të më thonë: nëse populli gabon ndonjëherë, sado rëndë, kjo vjen ngaqë e manipulojnë paritë e korruptuara; e manipulojnë populistët dhe maskarenjtë e etur për pushtet; e manipulojnë mediat dhe shakaxhinjtë e opinionit publik. Nuk e ka fajin populli, por paritë, të cilat kanë dështuar në misionin e tyre elementar, të udhëheqësisë.

Po këto pari vallë na i ka imponuar kush prej së largu?

Perandorinë osmane nuk e akuzojmë dot më, as regjimin e korruptuar të Zogut, as fashizmin italian; madje sikur po bëhet pak vonë për të akuzuar edhe komunizmin.

Atëherë kush e ka fajin? Kë të vëmë me shpatulla për muri?

Natyrisht nuk vëmë dot me shpatulla për muri një përemër. Përemrat janë trasta të zbrazëta, ku mund të futësh çdo kuptim që të duash.

Përkundrazi, ia vlen të reflektohet për faktorët që komandojnë opinionin publik: pardje feja, dje shkolla, sot mass mediat. Në qoftë se mass mediat, duke kërkuar me çdo kusht simpatinë e vulgut, bëjnë sikur i kanë kthyer tytat e topave kundër të fuqishmëve e janë rehatuar në rolin e tyre prej lolosh të oborrit, atëherë ka vend të dyshohet se mediave u mbetet përgjegjësi e madhe për këto të pabëra të idhullit popull, ose të publikut të tyre që është vënë të shkatërrojë mjedisin e vet shoqëror më keq se mikrobi i murtajës trupin e kolonizuar të një viktime çfarëdo.

Gurutë e mediave dhe të gjithë gurutë e tjerë që ekzistojnë vetëm falë hapësirës që u japin mediat, luftuan me thonj e me dhëmbë për t’u zënë vendin klerikëve të pardjeshëm dhe mësuesve të djeshëm dhe po e shijojnë si mos më mirë protagonizmin dhe adhurimin e turmës, por nuk begenisin të rrezikojnë asgjë duke marrë ndonjë farë përgjegjësie përpara publikut të tyre.

I dëbuan konkurrentët e tyre nga skena duke tundur flamurin e anti-intelektualizmit populist; por nuk kanë arritur dot t’ua zëvendësojnë rolet, as po duan t’ua zëvendësojnë rolet. Marrëzisë së idealizmit të djeshëm ia ka zënë vendin narcisizmi i njerëzve firmato. Enver Hoxha ka vdekur e është tretur, por kostumi Yves Saint-Laurent ka mbetur.

Qëllimi i logjikshëm i mass mediave është ta shndërrojnë masën në publik; dhe një demokraci e cila funksionon e ndërmjetësuar nga këto mass media nuk është aq pushtet i popullit, se sa i publikut. Sjellja e publikut kushtëzohet, në masë të madhe, nga çka i paraqitet në skenë; dhe nuk më duket se ekziston ndonjë premisë e mjaftueshme që publiku si i tillë të veprojë në mënyrë racionale, dhe të kujdeset për interesat e veta në mënyrë të pavarur.

Nga ana tjetër, rezultatet praktike të këtij përçudnimi nuk kanë nevojë për koment; pavarësisht se tabutë ligjërimore kanë gjithnjë përparësi ndaj analizës së shkaqeve, klounët e cirkut ndaj intelektualëve publikë, liturgjitë riprodhuese të pushteteve dhe hierarkive ndaj aksionit qytetar dhe përpjekjeve për t’ia dhënë shoqërisë shqiptare vetëdijen e munguar.

52 Komente

  1. “Ky popull, sot e kësaj dite, vijon të kultivojë idhujt paganë të pasurisë materiale; duke e shpërfillur krejt dhe praktikisht hapur nevojën për të jetuar në mënyrë më shpirtërore, ose të paktën për t’i vënë të mirat materiale në shërbim të kultivimit të vlerave shpirtërore.”

    Xhaxha, janë ata “idhujt paganë të pasurisë materiale” që na janë paraqitur si modele për tu arrirë…
    Ndoshta jemi shumë vonë për të kthyer sytë nga vlerat shpirtërore që ofron feja (me gjithë praninë kapilare të shumllojshmërisë së saj në Shqipëri tashmë), dhe pasi u “çliruam” nga ideollogjitë (që në të mirë apo në të keq, një model vlerash shpirtërore e ofronin) nuk shikoj ndonjë qëllim në vehtvete për egzistencën përveç rendjes pas atyre “idhujve paganë të pasurisë materiale” dhe këtë në emër të: “t’ju lëmë fëmijëve diçka më tepër se ç’na lanë të parët neve” (e në mos qoftë vlerë shpirtërore kjo, nuk di si t’ja vë emrin 😉 )

  2. Të flasësh për mediat në Shqipëri nuk është aspak e lehtë. Cfarë kërkojnë këto gazeta? Për të shitur? Për t’i shërbyer ndonjë kahu politik? Për të shndërruar një popull në robot që të vrapojë shpejt për të gëlltitur marrëzira, helmime apo dhe neveritje? Nuk është aq e lehtë për ta kuptuar. Duke patur esksperienca me mediat e shkruara, autori i këtij shkrimi, na jep një panoramë më të shkoqur, por mendoj që ai nuk hyn në disa detaje që do të mund t’i jepnin më shumë vlerë disa thënieve pak flou.

    “Natyrisht nuk vëmë dot me shpatulla për muri një përemër. Përemrat janë trasta të zbrazëta, ku mund të futësh çdo kuptim që të duash”. Ndoshta kjo frazë shpreh me qartë pesimizmin që ndeshim tek disa gazeta me shkrime të neveritshme që të mashtrojnë me ledhatimin që i bëjnë një populli që akoma gjendet i gjymtuar nga elitat që dolën nga kufijtë me xhëmba dhe elitat që bredhin me vetura luksoze dhe mbushin fazet e Bluetooth apo në ndonjë kënd virtual.

    Problemi i ngritur nga autori i këtij i përket fushës së sociologjisë, dhe ndoshta një ditë do e kuptojmë se pse populli gjendet i fundosur aq thellë në greminë, dhe kush janë shkaqet e kësaj rënie? Mungesë intelektualësh? Mungesë kulture demokratike? Varfëri dhe varësi nga fuqitë grabitqare? Mungesë hapësire për disa përsona që mund të bënin më shumë për ekonominë socialiste që u shkri në ujë si krypa? Shumë shkaqe më vijnë, por pamundësia për t’i numëruar më pengon të përkufizoj dhe ta mbyll mendimin tim.

  3. Me ne fund nje analist i Tiranes bie dakord me ju. Dje, Mustafa Nano, deklaroi ne nje op-ed te Gazeta Shqip: “Jemi te paudhe si popull”

  4. “Politikanët gënjejnë sepse duan të gënjejnë, publiku gënjehet sepse dëshiron të gënjehet dhe mediat janë konteksti që e bën të mundur këtë festival gënjeshtrash. Ironia në këtë mes është se askush nga palët komunikuese nuk duket ta çajë shumë kryet për të vërtetën, dhe ligjërimi publik është gjithashtu i trupëzuar në spektaklin tërësor.”

    Xha,
    thua;”mediat janë konteksti”
    ndjej te nevojshme te shoh si te korrektuar mediat perceptuar si kontekst. Nderkoh, jo ekuivok per pjesmarrje te medjave ne kete kontekst.
    Gjithashtu thua;”Politikanët gënjejnë sepse duan të gënjejnë” dhe “publiku genjehet sepse deshiron te genjehet” Bashke, mediat dhe politikanet me publikun, vijne dhe shkojne mes te njejtit realitet qe krijon e krijohen ne ate kontekst te caktuar, si rrjedhoj shohim nje te vertet lakuriq, pa u bere e mundur nga as nji pale kamuflimi i se vertetes, genjeshter, por, ajo (ginjeshtra) fillon, kur tentohet (pretendohet) qe njera nga te tre te siperpermendurat do shkud, e do kthjelloj ujrat e ndergjegjesimit dhe pergjegjesine e nje shoqerie, pa kuptuar se ato jane laj thaj, deri sa dhe si e aplikojne ato qe te treja veten ne kontekst.

    Ne mbyllje, do thoja kushtet jane cdo kohe per ndryshim, dhe ndryshimi nuk te siguron sterilitet, vecse ndergjegjesim rreth kontekstit.

    p.s. Njerzit e medhenj, shume here behen preh e intrigave te njerzeve te vegjel, por kjo s’arrin te sheshoj larmin e grupeve te njerzeve, perkundrazi.

  5. E keqja ne Shqiperi eshte se nuk ka sistem por vetem shfaqje (teater) te tij nepermjet medias. Kemi teater demokratik dhe jo demokraci. Prandaj edhe media perceptohet si konteksti (arena). Perndryshe debati demokratik (i verteti) ndodh neper institucione dhe jo neper media. Institucionet duhet te bejne te mundur te marrin mendimet e qytetaterve para se te marrin vendime, p.sh. per betonimin e qytetit, dhe perpara se t’ia bejne fakt te kryer ato. Por ne fakt ndodh e kunderta; pasi jane marre vendimet, perdoret media per te krijuar iluzionin e transparences dhe debatit publik.

  6. Asnjan’s, do ta kesh vënë re, atëherë, si faqja e dytë e tabloidit Blue Tooth (Gazeta Shqiptare) u kushtohet gjithnjë ‘politikanëve’, që fotografohen në akte dhe pozicione nga më banalet e të rëndomtat, si p.sh. duke u hapur grave të tyre dyert e veturave ose duke parë orën e dorës, ose duke pirë kafe në këtë apo atë vend të shënuar me këtë apo atë politikan tjetër, ose duke nxjerrë shëtitje qenin, ose veshur me pantallona të shkurtra, teksa shplodhen në vakancat aq të merituara. Spekullimet që shoqërojnë fotografitë do t’u përshtateshin më shumë celebrities sesa politikanëve vetë, por kam frikë se kjo ngatërresë nuk është e rastit. Narrativat e sforcuara që kanë lidhje me çfarë tregohet në foto: “Për kë pret Olldashi?” ose “Kush e la të presë kaq shumë Topallin?”, ose “Çfarë i tha Mediu Berishës në vesh?” janë gjeste dëshpërimi që kanë për qëllim të sajojnë skena e skenarë që e kanë vendin në revista thashethemesh. Të vësh re që politikanët e përfytyrojnë veten dhe përfytyrohen prej mediave si celebrities dhe VIP-a, s’është ndonjë gjë e re, por çfarë unë s’kam kuptuar ndonjëherë, është pse faqja e dytë u rezervohet gjithnjë këtyre çudive. Askush nuk ka ndonjë iluzion për llojin e politikanëve që kemi, por që një tabloid thashethemesh t’u kushtojë kaq shumë vëmendje, kjo për mua përforcon dëshirën e mediave për t’ua pompuar imazhin si celebrities dhe për t’ua dobësuar rolin si politikanë të mirëfilltë dhe intelektualë publikë. Kjo mund të interpretohet në dy mënyra: ose politikanët vërtet kërkojnë të fitojnë statusin e celebrity, meqë ndoshta e kanë kuptuar se politikanë të mirëfilltë nuk mund të jenë; ose kërkojnë të përforcojnë imazhin e tyre, duke konkuruar me VIP-a të kallëpit të Bleonave dhe të Inisave. Sa për mediat, figurat publike janë figura publike sa kohë që protagonizmi i tyre u detyrohet mediave. Mass mediat, dhe agjentët e tyre, mes të cilëve unë fut edhe politikanët vetë, ndërmarrin gjeste të njëkohshme nëpërmjet të cilave nga njëra anë i largojnë elitat nga populli duke i paraqitur të parat si të jetërsuara prej shqetësimeve të vërteta të masave; dhe nga ana tjetër marrin mbi vete rolin e ndërmjetësit, për t’i sjellë këto elita më afër popullit, edhe pse unë do të mbroja idenë që drejtimi i afrimit të përmbysej, dhe të ishte populli që të çohej ose të shtyhej më afër elitave. Elitizëm për të gjithë! Muhabeti që bëhet për elitat, ajkën, VIP-at dhe intelektualët mbetet muhabet pa bukë, për aq kohë sa shqiptarët nuk kanë ndonjë model për të ndjekur. As vetë nuk e kam shumë të qartë se kush meriton të quhet elitë dhe nëse vërtet ka ndonjë kriter përkufizues për këtë farë kategorizimi. Për mua, elita janë para së gjithash intelektualët publikë. Po si t’i përkufizojmë intelektualët publikë në kontekstin shqiptar? I kam ndjekur me shumë interes diskutimet që ndoqën Anketën Globale të Intelektualëve, dhe dua të sjell këtu më poshtë një paragraf vërtet të goditur nga një artikull i Christopher Hitchens:

    “Duhet të ketë një emër për ata burra dhe gra që mendojnë për hesap të tyre; që janë të gatshëm t’i bëjnë ballë akuzës për “elitizëm” (ose të paktën e parapëlqejnë atë akuzë ndaj populizmit); që kujdesen para së gjithash për gjuhën dhe i shohin drejt marrëdhëniet delikate të gjuhës me të vërtetën; dhe që janë të gatshëm dhe të zotët t’i çjerrin maskën një gënjeshtre. Nëse një person i tillë ka edhe një ndjenjë ironie dhe një ndjesi për historinë, atëherë, siç thotë frëngu, tant mieux. Intelektuali nuk është doemos e thënë që, siç e formulon një frazë e mirënjohur, por në thelb pa ndonjë kuptim, “t’i flasë të vërtetën pushtetit.”

    Në qoftë se roli që i japin vetes mediat është të emancipojnë popullin/publikun, këtë funksion janë duke e arritur jo duke e ngritur popullin në nivelin e dëshiruar, por duke dobësuar praninë dhe funksionin e elitave dhe duke u paraqitur ato vetë, ngadalë por sigurshëm, si përfaqësuese të këtyre “elitave”. Për publikun, elitat ekzistojnë vetëm si krijim i mediave dhe dallimi midis elitës dhe mediat vjen e bëhet i pamundshëm, njëlloj si dallimi midis mediave dhe publikut, sa kohë që mediat gjithnjë i adoptojnë kauzat publike me entuziazëm, biles duke i paraqitur si të vetat. Atëherë si mundet media t’i japë zë popullit dhe të përfaqësojë elitat në të njëjtën kohë? Mediat kanë interes t’i fiksionalizojnë elitat, për të garantuar vijueshmërinë e tyre; prandaj nxjerrin në skenë një kategori personazhesh të cilëve rëndësia dhe protagonizmi u ushqehen pa ndërprerë nga mediat vetë, jo për cka ato që bëjnë ose thonë. Në të vërtetë, roli i tyre është të luajnë teatër për një publik, i cili ritualet e veta shpirtërore tani i kryen para televizorit. Çfarë mbahet si elitë, është një hibrid new age mesiash dhe prostitutash të mediave, të cilat shquhen vetëm për aftësitë që kanë, për të përqeshur elitat të cilave u kanë zënë vendin. Për fat të keq, ky rrëgjim i popullit në publikun e një salle teatri dhe zhdukje e figurave publike reale ose e udhëheqësve të mirëfilltë të opinionit paralajmëron vdekjen shpirtërore të kulturës kombëtare e ndoshta të kombit vetë. Edhe më e trishtueshme është të shohësh kur një realitet i tillë konfirmohet, si p.sh. në një artikull të gazetës “Sot” të botuar para pak ditësh. Personalisht, nuk besoj se materialet që boton kjo gazetë meritojnë shumë komente, mirëpo kur lexova që Artan Fuga – një person që, deri më tani e së bashku me shumë të tjerë, e kisha kremtuar me ngazëllim si filozofin e vetëm të Shqipërisë – i kish shkruar parathënien një libri që kishte për autore Zonjën e Shpirtit Eleonorë, mbeta pa frymë. Natyrisht, Fuga është i lirë të shkruajë në mbështetje të kujtdo e të çfarëdo kauze dhe ideje, por unë gjithnjë prisja madje pres, në fakt, diçka më tepër prej tij. Që një njeri i kalibrit të këtij profesori do të vendoste t’i thurte lavde e t’i qëndiste komente filozofike veprës të një personi që e pikturon veten si “spiritualiste” dhe që, pas gjase, paska parashikuar me saktësi të frikshme që demokracia do të vinte, një ditë prej ditësh në Shqipëri, kjo është fyerje jo vetëm për profesionin e filozofit, por edhe për atë të lexuesit e të publikut të Fugës. Për mua, reflekton më së miri impotencën e elitave tona për t’i siguruar publikut atë spiritualitet që duhet, për kohët që jetojnë. Dhe këtu, me spiritualitet, kam parasysh diçka që shkon përtej spiritualitetit fetar ose mistik. Mesa kuptoj unë, Zonja e Shpirtit Eleonorë ka përfituar nga vakuumi i krijuar për shkak të dështimit të elitave intelektuale, për t’u imponuar si autoritet spiritual; prandaj fakti që Fuga i thur lavde dhe ia merr përsipër librat është degradim për Fugën dhe për të gjithë sojin e tij. Kjo është tja fusësh vetes! Ç’dallim paska atëherë midis profesorit të filozofisë dhe Zonjës së Shpirtit Eleonorë? Në qoftë se kjo e fundit përfaqëson tashmë çka konsiderohet si religjiozitet sot në Shqipërinë e ekonomisë së tregut, atëherë Artan Fuga është mishërimi i intelektualit që s’e ka për gjë të sanksionojë publikisht misticizmin folklorik. Që këtej, fatet e klasës intelektuale në Tiranë i ka marrë tatëpjeta. Vaj medet! Përndryshe, unë profesor Fugën dhe kolegët e tij i kisha përfytyruar gjithnjë, me shpresë si të vetmit që kanë përgatitjen, mençurinë dhe autoritetin e duhur, për t’ia ndalur hovin idiotizmit mediatik populist, profkave spiritualiste, horoskopizmit dhe filologjisë së Nostradamusit dhe në përgjithësi horrllokut të New Age. Shpresoj, gjithsesi, që ta kem gabim dhe që profesor Fuga të ketë pasur arsye të fortë për t’u ngatërruar në këtë mesele; sepse ashtu siç e ka paraqitur punën artikulli në gazetën “Sot”, duke iu referuar parathënies që ka shkruar Fuga, gjërat duken për të qarë hallin.

  7. “Ndertesa” me e komplikuar eshte ideja. Ajo here fillon ne ty, e here jashte teje. Ne jemi nen perceptimin se jemi jo te izoluar kur kombinojme Ate brenda me Ate jashe , si individ.

    Cdo individ ka ide, jo cdo ide eshte individuale. Ketu eshte dhe qerthulli i perplasjeve te kraheve ne fluturim mbi ndertesen e ideve te ketij blogu.

    Une u-apo e peshkova Xha Xhai-n ne nji artikull per gjuhen. Ishte ideja e unifikimit dhe rishikimit te standartit te gjuhes ne tryez.

    Nuk po analizoj detaje te prezantimit me Xha permes atij debati (standarti i gjuhes SHqipe), por nje vesh, dhe nje sy e kam hapur qe nga ai demonstrim idesh.

    Ideja eshte ndertesa me demokratike, qe celes ka individin, dhe kur ideja behet si shtepi publike (e perbashket) te gjith hyjne me celsin e tyre.

    Duket sikur s’ka lidhje ky referim qe po bej ne lidhje me iden ne kete teme; “Per popullin me popullin”, por vemendjen e kam tek ideja, qe duhet menduar si celes per te hyre ne cdo ndrtese te institucioneve, ligjeve, individeve, apo publikut, pa u bere media kontekst, nga qe flet me shume, apo i jepet prioritet nga dikush. Individi ka CELSIN-IDE te tijin per te komunikuar me “ndertesen/ide”

    Populli eshte kategorizuar si parafabrikat qe aplikon mendime te ardhura nga te tjere te vetequajtur Elit. Ve re se te tilla parafabrikate aplikon edhe nje individ, sa do i vecuar per nga dituria. Trustnia krijohet kur s’ke nje celes qe hap dyeret e nje “ndertese-ide”, dhe perfundon si derr ne thes brebda nderteses, ku dhe vetem veshtireson bashkejetesen.

    Kur individi ka shume te qart dicka, s’eshte e thene ta ken edhe te tjeret po aq te qart ate, por i ndihmon-lehteson per tu bere te qart edhe ata, per tu bere me vone shembull referimi te tjeret per nje indivit tjeter. Pra eshte loje e ndersiellt marrje-dhenje e te gjithe paleve permes idese.

    Nuk ka budalla qe te liroj vend per ke do qe mendon se di me teper se ai. Sillu sa dhe si te duash me koke bindurin se i takon apo jo “ndertesa e ides” atij apo dikujt tjeter. Qe te bindet ai “koke binduri” duhet te dish dicka nga ato bindje te tij.

    P.S. Me beri ndjeshmeria dhe fragiliteti i postimit te “Parrulla Armiqesore” te zgjat komentin si forem mbeshtetje ne momente te zhgenjimeve te bindjeve te cfaredolloji me “Celsin” e “nderteses-ide”

  8. Mos Tro, mos! Mos bjer në atë kurth. Hiqi sytë nga ekrani, fërkoji mirë dhe pastaj pështyj tri herë lart në qiell (mos harro efektin e gravitetit), që të mos infektohesh! Shkrimi më sipër është poseduar nga ca ë të xhindosura që janë betuar për hakmarrje. Mos u gënje kaq kollaj prej tyre. Dhe fjalorin të premtoj do ta hedh, se edhe ky më duket se është pjesë e komplotit.

    Lexo se ç’kam shkruar, jo si e kam shkruar, se nuk je mësuesja ime e gjuhës. Më duket se veç kërkon ta prishësh muhabetin dhe të zhvendosësh vëmëndjen nga tema. Kaq pa interes të duket tema, që kapesh me gjuhën time? Kaq shumë je përtacuar nga ana intelektuale, saqë shkruan ketu vetëm për t’u marrë me çikërrima dhe yçkla?

  9. Problemi me polemiken e PA-se, eshte se konsideron dy stereotipe ne shabllon, pa i hyre shume ne thellesi muhabetit. Stereotipi i pare eshte ai i filozofit, i cili si i tille duhet te bjere nen kategorite pershkruese te Hitchins, qe kane per detyre te nxjerrin te verteten ne shesh, te jene skeptik, cinik ndaj populizmit, etj. (T’i flasesh te verteten pushtetit, eshte nje shprehje qe e sjelle e tille ne shqip, nuk ben shume sens, por e thene “speak truth to power”, e folura duhet kuptuar si force e cila advokon qe e verteta duhet te jete ne pushtet, dhe i gjithe paragrafi i Hitchins nuk duhet kuptuar pervecse si nje interpretim i kesaj shprehjeje). Problemi i ketij stereotipi nuk ka te beje me qellimin e filozofit, por me manerizmat se si ky qellim kerkohet te arrihet. Skepticizmi, cinizmi, e te tjera manerizma te kesaj natyre, nuk jane vecse metoda epistemologjike per t’u arritur qellimi i vendosjes te se vertetes ne pushtet, por keto nuk jane te vetmet metoda. Nje metode mjaft e suksesshme filozofike, dhe gjithashtu krejt ne kundershti me stereotipin e trajtuar, eshte metoda pragmatike e William James. Kjo metode nuk synon as te ironizoje dhe as te jete skeptike ndaj praktikave fetare, perkundrazi, ruan nje simpati shume te larte per keto te fundit, duke i konsideruar si katalizatore te nje komuniteti te qyteteruar, nepermjet ofrimit te riteve, kuptimeve dhe qellimeve te perbashketa mes ndjekesve te ketyre praktikave. Duke u marre shoqeria si qellimi final i individit, keto praktika funksionojne drejt arritjes se ketij qellimi. Nga ana tjeter, stereopizimi i dyfishte i Hitchens, vjen si pasoje e nje llogjike dhe metafizike te cunguar nga rracionalizimi ekstrem. Praktikat fetare, ne thelb te se cilave eshte pashmangshmeria e te vdekshmeve drejt nje hapi te verber besimi, eshte mire te kunderpergjigjen me skepticizem dhe me ironi ne qofte se nuk duam qe ky hap i verber besimi te shnderrohet ne nje hierarki abismale, por nuk eshte hic mire qe keto lloj metodash te jene te vetmet, pasi do te kishim te benim me po te njejtin abis dogmatik, tashme te kthyer me kokeposhte, jo me mes vetes dhe tjetrit, por mes vetes dhe vetes. Se fundi, eshte pikerisht i njejti qendrim ekstremisht i rracionalizuar qe paraqet Hitchins, i perfshire ne praxis, qe solli perjashtimin total te praktikave fetare nga Shqiperia.

    Duke qene se kemi te bejme me shpalljen e nje praktike te re fetare, eshte me se normale qe “një person që, deri më tani e së bashku me shumë të tjerë, e kisha kremtuar me ngazëllim si filozofin e vetëm të Shqipërisë” te merret me kete ceshtje, pse jo, edhe me nje simpati pragmatike Jamesiane.

  10. p.s. Rracionalizimi ekstrem i Hitchens mund te vertetohet nepermjet thirrjes per nje “ndjesi historike”. Nuk e kam te qarte se cdo te thote me “ndjesi” e per me teper me “histori”, por e vendosur ne kuadrin e nje kushtrimi, nuk me sjell ndermend gje tjeter pervec konceptit shpirterisht bosh te progresit shkencor dhe material. Ne qofte se nxjerr shpirtin nga makina, nuk te mbetet vecse makina. Return to futurism, pse jo?

  11. LK, nese Fuga vertete eshte i interesuar te ndjeke metodat e pragmatizmit propozuar nga James s’ma do mendja qe do ta ushtronte kete te drejte ne parathenien e librit ne fjale, ose me mire do ta kish vazhduar kete perkrahje edhe me gjeresisht, dhe do t’ia kishim degjuar jehonen. Une nuk po flisja per Hitchens por ti vazhdo solo.

    p.s. As Fuges nuk do t’i kishte shkuar mendja deri te James.

  12. Lulian Kodra shkruan:

    Problemi me polemiken e PA-se, eshte se konsideron dy stereotipe ne shabllon, pa i hyre shume ne thellesi muhabetit. Stereotipi i pare eshte ai i filozofit […]. Problemi i ketij stereotipi nuk ka te beje me qellimin e filozofit, por me manerizmat se si ky qellim kerkohet te arrihet. Skepticizmi, cinizmi, e te tjera manerizma te kesaj natyre, nuk jane vecse metoda epistemologjike per t’u arritur qellimi i vendosjes te se vertetes ne pushtet, por keto nuk jane te vetmet metoda.

    Skepticizmi, të cilin ti, Lulian, e quan, nuk kuptohet pse, ‘manierizëm’, është në të vërtetë pjesë e metodës shkencore, së cilës pakkush guxon t’ia vërë në diskutim rezultatet. Aq e vërtetë është kjo, sa konsolidimin e qëndrimeve skeptike ndaj pretendimeve të njërit apo të tjetrit autoritet unë do ta quaja si fazë themelore në procesin e çlirimit të njeriut perëndimor nga dogma mesjetare. Nuk e kuptoj pse e ngatërron skepticizmin me cinizmin dhe ‘me të tjera manierizma të kësaj natyre’; meqë cinizmi nuk është metodë, dhe sa për manierizmat ‘e tjera të kësaj natyre’ nuk di ç’të them. Ti thua: ‘nuk janë veçse metoda epistemologjike’ – çka është e drejtë për skepticizmin, por e gabuar për cinizmin; dhe gjithsesi, banale.

    Nje metode mjaft e suksesshme filozofike, dhe gjithashtu krejt ne kundershti me stereotipin e trajtuar, eshte metoda pragmatike e William James. Kjo metode nuk synon as te ironizoje dhe as te jete skeptike ndaj praktikave fetare, perkundrazi, ruan nje simpati shume te larte per keto te fundit, duke i konsideruar si katalizatore te nje komuniteti te qyteteruar, nepermjet ofrimit te riteve, kuptimeve dhe qellimeve te perbashketa mes ndjekesve te ketyre praktikave. Duke u marre shoqeria si qellimi final i individit, keto praktika funksionojne drejt arritjes se ketij qellimi.

    Metoda pragmatike e William James ka vendin e vet në filozofi; vetëm se ti po flet tani për praktikat fetare, të cilat nuk kanë shumë lidhje me veprimtarinë e zonjës Eleonorë, as me interesimin pozitiv të filozofit Fuga për atë veprimtari, duke përfshirë në të edhe botimet. Po të gjykosh nga ç’thuhet për këtë veprimtari, të krijohet përshtypja se është fjala për një kult mistik, madje okult; dhe okultizmi nuk duhet ngatërruar me fenë, aq më tepër që kjo e fundit shpesh i kundërvihet ashpër.

    Praktikat fetare, ne thelb te se cilave eshte pashmangshmeria e te vdekshmeve drejt nje hapi te verber besimi, eshte mire te kunderpergjigjen me skepticizem dhe me ironi ne qofte se nuk duam qe ky hap i verber besimi te shnderrohet ne nje hierarki abismale, por nuk eshte hic mire qe keto lloj metodash te jene te vetmet, pasi do te kishim te benim me po te njejtin abis dogmatik, tashme te kthyer me kokeposhte, jo me mes vetes dhe tjetrit, por mes vetes dhe vetes.

    Relativizmi yt këtu kalon në absurditet. Nuk mund të vihet në një plan shkenca dhe feja, të paktën ashtu siç duan ta bëjnë këtë kultet e tipit të Eleonorës. Metoda shkencore lejon të arrihen rezultate të verifikueshme dhe të falsifikueshme, të cilat nuk mbështeten në besimin e verbër ose të arsyetuar, por në analizën kritike rezultatet e së cilës janë të përsëritshme ose të paktën të verifikueshme. Prandaj është qesharake të krahasosh parashikimet e fallxhorëve (si ato të Eleonorës për pavarësinë e Kosovës) me parashikimet e astronomëve për eklipsin e ardhshëm të Diellit; aq më tepër që fetë e mëdha, sot e kësaj dite, kur vjen fjala për parashikimin e së ardhmes ndjekin sugjerimet e shkencës jo deliret okultiste. Natyrisht që ka vend, në këtë botë, edhe për shkencën, edhe për fenë, edhe për fallxhorët; por le të mos i ngatërrojmë nivelet.

    Duke qene se kemi te bejme me shpalljen e nje praktike te re fetare, eshte me se normale qe “një person që, deri më tani e së bashku me shumë të tjerë, e kisha kremtuar me ngazëllim si filozofin e vetëm të Shqipërisë” te merret me kete ceshtje, pse jo, edhe me nje simpati pragmatike Jamesiane.

    Mua më duket se interesimi i Fugës për zonjën Eleonorë nuk ka fare lidhje me pragmatizmin e James; por nuk e mbroj dot mendimin tim deri në fund, sepse nuk e kam lexuar parathënien në fjalë, vetëm gjykoj në bazë të shkrimeve të tjera që i kam lexuar atij autori. Edhe PA nuk më duket se mbështetet aq në stereotipin abstrakt të ‘filozofit’, sesa në personalitetin që ka krijuar vetë Artan Fuga, me shkrimet e tij në mediat, librat e tij dhe veprimtarinë e tij në përgjithësi; i cili personalitet nuk pajtohet dot me mendësinë okultiste dhe në thelb supersticioze që ushqen kulte si ai i Eleonorës. Këtu, besoj unë, nuk është fjala për t’i kundërvënë këto dy personalitete ose botëkuptimet që përfaqësojnë, sepse si rregull ato veprojnë në universe të pabashkëmatshme e pa pika takimi, madje edhe shtjellohen sipas diskursesh që nuk komunikojnë dot mes tyre. Në këtë rast, qëndrimet e Eleonorës më duken shumë më koherente se ato të profesor Fugës, sepse të paktën kjo nuk del të shkruajë analiza filozofike dhe sociologjike në mediat, por i mbetet besnike mesazhit të saj, ashtu siç e beson ajo vetë dhe njerëzit që i shkojnë pas.

  13. “Ti thua: ‘nuk janë veçse metoda epistemologjike’ – çka është e drejtë për skepticizmin, por e gabuar për cinizmin; dhe gjithsesi, banale.”

    Antisteni, nxenes i Sokratit, Diogjeni i Sinopese, sa per te thene qe cinizmi njihet si metode epistemologjike, si dhe Nietzsche, sa per te dhene mendimin tim mbi rishikimin e suksesshem te kesaj metode ne kohet moderne.

    Une nuk i deligjitimova keto metoda, thjesht theksova se po te konsiderohen si te vetmet, rrezikojne te perfundojne ne manerizma, si edhe duket se i ka rreshkitur nga duart Hitchens.

    Mua nuk do me interesonin profecite e zonjes Eleonore si dije shkencore, por si objekt studimi per te arritur kete dije aq sa eshte e mundur, pasi duke qene se ne thelb te cdo feje dhe te cdo kulti jane format profetike te komunikimit, nuk do dija ku t’a beja dallimin mes kulteve mistike dhe feve te ligjshme. Aq me teper qe historikisht, nuk di te kete pasur ndonje fe qe ne fillesat e veta te mos kete pasur formen e kulteve mistike. Ajo qe me intereson dhe ka vlere te studiohet, pse jo, edhe te ofrohet nje parathenie nga nje filozof, eshte mesazhi shpirteror i ketij kulti. Eshte nje fenomen i ri qe do te ishte humbje po te mos shqyrtohej. Nga c’lexova mbi kete kult, nuk m’u duk se theksin e vendosnin tek profecite e kesaj zonje, por tek pasurimi shpirteror. Sic kam thene me lart, rracionalizimi ekstrem ne favor te shkences rrezikon te perfundoje ne boshllek shpirteror, apo ne fluturim te zotave, qe te perdor llogjiken e sakte te Heidegger, dhe jo llogjiken po aq te sakte te Kierkegaard kur fola per hapin e verber te besimit. E perseris, skepticizmi dhe cinizmi si metoda legjitime epistemologjike, jane te detyruara te kundershtojne dijen e ofruar nga cfaredo praktike fetare, por duhet pasur parasysh qe kjo dije shpirterore nuk e njeh objektin shkencor te, bie llafi, H2O, gravitetit, optikes, apo fizikes berthamore. Dija e ofruar nga keto praktika ka te beje me njohjen e vetes dhe te shoqerise dhe e legjitimuar nga relativiteti i shkencave te kontestueshme si psikologjia dhe sociologjia, konkluzionet e kesaj njohjeje mund te marrin ne dac formen e artikujve “shkencore”, ne dac formen e profecive fetare. Evolucioni i praktikave fetare varet drejt per drejt nga evolucioni i teorive shkencore, per te mos qene aq specifik sa te them nga teoria e evolucionit. Nuk m’u duk qe ky kult i ri te kishte pretendime qe te perplaseshin me arritjet e vertetuara shkencore. Rrjedhimisht, keshilloj principin themelor te skepticizmit, pezullimin absolut te gjykimit, gje qe nuk me duket se jeni duke e bere, as ti, as Parrulla, perderisa ti e pranon direkt qe nuk e ke lexuar parathenien e Fuges, ndersa Parrulla e pranon duke folur per shabllone filozofike, apo kur nuk tregon siguri mbi influncen Jamesiane te kesaj parathenieje. Jam duke spekulluar po aq sa ju, vetem kini parasysh qe nuk jam une qe po zhgenjehem nga stereotipi i filozofit pa ditur me pare se c’eshte permbajtja e kesaj filozofie por duke u nisur vetem nga nje lufte e hapur mes shkences dhe fese. Ne fakt, edhe sikur Fuga te kete rreshkitur dhe Parrulla te kete te drejte, Parrulla serish nuk do mund te kete te drejte, pasi parashikimet e saj nuk do te ishin vecse nje tjeter profeci apokaliptike mbi vdekjen e filozofise shqiptare, qe tafti bafti qelloi te dilte sipas parashikimit. Eshte absurde, dhe Hitchensianisht ironike, te advokosh per shkencen dhe objektin shkencor ne te njejten kohe qe nuk ke perpara objektin tekst ne fjale.

  14. Lulian, spekulimet janë spekulime, por faktet janë fakte. P.sh. që një filozof dhe sociolog si Artan Fuga i shkruan parathënien një libri motivacional të zonjës së mirë Eleonorë është fakt, jo spekulim; dhe që kjo parathënie është përkrahëse për librin dhe mesazhin e librit është përsëri fakt jo spekulim; dhe që Artan Fuga në përgjithësi nuk njihet si filozof i afërt me mendimin okult, misticizmin fetar dhe spiritualizmin është përsëri fakt jo spekulim. Edhe natyra e kultit të zonjës së mirë Eleonorë është fakt jo spekulim, sepse kushdo mund të vizitojë faqet e lëvizjes së saj në Internet dhe të njihet, ndër të tjera, me të vërteta të tilla si:

    Misioni Shenjtëror Eleonorë, i themeluar më 20 korrik 1987 erdhi përmes një komunikimi përgjatë kontaktit të parë Spiritual të Zonjës së Shpirtit me Entitetin. Në këtë takim spiritual, Entiteti aktualizoi vullnetin Hyjnor, sipas të cilit Zonja duhej të fillonte aktivitetin e lartë spiritual, me qëllim: Zbritjen dhe rivendosjen e ekuilibrit në Tokë, rilidhjen e planetit me Qiellin…..

    Kjo datë [20 korrik 1987] shënon kontaktin e parë spiritual të Zonjës së Shpirtit me Entitetin e Shenjtë Abdyl Qesaraka. Në këtë takim Entiteti aktualizoi vullnetin Hyjnor sipas të cilit Zonja duhej të fillonte aktivitetin spiritual, me qëllim zbritjen dhe rivendosjen e ekuilibrit në Tokë, pra rilidhjen e planetit me Qiellin, një detyrë madhore kjo të cilën Zonja e morri përsipër dhe nisi kështu punën Misionare.

    Kontakt Spiritual përfaqëson takimin në gjendje shpirt të një individi (spiritualistja) me masë shpirtërore mbi të zakonshmen e njerëzve me Entitetin, po në gjendje shpirt për të marrë Mesazhe në dobi të jetës së milionave njerëzve. Ky takim për herë të parë thirret nga Entiteti ndërsa spiritualistja prononcohet në këtë takim për shkak të kualiteteve që mbart dhe detyrës së realizuar e të kryer prej Saj në gjenezat e mëparshme.

    Ceremonia e Ujit të Jetës kryhet në sallën e ceremonialitetit, përpara Altarit ose te Altari në Truallin e Shenjtë. Besimtari lyen tre gishtërinjtë e dorës së djathtë në këtë ujë dhe më pas e vendos në qendër të kokës, në të cilën përqëndrohet Energjia Kozmike që mbart ky ujë. Kjo energji efektin e parë e kryen mbi psikën e besimtarit duke e shkarkuar atë nga ngarkesat e panevojshme, për zvogëlimin e stresit dhe ankthit dhe për kthim të ekuilibrit, ku më pas emetimi i Shpirtit mbivendoset mbi psikë, gjë e cila reflektohet në qartësi veprimi dhe më shumë ekuilibër për besimtarin.

    Misioni Shenjtëror Eleonorë përkufizohet si mënyra e shprehjes së tij tek individi, në të cilën Energjia Kozmike interferon në energjinë njerëzore, kanalizohet në procesin e asimilimit dhe socializimit të ushtruesit. Procesi i asimilimit të Energjisë Kozmike prej energjisë psikike të personit, ka një rëndësi shumë të madhe dhe është po aq përcaktuese në funksionin biologjik të tij. Faktet brenda këtyre 17 vjetëve të aktivitetit të këtij Misioni tregojnë se sa më e madhe është shkalla e përfitimit të seancave Dinamike Kozmike, aq më i orientuar dhe i ekuilibruar e ndjen veten njeriu.

    Unë jam dakord me Parrullën, kur kjo nuk arrin dot të gjejë pika takimi midis këtij lloj diskursi mistik, që ka doemos adeptët e vet, dhe diskursit të profesor Artan Fugës filozof, në vetvete dhe në parathënien e librit (për fat të keq, artikulli që citonte pjesë të gjata të parathënies së Fugës nuk mund të vizitohet më në faqet e gazetës “Sot”).
    Tani, Lulian, dua të të pyes, seriozisht, nëse e ke seriozisht kur më kërkon mua dhe Parrullës të pezullojmë në mënyrë absolute gjykimin kur ndodhemi para pohimesh të tilla nga ana e Misionit Shenjtëror Eleonorë? Edhe pse mua, dhe besoj Parrullën gjithashtu, nuk na ka lënë mendja të hyjmë në polemika me një të vetëshpallur shenjtore, kjo nuk do të thotë që të pezullojmë gjykimin me skepticizëm, kur shohim homologimin që bëhet mes mesazheve të saj dhe diskursit filozofik të një personaliteti si filozofi Fuga.

  15. Dicka terheqese eshte ne profilin e atij qe me dijen e tij kupton/konsideron edhe mos dijen nga e cila rrethohet.
    Ky duket te jet profili i publikut (popullit), zakonisht thuhet; Publiku (populli) “eshte i urt” ” eshte cope mishi pa sy”
    nga ku dy ekstreme burojne prej te njejtit burim. Prandaj shohim fenomene ekstrem nen autoresin/profilin e publikut-popull. Po ky ekstrem karakterizohet te jet edhe per individin, prej individit.

    Une marre pjes ne kete forum, kjo s’do te thote se Xha ka te njejtin koncept-mendim me mua, per cdo ceshtje te diskutuar, po ashtu si edhe une per xha. Por une trokas ne kete port, per sa koh hapet dera, do degjoj me c’kemi ti themi njeri tjetrit. Me kete kontekst shoh se konsiderata e nji mendimi, pamvaresisht se vjen nga e trokitesit ne port, duhet konsideruar, po ajo kontribon ne dialog. Dialog konsideroj iden rreth te ciles dialogohet, dhe jo ndjeshmerin personale te personazheve ne dialog.

    Ve re se monologu im eshte; debati per temen, ku gjithnji nje viktim eshte ne tavolinen e temes per tu pare gabimi , shoh qe nje sherbim me te madhe se duhet i behet demaskimit, sesa stimulimit, potencialit-vitales ne dialog idesh te sejcilit, me sa me shume deshire per ide.

  16. Xhaxha, nuk po kuptohemi. Poezia eshte po aq nonsense sa predikimet fetare. Budallalleqet e kulteve mistike, jane po aq budallalleqe sa ato te feve madhore. Me vjen keq qe citon te gjitha llojet e budallalleqeve metafizike, jo me pak budallalleqe se metafizika filozofike, por nuk citon qellimin e ketij misioni:

    “Ky mision është Lëvizje e Re që ka si qëllim kryesor të ushtrojë veprimtari spirituale, humanitare, si dhe përtëritjen e ekuilibrit dhe të kualitetit të jetës në përgjithësi. Ai është i hapur në mënyrë të plotë e të barabartë për të gjitha kombësitë, racat, religjionet, shtresat shoqërore, përkatësitë politike e kulturore, etj. Deviza dominuese e Misionit është: “Të gjithë vijmë prej unitetit hyjnor dhe shkojmë drejt unitetit” , devizë që synon të zvogëlojë deri në rrafshin e fundëm denigrimin, krimin dhe diskriminimin e vlerës.”

    Ne qofte se vazhdon te kembengulesh mbi terminologjine dhe metaforat e perdorura per arritjen e ketij qellimi, nderkohe qe une do kembengul te flas per qellimin dhe jo per mjetet e perdorura per t’u arritur ky qellim, do te vazhdojme te mos merremi vesh. E perseris, filozofia, sociologjia, psikologjia, fete e ndryshme, dhe kultet, jane te gjitha njesoj te varura nga perdorimi i metaforave, analogjive dhe metafizikes, sa qe nuk mund asnjera te pretendoje se zoteron metaforat, analogjine apo metafiziken e sakte per te zbuluar te verteten, por thjesht per te arritur nje njohje relative te vetes dhe tjetrit. Duke qene se perballe cdo metafore, analogjie, etj, duhet pezulluar gjykimi njesoj si pezullohet perballe nje poezie, atehere keshilla ime vazhdon te qendroje.

    “P.sh. që një filozof dhe sociolog si Artan Fuga i shkruan parathënien një libri motivacional të zonjës së mirë Eleonorë është fakt, jo spekulim”

    Dakord.

    “dhe që kjo parathënie është përkrahëse për librin dhe mesazhin e librit është përsëri fakt jo spekulim”

    Dakord.

    “dhe që Artan Fuga në përgjithësi nuk njihet si filozof i afërt me mendimin okult, misticizmin fetar dhe spiritualizmin është përsëri fakt jo spekulim”

    Edhe ketu dakord, por me kusht qe te mos kete zhgenjim te ndjekesve te ketij filozofi per shkak te fokusimit drejt ketij fenomeni prej Fuges, sepse te shprehesh zhgenjim, do te thote te gjykosh atehere kur kerkohet pezullimi i gjykimit. Skepticizmi, ne formen me te thjeshte kerkon qe te mos krijosh nje konkluzion mbi te ardhmen bazuar mbi te shkuaren. Nuk ka asnje gje te cuditshme, e per me teper te qortueshme, qe ne kerkim te vetvetes, Fuga te kete gjetur mistiken. Kjo nuk e ben me pak filozof se c’ishte, sic edhe qahet Parrulla. Kembengul qe, barazimi i disiplinave filozofike, psikologjike, sociologjike, me disiplinat fetare apo mistike, nuk do te thote barazim i ketyre disiplinave te fundit me disiplinat shkencore. Disiplinat shkencore nuk e pranojne intuiten, pasi kjo nuk i perket objektit shkencor, nderkohe qe filozofia, psikologjia, sociologjia, fete, kultet, arti, nuk mund te bejne pa te, pasi objekt i ketyre disiplinave eshte njeriu. Duke qene se intuita eshte e pashprehshme, cdo shprehje e saj, eshte sa gabim ne vetvete, aq edhe e justifikuar ne kuader te komunikimit.

    Nuk di te jem me i qarte se kaq.

  17. Lul, qe te qartesohem edhe une pakez: S’me behet hiç vone per tipa si Elenora, se si kjo ka pjelle plot tranzicioni dhe do te vazhdoje te pjelle per aq kohe sa ‘shpetimi’ pritet te vije nga lart (nga pseudoprofetet, nga pseudoelita, pseudorinia e keshtu me radhe). Shpetimi nuk do te na vije as nga Elita – ajo me E te madhe te shtypit – sepse shpetim nuk ka. Une kete pres qe te thote Fuga, ashtu siç edhe e ka thene.

    Tani, nese me gjithe mend kerkon te vertetosh vlerat e Eleonores futu ne rradhe per t’i shkruar parathenien e ardhshme.

  18. “Tani, nese me gjithe mend kerkon te vertetosh vlerat e Eleonores futu ne rradhe per t’i shkruar parathenien e ardhshme.”

    Do t’a kem parasysh.

    Sa per shpetimin, ai do te pritet sa te jete shpresa. Te thuash se shpetim nuk ka, do te thote te mos kesh fare shprese. Kjo je ti, dhe kete mund t’a thuash ti fale apokaliptizmit absolut ne mungese te shpetimit. (Ne qofte se nuk ka shpetim, thjesht per kuriozitet, cfare te ndalon te vjedhesh, te vrasesh e te presesh pa kriter). Te presesh qe t’a thote edhe Fuga, sepse keshtu e mendon ti, eshte determinizem totalitar atehere, me nje mungese absolute pergjegjesie. Mund te kesh te drejte, packa se veshtire t’a vertetosh, sic edhe e sugjeron debati i hapur mes determinizmit dhe agjencise se lire e te pergjegjshme te njeriut, sidoqofte, ne qofte se ke te drejte, uroj qe Fuga te te lexoje, dhe te rigjej vetveten.

  19. Lulian Kodra:

    Me vjen keq qe citon te gjitha llojet e budallalleqeve metafizike, jo me pak budallalleqe se metafizika filozofike, por nuk citon qellimin e ketij misioni:

    Lulian, nuk u besoj qëllimeve të formuluara për konsum të publikut. Qëllime të tilla janë gjithnjë të mira, madje të lavdërueshme. Nuk thonë kot që deri edhe rruga drejt ferrit është e shtruar me qëllime të mira.

    Përtej aforizmës, qëllimet (ose “Misioni”, siç e quan sot korporatishtja) formulohen ashtu siç duhet të jenë, ose ashtu siç kujtojnë autorët se duhet të jenë.

    Kanë për qëllim të funksionojnë si ndërfaqe (interface) e vullnetit të bordit ose pronarëve, me dëshirat e publikut, i cili gjithnjë ka nevojë për shpjegime, përralla ose premtime.

    Ka raste kur formuluesit e qëllimit gënjejnë; me vetëdije, të bindur se po fshehin të vërtetën.

    Ka raste të tjera, kur formuluesit e qëllimit nuk gënjejnë, por qëllimi që ata kanë në mendje nuk pajtohet fare me efektet reale të veprimtarisë së organizatës së tyre.

    Ka raste akoma të tjera, kur formuluesit e qëllimit as gënjejnë as thonë të vërtetën, por i hartojnë këto tekste në një mënyrë të tillë që t’i përshtaten një modeli ose shablloni.

    Gjithsesi, unë nuk kam dëgjuar kurrë, bie fjala, ndonjë bankë që ta formulojë misionin e vet kështu:

    Misioni i bankës “Kasaforta” është që t’i rrjepë klientët nga të ardhurat e tyre, duke siguruar pasurimin sa më të shpejtë dhe të paligjshëm të pronarëve (aksionistëve).

    Për të arritur këtë mision, banka nuk do të ndalet para asnjë skrupulli moral ose pengese normative, madje do të përfshihet në reklamë të gënjeshtërt dhe do të zbatojë metoda agresive për të mashtruar klientët e vet.

    Kur të ndeshësh në ndonjë mision të tillë, eja më thuaj, që të nis edhe unë t’i lexoj qëllimet e bëra publike. Sinqerisht.

  20. “Kanë për qëllim të funksionojnë si ndërfaqe (interface) e vullnetit të bordit ose pronarëve, me dëshirat e publikut, i cili gjithnjë ka nevojë për shpjegime, përralla ose premtime.”

    Ketu eshte edhe problemi im. Ne qofte se publiku gjithnje ka nevoje per shpjegime, perralla ose premtime, sic edhe jam dakord, pra ne qofte se spektakli eshte i pashmangshem, (mos harro qe ketu nuk po flasim per spektakel politik, por per spektakel shpirteror) me cfare kriteri ne qofte se jo totalitar do te behej perzgjedhja e ketij spektakli. Ndryshimi mes meje, dhe jush, (ty dhe Parrulles) ne kete rast eshte se ju niseni nga premisa se Fuga ka rreshkitur perderisa ka rene pre e ketyre shananiganeve, nderkohe qe une nisem nga premisa se Fuga mund te kete vene re nje ushqim te shijshem shpirteror brenda ketyre formave spektakli. Ne qofte se ka dicka shabllon ne kete mes, kjo nuk eshte mesazhi, apo ushqimi shpirteror, por spektakli, format profetike, metafizika mistike, teologjike, etj, nga ku vetem pragmatizmi simpatik, ne dac i James, ne dac i Fuges, te lejon te njohesh dhe shijosh ushqimin shpirteror, nderkohe qe skepticizmi, nuk mundet. Kete po perpiqem te kembengul, dhe ndaj kesaj polemike te Parrulles: “Për mua, reflekton më së miri impotencën e elitave tona për t’i siguruar publikut atë spiritualitet që duhet, për kohët që jetojnë, dhe këtu, me spiritualitet, kam parasysh diçka që shkon përtej spiritualitetit fetar ose mistik”, po perpiqem te argumentoj, pasi nuk mund te flasesh per spiritualitet pa folur per brockulla, ne dac mistike, ne dac psikoanalitike, pseudoshkencore apo politike.

    Nuk do te me vinte hic keq, sikur pervec arkitektures se tempullit, me pak mbeshtetje filozofike dhe shpirterore, ky kult te sponsorizonte apo te frymezonte muzikante dhe artiste te ndryshem. Ka nevoje Shqiperia per nje hap te verber besimi ne ceshtjet e shpirtit. Do te kanalizonte besimin e verber ndaj kushteve materiale, simptome e te cilit mund te konsiderohet 97-98-ta dhe komplet tranzicioni.

  21. Kot per kuriozitet tani, ne qofte se kjo Zonja e Shpirtit te Mire ka ndjekes, popull, turrme, dhe i predikon ketij komuniteti qe plehrat mos t’i hedhi nga ballkoni, qe hapesirat qe i rrethojne t’i mbajne paster dhe te perpiqen te japin shembullin e mire ne lagje, edhe pse mund te shihen shtrember per budallallekun dhe kotesine e pastrimit te oborrit te lagjes, qe mos zihen me fqinjte ne qofte se vazhdojne t’i shohin shtrember, t’i tregojne atyre per misionin, por te respektojne fene e tjetrit, pasi Entiteti komunikon me te gjithe, a nuk do te justifikoheshin spektakli, perralla, shpjegimi, premtimi dhe fakti, jo spekullimi, se me kete zonje Entiteti komunikon me shume se me te tjere?

    Fund i sermonit.
    Amen!

  22. Lulian, ky paragrafi i fundit është ajo që sipas definicionit të Sam Harris “to do good things for bad reasons”.

    Dhe në fakt ai popull i paedukuar do e BESONTE më lehtë por do e KUPTONTE me vështirësi se pse duhet të pastrojmë lagjen nga plehrat, pse duhet të sillemi mirë me kojshitë, nuk duhet të vrasim, të shajmë, të vjedhim etj.

    Kësaj rruge nuk i duhet futur qorrazi dhe më vjen mirë që Xha xhai dhe PA e kanë kapur debatin dhe po i vënë kufij me frena dore.

    PA, unë jam befasuar pasi zbulova Fugën, e kam parë gjithnjë po ashtu si ju, filozofin e vetëm shqiptar të kohëve moderne. Veç me këtë parathënien i ka humb pikë vetes.

  23. J. Ekziston nje teori filozofike qe nuk e njeh intuiten, por pretendimet e kesaj teorie nuk jane shkencore, por po aq metafizike sa pavdekshmeria e Elvisit. Gabimi i kesaj teorie eshte se e konsideron mendimin te determinuar vetem nga te dhenat fizike. Te injorosh pretendimet intuitive, ne baze te llogjikes se intuita nuk ofron prova shkencore dhe ne baze te brockullave ne te cilat keto pretendime perfundojne, do te thote te injorosh fenomenin e pretendimit intuitiv, qe ekziston dhe eshte objektivisht i konstatueshem, neglizhim qe do te te bente shkencetar te dobet, ty dhe Sam Harris. Ne qofte se ky skepticizem absolut eshte i shqetesuar per perdorimin e gabuar te ketyre pretendimeve, nuk duhet te neglizhoje nga ana tjeter faktin qe keto pretendime mund te perdoren per mire. Kete potencial e kane sa fete, dhe kultet, arti, etj. Paragrafi im i fundit nuk perkthehet “to do good things for bad reasons”, por “to do good things through unavoidable evils”. Te thuash se gjithe “evils” jane “avoidable”, do te te bente dogmatik. Edhe zoti i gjithepushtetshem, nuk i shmang dot te gjitha te keqiat qe ka kjo dynja. Ceshtja eshte e thjeshte, ashtu si nuk i takon fese te shpallet me pretendime shkencore, po ashtu nuk i takon as shkences te shpalli pretendime etike. Etika nuk eshte shkence, dhe anasjelltas. Nuk e di a me kupton, apo me stereotipizon ne te njejten kategori me te cilen po perleshen Sam Harris e te tjere Kalores te Urdhrit Shkencor.

  24. Nuk e njoh fare kete kultin e kesaj zonjes, po me c’solli xha xhai , me dha pershtypjen e nje matrapazlleku e biles pa piken e origjinalitetit.
    Fuga qe eshte bere objekt debati (pranoj injorancen time te plote edhe ndaj vete emrit) nese eshte ai qe pretendohet ketu e bie pre e nje spiritualiteti te tille tregon nje dobesi te perkohshme ose sikunder u hamendesua me lart ndonje interes te natyres joshpirterore.

    Lulian ke harxhuar 2 dite per te thurur postimet (urime per durimin dhe zellin) po ceshtja qe ti do te ngresh, peson deme nga vete trajtimi yt,pasi ky spiritualitet nuk mund te jete as per se largu perfaqesues i denje i spiritualitetit njerezor ne konfliktin shkence-fe.

    Persa i perket temes, shoh se bateria ‘antipopull’ e xha xhait eshte ne gjendje te shkelqyer e predhat bien ne vendin e duhur me forcen e duhur.

    Mendoj se te gjuash mbi ‘popullin’ eshte si te bombardosh spitalin e Vlores dhe ate te Elbasanit ne vend te kazermave te ushtrise .
    Personalisht nuk kam asnje simpati as per popullin e as per ‘popullin'(vetem kombi ekziston per mua),por i duhet dhene Cezarit ajo qe eshte e Cezarit.

    Populli eshte teresia e individeve brenda nje territori te caktuar qe merret ne shqyrtim, ndersa ‘populli’ eshte kategoria qe pretendon te kete ze ne problemet e popullit.
    Zakonisht ‘populli’ perbehet nga proletariari dhe shtresa e mesme, prandaj me shume do thoja se kemi te bejme me qytetaret te cilet kane nje ves antik… fusin hundet ne punet
    e pushtetit nese mbajtesit natyror te pushtetit(dmth paria ) ua lejojne apo i shtrengojne. Ne te dy rastet, ndodhin shkaterrime te tmerrshme. Komunizmi e futi kete infeksion edhe ne fshatin shqiptar, me ane te proletarizimit te fshatit(pa toke e pa bageti, behesh nje proletar i natyrshem) keshtu per here te pare ne historine e vet fshatari shqiptar u ngrit kunder te mbjellave te veta. Idiotizem qytetar i ngulitur edhe ne fshat, qe na mori ne qafe fshatin jo vetem ne periudhen e fundkomunizmit por edhe keto 17 vjet demokraci e nuk i dihen sa do zgjaten pasojat.

    ‘Populli’ dmth qytetaret proletare apo plebej si ekonomik ashtu edhe psikologjike, duke qene se forcen e kane tek turma, nuk mund te quhen kurre fajtore, sepse turma eshte nje forme organizimi njerezor qe nuk dallon ne asgje nga tufa e bizonteve amerikane, biles edhe zhurmen e kane te njejte….

    Mendoj se elita shqiptare nuk eshte e pergatitur per te drejtuar vendin, jo vetem sepse perbehet nga ish komuniste apo te regjur ne komunizem, por edhe sepse eshte e veshtire te shkeputet nga ndikimi i huaj, i cili ka qene historikisht i pranishem ne eliten shqiptare, mjaft te kujtoj psh lidhjen e prizrenit ku elita me shume perfaqesonte turqine sesa shqiperine, apo eliten e viteve 20′ qe ishte ndare ne mes, mes sllavofileve dhe italofileve, ate komuniste sllavofile, ate rusofile e se fundmi eliten aktuale ku gerdeci tregoi qarte se ku rrahin shume interesa te elites.

    Mungesa e qarte e kalimit te pushtetit ekonomik e politik nga ati tek biri gjate gjithe periudhes prej 1912 deri me sot e ka bere te pamundur krijimin e nje elite te pergatitur dhe sipas gjasave vetem pas 30 vjetesh nese ska tronditje e revolucione te tjera mund te flasim per nje elite te pershtatshme e cila do ndaloje si ne perendim plebeun te fuse hundet me shume se c’duhet ne punet e pushtetin, apo qe nuk do e shtrengoje plebeun te fuse hundet ne ceshtjet direkte te pushtetit ashtu sic beri ne menyre traumatike ne 1997 elita kryeinjorante me ne krye Sali Berishen.

  25. Nuk e di ne se klasifikohet koment, sikur te vendos si te till per Hyllin; “psheretime”

    Tema mendoj se piken delikate te diskutueshme e ka kur njera pale ndalon tjetren pal deri ne masen qe njera duhet te perjashtoj tjetren, pa i lene hapsiren e duhur sejciles pale, ku te konsiderohet nga debati yne, mundesia e gabimit ne te dyja kategorit kur i karakterizojme, pa perfunduar debatin me mungesen e njeres prej paleve te diskutuara.

    Ne fillim lash nja dy komente teorik, ne pergjithesi, si e lexoja debatin per momentin e arrire. Tani po them konkretisht, se ne intuiten e perdorur si fakt nga P.A. vura re reagimin e L.K. qe po paralelizonte “intuiten e demaskuar te spiritualeve” me ate te “shkencoreve”
    Nuk shoh arsye te ndalem ne te dy rastet si argument qe njeri asgjeson argumentin e tjetrit, por shoh vec te anashkalojne pa tolerance TOLERANCEN e argumentit te siell sejcila pale me vehte. Duke ju shtuar edhe Xha debatit kunder atij argumenti te lulianit, u be evident kadegotizimi pa vend, me forc, i argumentit te Lulianit, tek i cili rezervoj shpresen e hapsires se tolerances per ne kete rast te debatuar, perndryshe Luliani kish momente ku u kanalizua jo saktesishte si une e mendova ne fillim te debatit; qe po vinte shenje barazimi per nga doza e spekulimit te te dy paleve.

    Ju siguroj me intuiten time se; “naiviteti” i Lulianit eshte me efikas ne sherimin e genjeshtres se “spiritualeve” dhe forcimin e “Materiales” (hajt, e merru me intuiten e dikujt tani) Skepticizmi eshte ne themel te te dy paleve, por i perdorur vetem per palen kundershtare me doza te egzagjeruara, ndersa brenda llojit jo.

    Nje agument i “spiritualit” nuk perjashton nenshtresa shkencore, po ashtu si edhe “shkencori” te ket nenshtresat spirituale. Fenomeni eshte nje, kendveshtrimet jane shume, edhe, ne evolim.

  26. Hyllin, thua: “Nuk e njoh fare kete kultin e kesaj zonjes.” Nga ku nuk je i lejuar te thuash: “ky spiritualitet nuk mund te jete as per se largu perfaqesues i denje i spiritualitetit njerezor ne konfliktin shkence-fe.”

    Ti japim Cezarit ate qe i takon Cezarit, qe cke me ate pune, por kur nuk e di as kush eshte Cezari, dhe as c’i takon Cezarit, si do ja bejme? Xhaxhai nuk eshte autoritet ne kete pune, qe te te lejoje te argumentosh ne menyre aq te njeanshme, pasi si ty, e si une, edhe Xhaxhai shpalli injorance, ne dac ne lidhje me praktikat e ketij kulti, ne dac ne lidhje me parathenien e Fuges. Ne keto kushte, e vetmja gje qe kam thene eshte te pezullohet gjykimi, dhe kam argumentuar se parathenia e Fuges eshte legjitime per aq sa mund t’i bashkangjitet metodes pragmatike.

    p.s. Ne qofte se je ende i interesuar per skepticizmin si manerizem, Xhaxha, teksti i Hyllin ofron nje shembull te vlefshem.

  27. I kam lene lojrat e fjaleve kur zbulova Nicen, gjithsesi nuk ishte qellimi im te merresha me to, pasi kalova drejt e ne teme pas nje begenisjeje te detyrueshme te debatit jashte teme qe po zhvillohet,sa per edukate.

    Ne spiritualitetit ketu gjeta nje varferi te madhe per tu ulur kembekryq ne sofer, tip ballisti une, po spati pula nuk me terheq shtepia.

  28. Postimin me lart e kisha per Vemendjen, megjithese harrova te shprehja admirimin per nje besnikeri ndaj gjuhes se folur qe jo shumekujt i lejohet ta perdore ne te shkruar sidomos kur merr persiper nje permbledhje.

    Lulian kur te lexoj ty(me rastisi edhe nga tema jepni per rinine) me kujtohet Ilo Pinci, specialisti i midhjes dhe i peshkut e njekohesisht shahist i madh tek filmi ‘Dy here mat’.

    Nuk e njoh fare, por nga cka sjelle xhaxhai dallohet pernjehere nga nje sy i stervitur, tipi i mediumit qe ka ndyre perendimin e eshte produkt i kulturave afrikane perzier me profetizmin hebraiko-kristian si dhe paganizmi antik ku lidhja e tokes me qiellin ishte pika kyce e prodhimit te jetes.

    Cezarin e solla per pune tjeter, jo per ti bere te kaloje idet e marsit ne formen filozofike.

    Parathenien e Fuges nuk e kam lexuar dhe iu referova mendimit qe gelonte ketu, i cili tregonte afrimitet a sponsorizim prej tij.

  29. LK shkruan:

    Ti japim Cezarit ate qe i takon Cezarit, qe cke me ate pune, por kur nuk e di as kush eshte Cezari, dhe as c’i takon Cezarit, si do ja bejme? Xhaxhai nuk eshte autoritet ne kete pune, qe te te lejoje te argumentosh ne menyre aq te njeanshme, pasi si ty, e si une, edhe Xhaxhai shpalli injorance, ne dac ne lidhje me praktikat e ketij kulti, ne dac ne lidhje me parathenien e Fuges.

    Nja dy sqarime, meqë edhe qenkam përmendur:
    Temën e kultit të Zonjës Eleonorë dhe të parathënies së Artan Fugës e solli në këtë diskutim PA, unë vetëm sa shtova disa komente të miat, duke qenë dakord me vështrimin e PA.
    Unë vërtet nuk kam milituar në radhët e kultit, por disa gjëra i kam lexuar në shtyp dhe, sidomos, para se të filloja të flisja këtu, shkova dhe i hodha një sy faqes së tyre në Internet, e cila është doemos e lustrosur dhe e sheqerosur, por megjithatë të jep një ide për natyrën e këtij kulti.
    Artan Fugën nga ana tjetër e njoh mirë, ia kam lexuar rregullisht mendimin dhe jam habitur me gjërat që kishte shkruar në parathënie të librit të Zonjës, paragrafe prej së cilës parathënie ishin cituar gjerësisht në artikullin e gazetës “Sot”.
    Jo vetëm që i hodha një sy faqes së kultit në Internet, por edhe mora mundimin të vij e t’i citoj këtu në diskutim disa pasazhe që gjeta atje, për të mbështetur mendimin tim dhe, tërthorazi, të PA.
    Prandaj unë vërtet mund të mos jem “autoritet” në këtë fushë, por detyrat e shtëpisë të paktën i kam bërë, dhe kam hyrë në diskutim për të arritur diku, jo për llogje, as për t’u dukur interesant ose jokonformist.
    Kontrasti i dy figurave dhe i dy shkollave të mendimit në fjalë nuk ka nevojë të stërhollohet me shembuj nga historia e filozofisë dhe dialektika e raporteve midis intuitës dhe arsyes. Nuk ke pse të jesh autoritet, për të parë që LK është duke folur për diçka që, në vetvete, mund të vlejë si temë diskutimi në një seminar kursi të historisë së filozofisë, por në rastin konkret, të vlerave “spirituale” të zonjës Eleonorë dhe të gjestit të Artan Fugës që vete dhe i ofron këtij kulti mbështetjen e vet si intelektual publik, ai diskutim për intuitën, skepticizmin dhe spiritualitetin në vetvete është kallp.
    Është kallp, sepse pavarësisht nga stërhollimet e LK, fakti që Fuga shkon dhe i shkruan parathënien Eleonorës është skandaloz dhe ky skandal nuk ka fare lidhje me fenë, as me besimin, as me kishën; prandaj edhe solla citatet që gjeta në faqen e kultit, por do të doja të silla edhe të tjera që konfirmojnë pretendime të tjera të kultit, p.sh. për të kuruar kancerin.
    Çfarë autoriteti duhet të ketë një person, i cili mjafton të ketë përfunduar shkollën e mesme, për të kuptuar se zonja Eleonorë dhe Artan Fuga janë strange bedfellows, siç e thotë anglishtja? Çfarë autoriteti duhet të ketë një person, për të arritur në përfundimin se roli i intelektualit publik sot në Shqipëri nuk është të legjitimojë kultet mistike?
    I vetmi autoritet, është ai që ia jep ndjenja e qytetarisë.
    Përndryshe, tema është tepër banale dhe tepër e thjeshtë për të kërkuar ndonjë autoritet çfarëdo tek ata që shqetësohen; sepse këtu nuk po shkruan njeri as historinë e spiritualitetit shqiptar, as biografinë e Artan Fugës – por vetëm po diskutohet roli i intelektualit publik; dhe brenda këtij diskutimi, parathënia e shumëpërfolur është shenjë e qartë, madje e padiskutueshme, e diçkaje të prishur, të krimbur, të qelbur në thelbin e mendësisë intelektuale publike në Shqipëri.
    Sa për Platonin, Nietzsche-n, Heidegger-in, William James-in, Diogjenin e Sinopesë, Antistenin dhe të tjerë emra të mëdhenj, këta ndoshta duhen lënë për t’u diskutuar në forume të tjera, më të përshtatshme; se kur përmenden këtu, seç më kujtojnë ca që vishen me fustane balloje për të shkuar të punojnë në pastrim-gjelbërim.

  30. “Nuk ke pse të jesh autoritet, për të parë që LK është duke folur për diçka që, në vetvete, mund të vlejë si temë diskutimi në një seminar kursi të historisë së filozofisë, por në rastin konkret, të vlerave “spirituale” të zonjës Eleonorë dhe të gjestit të Artan Fugës që vete dhe i ofron këtij kulti mbështetjen e vet si intelektual publik, ai diskutim për intuitën, skepticizmin dhe spiritualitetin në vetvete është kallp.”

    Eshte kallp, vetem atehere kur te provosh ne menyre te sakte se jo cdo fe e ka faren ne shamanizem, misticizem, dhe oportunizem. Potenciali eshte ne thelb te ketyre formave, rrjedhimisht, nuk duhet neglizhuar si kallp.

    Nuk ka name dropping nga ana ime, as si fustan balloje, as si gjest. Thjesht thashe qe filani, e filani, e kane perdorur cinizmin si metode; pasi e quajte banal konceptin e cinizmit si metode, thjesht solla nja dy kundershembuj. Nuk eshte faji im qe shembujt dhe ilustrimet jane sa banal edhe me lluster per nga natyra. Ne qofte se do e quash name dropping, apo fustan balloje, je me se i lejuar, por nderkohe eshte duke te te ikur thelbi i asaj qe po them. Ne fakt ajo qe po them eshte e thjeshte. Te njejtin skepticizem ndaj formes mund t’a shprehesh ne dac ne lidhje me kultin ne fjale, ne dac me emrat e leshuara prej meje. Ky skpeticizem sidoqofte, nuk te lejon te lexosh permbajtjen. Kjo eshte simptoma kontradiktore e intelektualit, pasi nuk ka nevoje te jesh intelektual qe te stigmatizosh simptomat: sic e shprehe edhe vete, te mjaftojne 8 klase shkolle. Muhabetin tim quaje ne dac folklorik, ne dac me xixa, ne dac pragmatik, ne dac utilitarian, ne dac populist. Aq me ben. Mistika dhe filozofia nuk jane strange bedfellows, pasi te dyja mund te kene etiken, ose sjelljen si qellim final. Per kete ka ne dac prova historike, ne dac argumente llogjike si ky i qellimit final qe sapo thashe. Fatkeqesisht, jo vetem tete klase shkolle, por edhe tete PHD mund te mos mjaftojne per t’a kuptuar kete.

    Sa per gazeten Sot, Fugen dhe kultin, vazhdoj te qendroj skeptik se kush eshte bedfellows ne kete mes. Thua qe gazeta Sot ka cituar gjeresisht parathenien e Fuges. Me c’qellim? Per t’i bere reklame kultit, apo per te degjeneruar Fugen? Cfare eshte e shkruar ne ate pjese te parathenies se Fuges qe politikat editoriale te gazetes Sot nuk e kane zgjedhur per t’u cituar? A mos ndoshta ofron kjo pjese e panjohur permbajtjen e shume kerkuar? Une personalisht shpall injorance, rezervoj gjykimin, jam skeptik para se te stigmatizoj, ne dac Fugen, ne dac kultin. Sa per pyetjet legjitime se sa eshte pjese e spektaklit skandali, se sa spektakolar eshte nominimi “skandaloz”, se sa i pashmangshem eshte spektakli, dhe se si duhet perdorur spektakli ne qofte se me te vertete eshte i pashmangshem, besoj se Pejzazhet e Fjales mund te pergjigjen, por nuk duan, megjithate nuk mund qe te pakten pyetjen te mos e shtroj.

    p.s. Thua: “Artan Fugën nga ana tjetër e njoh mirë, ia kam lexuar rregullisht mendimin dhe jam habitur me gjërat që kishte shkruar në parathënie të librit të Zonjës”.

    Ose na lini te habitemi edhe ne, ose kam nje deliberate name dropping per rastin ne fjale: “Mos me pyesni se kush jam, dhe mos kerkoni qe te rri i njejti.” Foucault. Mund te vleje edhe per Fugen.

  31. LK shkruan:

    Mistika dhe filozofia nuk jane strange bedfellows, pasi te dyja mund te kene etiken, ose sjelljen si qellim final.

    Megjithëse pak më lart unë vetëm sa kam shkruar: “Çfarë autoriteti duhet të ketë një person, i cili mjafton të ketë përfunduar shkollën e mesme, për të kuptuar se zonja Eleonorë dhe Artan Fuga janë strange bedfellows, siç e thotë anglishtja?”

    Kaq e vështirë është ta kuptosh se unë po flas për dy figura konkrete, jo për dy kategori abstrakte? Se nuk jam duke analizuar raportet midis “mistikës” dhe filozofisë, por midis dy figurave publike në Shqipërinë e sotme?

  32. Xha dhe P.A.
    pothujse s’ua kisha borxh te lexoja per parathenje te Fuges shkrimin e Zenel Anxhaku – te dy nuk i kam njohur dhe ky artikull, plus debati i krijuar ne kete teme te “Peizazhe te fjales” me detyrojne te them me te drejten e dikujt qe lexoi sa eshte shkruar rreth referencave plus postimet ne kete shkrim, te dal me konkluzionin se; mediokriteti i subjektit ne fjal ka diktuar edhe aktivizim te mediokritetit nga ana juaj, ashtu si mu duk edhe leximi i Zenel Anxhaku.

    Fuga ka bere nje shkrim parathenje te dikujt. Ku eshte ndihma per nje lexues te parathenjes, e aq me keq edhe te librit te zonjes autore? Te kthehet ne objekt diskutimi mungesa e vleres qe permbajne te dy palet, si ajo qe e shkroi edhe ai qe shkroi per te?

    Mendoj se po te ish vepruar ne gjykimin e parathenjes se shkrimit te Fuges per librin, te kerkohej se ku kish ndonji vlere, do ish bere me e qarte mungesa e vleres se librit dhe parathenjes (sipas thashethemit te artikullit te Zenel Anxhaku)

    Te them shkoqur, thjesht, nuk eshte intelektualisht nxitese te lexosh per munges vlerash shkruar nga dikush, ky debat, qellon te hec ne shina keqkuptimi persa i perket individualitetit ne perceptimin e realitetit.

    Dikush nuk ka pse behet me turp per sa s’di, kur e sheh ate perball asaj qe di, sepse eshte padija pjelle e dijes se tij. Pra, urtesi ka ne cdo njeri, shoqeruar pashmangmerishte nga panjohja.

    p.s. me nivel medioker, nenkuptoj te referuarit ne fakte te tilla si; enjoh, e njeh, ose, nuk e njoh, nuk e njeh, duke aktivizuar potencialin si individ ose grup per ate qe mund te rri ne hije te nji kurore qe takohet me driten.

  33. Vëmendje shkruan:

    pothujse s’ua kisha borxh te lexoja per parathenje te Fuges shkrimin e Zenel Anxhaku – te dy nuk i kam njohur dhe ky artikull, plus debati i krijuar ne kete teme te “Peizazhe te fjales” me detyrojne te them me te drejten e dikujt qe lexoi sa eshte shkruar rreth referencave plus postimet ne kete shkrim, te dal me konkluzionin se; mediokriteti i subjektit ne fjal ka diktuar edhe aktivizim te mediokritetit nga ana juaj, ashtu si mu duk edhe leximi i Zenel Anxhaku.

    Vëmendje, së pari tema e Fugës – kultit të Eleonorës u cek në komentet rreth shkrimit, jo në shkrimin vetë. Është specifikë e komenteve që, disa tema të trajtuara më në përgjithësi në shkrimin kryesorë, t’i konkretizojë me shembuj. Mua më duket se shembulli i cituar dhe i faktuar nga PA ishte i saktë, koherent me shkrimin tim, dhe i mbështetur në fakte. Subjekti nuk është aspak mediokër, sepse ka të bëjë me angazhimin e intelektualit publik në Shqipëri.

    Fuga ka bere nje shkrim parathenje te dikujt. Ku eshte ndihma per nje lexues te parathenjes, e aq me keq edhe te librit te zonjes autore? Te kthehet ne objekt diskutimi mungesa e vleres qe permbajne te dy palet, si ajo qe e shkroi edhe ai qe shkroi per te?

    Përkundrazi, është roli i parathënies që të shërbejë si ndihmë për lexuesin e një libri – duke ia ndriçuar temën. Prandaj ndihma që kërkon ti, është në vetë parathënien e profesor Fugës. Sa për objektin e diskutimit, ky është, siç thashë, jo mungesa e vlerës në vetvete, por mungesa e vlerës atje ku kjo vlerë duhej të ekzistonte me përparësi.

    Mendoj se po te ish vepruar ne gjykimin e parathenjes se shkrimit te Fuges per librin, te kerkohej se ku kish ndonji vlere, do ish bere me e qarte mungesa e vleres se librit dhe parathenjes (sipas thashethemit te artikullit te Zenel Anxhaku)

    Më shumë se analiza e imtë e një parathënieje, këtu ka rëndësi mbështetja ose promovimi që i jep intelektuali Fuga një kulti gjysmë fetar. Nga ana tjetër, në artikullin e Anxhakut mund të gjesh jo vetëm faktin që një intelektual promovon një kult mistik e të dyshimtë, por edhe pjesë të mirëfillta nga parathënia, të cilat besoj se janë kopjuar me kujdes filologjik.

    Te them shkoqur, thjesht, nuk eshte intelektualisht nxitese te lexosh per munges vlerash shkruar nga dikush, ky debat, qellon te hec ne shina keqkuptimi persa i perket individualitetit ne perceptimin e realitetit.

    Mua më duket se kjo temë u tregua intelektualisht nxitëse për PA, e cila shkroi komentin më të mirë në lidhje me këtë temë. Kaq mjafton e tepron, për një koment të vetëm.

    Dikush nuk ka pse behet me turp per sa s’di, kur e sheh ate perball asaj qe di, sepse eshte padija pjelle e dijes se tij. Pra, urtesi ka ne cdo njeri, shoqeruar pashmangmerishte nga panjohja.

    Kjo është e vërtetë e amshuar.

    p.s. me nivel medioker, nenkuptoj te referuarit ne fakte te tilla si; enjoh, e njeh, ose, nuk e njoh, nuk e njeh, duke aktivizuar potencialin si individ ose grup per ate qe mund te rri ne hije te nji kurore qe takohet me driten.

    Kur thashë që “e njoh” Fugën, kisha parasysh veprën e tij, jo faktin që kur kemi qenë të vegjël, kemi vjedhur së bashku fiqtë e komshiut. Kur fola për rolin e tij si intelektual publik, kisha parasysh fjalën e tij publike, e cila gjendet dhe lexohet lehtë; jo kafenenë e tij të preferuar, as lokalin ku ha paçen e Gramshit.

  34. Xha, jeni i urte, prandaj ju ka lezet trubullimi se sjell shume here kthjellim.
    Para se te lija postimin e pare u nxita nga nje ndjeshmeri e P.A., qe do ta karakterizoja si “respekt zhgenjyes” nga ana e saj per Fugen. Kjo ngarkoj rrjedhen e ketij kuvendi me nje subjektivitet qe futi ne loj po aq te sinqert edhe L.K. Pra kush nuk do-dashuron ndjeshmerin-sinqeritetin eshte jo ne teme qe pas nderhyrjes se P.A.

    Une nuk do nderhyja fare, ne nje fare menyre u cfaq i shkruar mendimi i im i nenkuptuar, deri sa L.K. e shkroi mendimin e tij.

    Nuk me duket me vend, kur dashamiresia e qendrimit te Lulianit per te menduar rreth ketij debati u karakterizua jasht deshires se mendimit te shprehur prej tij, pra “fajtor se kish mendim”. Shoh po aq ndjeshmeri te te gjitha palet diskutuese, por Luliani duket te jet i distancuar nga karakterizimi, paragjykimi, gjera qe nxiten dhe pjesmarrjen time ne debat, kjo s’do te thot se edhe ne heshtje une apo te tjere qe kane lexuar s’do te funksiononte per te vleresuar edhe pozicionin tuaj dhe te P.A.

    P.S. Ve re te jeni njohes i mire i gjuhes. Ajo duket me e bukur kur shkruan menimet po aq mire. Nuk le pa vlersuar tolerancen treguar per gabimet e gjuhes sime te shkruar, prandaj jam i inkurajuar per te mesuar permes gjuhes TOLERANCEN, qe eshte tregues i urtesise se dikujt, kjo qellon te jete edhe fusha qe ju njihni me mire

  35. “Kaq e vështirë është ta kuptosh se unë po flas për dy figura konkrete, jo për dy kategori abstrakte?”

    “Më shumë se analiza e imtë e një parathënieje, këtu ka rëndësi mbështetja ose promovimi që i jep intelektuali Fuga NJE KULTI GJYSEM FETAR.”

    “Kur thashë që “e njoh” Fugën, kisha parasysh VEPREN E TIJ.”

    Eshte e pamundur te kesh shishen plot dhe gruan e dehur, thone italianet, ose, you can’t have your cake and eat it, too, thone anglezet. Ose po flet per personat publik, ose per kategorite abstrakte qe keta personifikojne. Por ne qofte se kerkon t’a besh dallimin kaq te forte, nuk mund te flasesh per te dyja.

  36. Jo dhe përsëri jo.
    Si edhe disa herë të tjera, ti LK je përpjekur t’ia ndërrosh kahun këtij diskutimi duke e degraduar, diskutimin dhe temën e cekur prej meje në shkrimin kryesor. Që të kam toleruar, nuk do të thotë se të kam përshëndetur.
    Bëre një gabim logjik pak a shumë flagrant, kur u kape pas shembullit të PA, me parathënien e Artan Fugës – atë gabim që në librat e quajnë “refuting the example”.
    U kape me pasion të madh pas një çështjeje – profili moral i kultit të Eleonorës – e cila mua nuk më duket se të intereson fare në vetvete (kultet parafetare në përgjithësi dhe kulti i Eleonorës në veçanti).
    Propagandove me të madhe skepticizmin tënd gati metafizik ndaj komenteve të PA dhe paragjykimit të implikimit të një filozofi në promovimin e një kulti mistik, por nuk tregove as një të mijtën e atij skepticizmi, për të vlerësuar kultin mistik vetë, zonja e të cilit del haptazi me pretendime groteske për mandate të marra nga bota e përtejme, si ato që citova unë.
    Edhe sikur të thuash që kultet mistike të interesojnë veçanërisht dhe i ke për zemër, këtë nuk e tregove në diskutimet e tua, të cilat janë (ri)përtypje tezash filozofike shumë të përgjithshme. Njëlloj do të ishte sikur të diskutoje se ç’është debati sa herë të hapej ndonjë debat.
    Artan Fugës përsëri nuk duket t’i kesh lexuar gjë. Them dukesh – sepse në realitet ti edhe mund t’ia kesh diktuar atij autori krejt veprën, por këtu prezantohesh me ato që shkruan.
    Padijen tënde ndaj të dy temave për të cilat diskutonte PA – kultin e zonjës Eleonorë dhe profilin e Fugës si intelektual publik u orvate ta kompensosh me erudicion filozofik; që këtej edhe valëvitja e emrave, edhe devijimi i diskutimit në ujëra shkollareske, të shpëlara, jointeresante, madje mediokre, siç do të thoshte Vëmendja, po të mos të donte fort.
    Tani vjen e më thua se:

    Ose po flet per personat publik, ose per kategorite abstrakte qe keta personifikojne. Por ne qofte se kerkon t’a besh dallimin kaq te forte, nuk mund te flasesh per te dyja.

    Edhe pse për kategoritë abstrakte deri tani ke folur vetëm ti. Ta përsëris për hir të kujt ka pasur akoma durim ta ndjekë këtë debat idiot deri këtu – fakti që misticizmi ka pika të rëndësishme takimi me filozofinë nuk e zhvlerëson përshtypjen e PA-së dhe timen, që Fuga dhe Eleonora janë strange bedfellows – jo si persona realë, por si persona publikë. Janë dy gjëra të ndryshme: e para diskutohet zakonisht në seminare shkollore, e dyta zakonisht në blogje.
    Përndryshe, ndoshta do të bëje mirë të shkoje dhe ta lexoje edhe një herë të paktën komentin e PA-së, i cili përmban fillesa që, për debatin në fjalë, do të të kishin vlejtur veçanërisht ty si protagonist.

  37. ” që këtej edhe valëvitja e emrave, edhe devijimi i diskutimit në ujëra shkollareske, të shpëlara, jointeresante, madje mediokre, siç do të thoshte Vëmendja, po të mos të donte fort.”

    Nuk e thote, por thote, xha, me shume se rasti dikton. Nuk dalloj me pak dashuri nga ana juaj per Lulianin dhe prap s’ja kursen ti permendesh mediokritet, atehere pse dyshon qe une do beja te njejten gje, po te shihja shenja te tilla te Luliani. Mungesa e mediokritetit te Luliani eshte ku ai fiton simpatin, dhe se ben te verber Vemendjen simpatia, po ashtu sic s’me bene te verber simpatia per ju, qe te theme; po i jepni fryme mediokres ne debat. Luliani prap vazhdon te duket i qart ne pjesmarrjen ne debat, po ashtu si ish i qarte edhe zhgenjimi juaj me Fugen.

  38. Lul, i gjithe ky diskutim u ngrit mbi deshiren time per te shqyrtuar se c’po ndodh me figurat publike, eliten, ajken, intelektualet gjate transformimit mediatik te popullit ne publik. Keto me siper (sidomos Elitat Fringo) nuk jane te imunizuara ndaj ketyre proceseve edhe pse shumekush preferon ta ndaje popullin nga ajka per arsye te ndryshme. Keto skaje (masat dhe elita) ne popullsi jane sa reale te sajuara nga vete pjesemarresit e ketyre bashkesive, politikanet dhe mediat. Kete e shpjegoi Xha Xhai fare mire dhe nderhyrja ime ishte per te ilustruar me shembullin nga Blue Tooth. Sot shoh qe faqja e dyte nuk u dedikohet me politikaneve dhe figurave publike dhe se keto jane shperndare neper faqet e revistes duke i barazuar me Genta Ismajlin e Anjeza Shahinin.

    Nje shembull nga faqja 3.

    “ Deputetja Republikane Lajla Pernaska eshte shume e dhene pas jetes social-kulturore ne vend. Ajo nuk mungon ne evente te tilla dhe eshte tip shume e shoqerueshme. Por duket se kete here ajo eshte argetuar se tepermi. Nuk i pushojne te qeshurat e duket se ka ardhur ne qejf. Ne dukje ajo po pi vetem pije energjitike, por mbase brenda gotes ka hedhur edhe pak vodka sa e ka bere ta marre darken me te qeshura.”

    Do te ishte qesharake te pres qe kjo reviste te merret me aktivitet polikike te deputetes, nuk e kane ne profil, por ndoshta do te ishte me mire t’i kishte mbushur faqet me gjoksin e Ciljetes, sesa me pandehmat per dehjen e deputetes.

    Vertete u zhgenjeva disi me Fugen, por qellimi i komentit tim nuk ishte aq Fuga, sesa zhgenjimi ne pergjithesi me intelektualet dhe figurat publike sot. Pa dashur te ekzagjeroj, perjetova nje zhgejim te ngjashem me ate qe provoi Strageman perballe nje figure po aq publike sic eshte Mjafti !
    Rastin e Fuges une e solla si shembull, jo si shkas per shkrimin. Njelloj do te kisha shkruar edhe sikur Fuga ose nje tjeter figure e ngjashme te shkruante nje parathenie per vlerat e pamohueshme qe ka Blue Tooth dhe permiresimin shpirteror/artistik/muzikor/konsumator te publikut qe sjell kjo reviste, duke i bere figurat e politikaneve njelloj te ngrohta per publikun sa edhe protagonistet e soap operave televizive.

    Nuk m’u duk e nevojshme te zgjatej ky debat sipas permases se marredhenieve filozofi/misticizem, sepse kjo s’do te me ndihmonte shume te kuptoja alternativen; p.sh. sikur po ky filozof, ose bie fjala Adriatik Kallulli, ti kishin qendisur parathenien librit te ardhshem te Ciljetes ne lemin e psikologjise bashkekohore (mbaj mend qe dikur po ndiqte kete dege ne fakultet). Deri tani, vetem Ypi ia ka arritur te thure lavde pragmatiste per kete te fundit.
    Qe Fuga eshte filozof, anetar i Akademise te Shkencave adds insult to injury ne kete rast. Budallalleku per mua do te ishte i njejte edhe sikur parathenien per Cilieten te mos e kishte shkruar Artan Fuga, por te themi Fatos Lubonja ose Mentor Petrela.

    Vertete qe skeptizicmi nuk mund te jete metoda e vetme “epistemologjike”, por te lutem mos harxho kohen tende dhe timen duke sugjeruar me shume ndjeshmeri per metoda alternative, kur kjo ftese nuk na vjen nga Fuga vete. Lerja Fuges te qartesoje se c’rol po luan ne kete mesele dhe mos bej spekulime duke ia veshur petkun e pragmatizmit. Do ta pranoja nese diku ne parathenie Fuga e ben te qarte qe angazhimi i tij si filozof eshte te “qartesoje” figuren e Eleonores (e pranoj se po spekulloj njesoj meqe nuk e kam para syve librin.) Do te ishte akoma me e pranueshme nese Fuga kete qartesim do ta bente ne nje platforme me publike, psh ne nje gazete. Sic e tha dhe Xha Xhai me lart, me shqeteson shkrirja e dy skajeve (te kunderta?) te figurave publike ne nje liber, gje qe deri diku mund te ishte menjanuar nese Fuga do ta kishte bere vleresimin larg tempullit te Eleonores.

    Nuk me duket me dobi te te pergjigjem per te gjitha pikat qe ngre, se dua ti ruhem mediokritetit, por ja disa qe me kapen vemendjen.

    “Une nuk i deligjitimova keto metoda, thjesht theksova se po te konsiderohen si te vetmet, rrezikojne te perfundojne ne manerizma”

    Lul, une nuk e kam per detyre te luaj per te dy skuadrat , por mbetem e gatshme per te degjuar palen tjeter, nese kjo ekziston, dhe shprehet vetvetiu, dhe nuk sajohet me force vec per t’iu kundervene skepticizmit tim. Tani, nese ti kerkon te plotesosh ate boshllek (te plotesosh skepticizmin tim me pragmatizmin tend) ben mire te mos e nisesh me refuzimin e skepticizmit tim se rrezimi i qendrimit tim nuk ta perforcon ty argumentin. Akoma nuk jam bindur se per cfare duhet te jemi me pragmatiste ne kete rast dhe ndoshta kjo vjen nga pikepamjet e ndryshme qe kemi per Eleonoren dhe s’ka fare te beje me me Fugen. Nese ti supozon se Fuga tek Eleonora sheh nje figure qe mund te marr persiper rregullimin e etikes morale e publike, te lutem te shohesh se c’disfate e madhe do te ishte sikur te vareshin shpesat tek (vetem) ajo. Ne qofte keshtu, e them me gojen plot qe na mori lumi.

    Tjeter,
    “ky kult te sponsorizonte apo te frymezonte muzikante dhe artiste te ndryshem”

    “Parrulla serish nuk do mund te kete te drejte, pasi parashikimet e saj nuk do te ishin vecse nje tjeter profeci apokaliptike mbi vdekjen e filozofise shqiptare”

    Artistet e muzikantet sot (Sinanat e Kasapat) jane kult me vete, e nuk presin te afirmohen nga Eleonora, meqe frymezimin shpirteror e gjejne tek kulti i tregut. Lul, ti ke nje fantazi shume me apokaliptike se ajo qe perfytyron tek une, kur i kerkon zonjes se shenjte te sponsorizoje e frymezoje artistet, se kjo vec do te thote se ti mendon qe cdo institucion dhe frymezim artistik paska marre fund ne Shqiperi.

    Tjeter,

    ““Për mua, reflekton më së miri impotencën e elitave tona për t’i siguruar publikut atë spiritualitet që duhet, për kohët që jetojnë, dhe këtu, me spiritualitet, kam parasysh diçka që shkon përtej spiritualitetit fetar ose mistik”, po perpiqem te argumentoj, pasi nuk mund te flasesh per spiritualitet pa folur per brockulla, ne dac mistike, ne dac psikoanalitike, pseudoshkencore apo politike.”

    Lul, nese mund ta them ne formen me banale, le te biem dakort qe Eleonora te ushqeje popullin me brockullat e veta e Fuga me te tijat dhe te mos i hyjne ne hak njeri tjetrit. Qe Fuga futet ne territorin e kesaj, me thote qe s’paska fuqi ta bej ne mejdanin e vet dhe i ngjitet pas kesaj per te perforcuar mesazhin e tij.

    Tjeter,
    “Budallalleqet e kulteve mistike, jane po aq budallalleqe sa ato te feve madhore.” Dhe po aq sa te shkences dhe po aq sa te elites. Por kur keto budalliqe perzihen me njera tjetren u dalin briret.

    Tjeter,
    “Kjo nuk e ben me pak filozof se c’ishte, sic edhe qahet Parrulla.”
    Lul, Fuges nuk ja heq kush filozoflllekun nje doreshkrim per t’u harruar, por me duket se ky gjest ishte i llojit hidh gurin e fshih doren. Mua me shqeteson figura publike e Fuges & Co., dhe po ja le Fuges te shqetesohet per filozofine abstrakte.

    Nuk cuditem kur lexoj pastaj se kjo zonja mbron nderin e saj duke permendur emrat e ushtareve qe jane rreshtuar pas saj. Eshte e hidhur te shohesh figura te dukshme, te bujshme, te ndershme e te majme te perdoren per te perligjur nje ‘fenomen’ kaq te dyshimte.

    Kudret Cela, nje jurist i njohur, madje ish minister drejtesie, e pranoi edhe vete per Klan se eshte nje nga anetaret dhe besimtaret e kultit te Eleonores. Ai shpjegoi se nuk ishte i vetmi qe frekuentonte objektet e Eleonora Bregut, por se bashku me te edhe nje numer i asaj, qe ai e cilesoi si “elita intelektuale e Tiranes”. Kudret Cela foli per nje sekt ne te cilin dominonte paqja dhe toleranca, ku intelektualet kishin gjetur nje oaz qe diskutonin per probleme te ndryshme. Zonjen e pershkroi si nje shkrimtare, paratheniet dhe recensionet e librave te se ciles i kane bere VIP-a nga me te njohurit, si Artan Fuga, Adriatik Kallulli e madje, edhe ai vete.

    shkeputur nga nje artikull i Sokol Shametit te revistes “Klan”, te cilin tani munda vetem ta gjej te riprodhuar ketu: Eleonora e Kombinatit

    Tani, s’me ka mbetur vec te pres per diten qe Eleonora t’i shkruaje parathenien librit te Fuges.

  39. Kudret Cela, nje jurist i njohur, madje ish minister drejtesie, e pranoi edhe vete per Klan se eshte nje nga anetaret dhe besimtaret e kultit te Eleonores. Ai shpjegoi se nuk ishte i vetmi qe frekuentonte objektet e Eleonora Bregut, por se bashku me te edhe nje numer i asaj, qe ai e cilesoi si “elita intelektuale e Tiranes”

    Na paska zene keq gripi ‘eliten intelektuale te Tiranes’.
    Xha xha merru me ‘mitet e lodhura’ ti, ne Tirane qenka hapur konkursi ‘Mister Roitja’. Gjynah, Kudreti ka qene burre i mire kur flinte.

  40. Mbase jam gabim po une nje person te tille te ishte ne doren time do e kisha arrestuar ne nje menyre a ne tjetren.

    Nese vertete ‘elita intelektuale e Tiranes’ beson ne kete ‘supe me zhavorr’ si do thoshte nje i njohuri im, kemi merdhif me te gjitha.

    Jo 30 vjet si kam thene me pare po 60 vjet u dashkan me pase nje elite ne gjendje te udheheqe popullin sic duhet.
    Mendoj se xha xhai duhet te beje nje autokritike te sinqerte ne lidhje me shkrimin hapes te temes.

    Zonjë e Shpirtit është titull të cilin e mban ai individ që zotëron: Kodin Hyjnor, trup shpirtëror mbi të zakonshmen, tejçim hapësinor me qëllim për të punuar te njerëzit me anë të komunikimit Kozmik e dinamik të Saj.

    Zonja zbuloi një shumësi gjërash dhe pafundësi fenomenesh, të cilat ishin të panjouhura më parë se të merrte Integritetin Kozmik. Ky Integritet Kozmik (Qiellor) ndodh për shkak të prezencës së Parë të Entitetit dhe të ekzistencës së masës shpirtërore të nevojshme të Saj, mbi të zakonshmen, tipar i personalitetit të një njeriu që është shfaqur në dhuntinë e vet, me punë vetmohuese.

    Zonja mundëson kalimin e Energjisë Dinamike Kozmike nga Kozmosi pranë planetit Tokë, pranë njerëzve, sepse përmban aftësi potenziale Spirituale për të sjellë nga një vend në një vend tjetër, dhe më pas shpjegon e divulgon (përshtat) këtë Revelacion për popujt. Pra, Zonja luan rolin e një përçuesi spiritual, që zotëron të dy kodet, atë të qiellit dhe të Tokës, duke realizuar Zbritjen, metodat, teknikat dhe së fundmi, rezultatin e përmirësimit të jetës.

  41. Xhaxha, Replika jote hyn ne ujra te thella mediokriteti per te merituar nje pergjigje.

    PA, Fatkeqesisht, kjo ishte si e shikoja une kete pune. Nuk u nisa te gjykoja elitat intelektuale te Tiranes ne baze te rretheve qe kane krijuar, ne dac mes kultesh, ne dac mes kafenesh. Nuk u nisa t’a gjykoja kete pune nga formati, por nga permbajtja, e cila mbetet e munguar. Duke rrezikuar mediokritetin, vazhdoj te perseris, se nuk mund te ofrosh nje gjykim te ketyre elitave duke u bazuar mbi formatin. Ne qofte se permbajtja eshte e dyshimte, gjykimi pezullohet.

    Ne qofte se do t’i kthehesh debatit, ti e fole si e pe, dhe une thashe, me qe jemi duke spekulluar, e duke spekulluar jemi, perderisa permbajtja e parathenies na mungon, atehere Fuga do te ishte ne rregull ne qofte se ka perdorur pragmatizmin. Qe eshte pragmatik ne kete mes, nuk ka dyshim, sepse po te mos ishte, nuk do shkruante parathenie, por ate studimin qe pret ti. Xhaxhai u hodh e tha se t’a quash cinizmin metode epistemologjike, eshte banale, nga ku m’u desh te sqaroja, se nuk me dukej edhe aq. Serish u hodh e u mor me mitin, me brockullat, duke lene te kuptohej se nuk jane te gjitha brockullat gabim, brockullat e feve legjitime, psh, por vetem brockullat e kulteve. Nga ku u pergjigja se e besoj se keto brockulla jane “devize” per te arritur qellimin e bere publik. Vazhdoi te ruaje te njejtin manerizem skeptik, duke bere ne te njetjen kohe lapsusin kontradiktor me skepticizmin te barazimit te permbajtjes me formen. Pastaj hidheni e me thoni se nuk po merreni me koncepte abstrakte, por me persona publike? Ju duket habi qe personat publik flejne me njeri tjetrin, nderkohe qe koncepti i personit publik eshte berja e personales publike? Flisni per brockulla, persona publike, dhe as qe merrni hapin me te vogel per te perkufizuar c’eshte personi publik?

    Gjate gjithe kohes kam folur duke pasur parasysh artikullin kryesor te Xhaxhait, qe nga fjalia e pare, deri tek e fundit. Eshte nen te njejten linje me argumentin ad lazarus, dhe eshte mjaft i qarte si argument, madje edhe eksplicit, kur thote psh, “Kush e pati fajin për këtë? Apo Fatos Nanoja?” Apo Fuga, do shtoja? “Kush i bëri këto shkatërrime? Elitat?” Apo Eleonora Bregu? Si e kuptoj une kete artikull, eshte se mungesa e rregullit ndodh per shkak te se berit “scapegoat” te ashtuquajturave elita. Me falni, por ca dreqin kerkon kritika ndaj personave publike, apo parise ne nje media qe perpiqet te argumentoje kunder status quo-se, te perkufizuar si mos me mire qe ne fjaline e pare: “Skema e përgjithshme e marrëdhënieve midis publikut, parive dhe mass mediave në Shqipëri mund të përmblidhet në formulën e mëposhtme: paritë vjedhin, “populli” është viktimë e politikave të këqia dhe të dështuara, mediat demaskojnë paritë dhe mbajnë anën e publikut.” Po, po, jam i bindur tashme, qe Fuga, dhe Bregu, jo kategorite abstrakte respektive, jane strange bedfellows. Turp te kene.

    But alas, I am mediocre. No shame in admitting it.

  42. Luli- Flisni per brockulla, persona publike, dhe as qe merrni hapin me te vogel per te perkufizuar c’eshte personi publik?

    Une- Muhabeti që bëhet për elitat, ajkën, VIP-at dhe intelektualët mbetet muhabet pa bukë, për aq kohë sa shqiptarët nuk kanë ndonjë model për të ndjekur. As vetë nuk e kam shumë të qartë se kush meriton të quhet elitë dhe nëse vërtet ka ndonjë kriter përkufizues për këtë farë kategorizimi. Për mua, elita janë para së gjithash intelektualët publikë. Po si t’i përkufizojmë intelektualët publikë në kontekstin shqiptar?

    Gjithe ky muhabet per mua ishte nje ushtrim per ti dhene drejtim pyetjes me siper.

    Alas, I have failed. No shame in admitting it.

  43. Ti te perkufizuar e kishe, plot me shprese per shpetim:

    “Përndryshe, unë profesor Fugën dhe kolegët e tij i kisha përfytyruar gjithnjë, me shpresë si të vetmit që kanë përgatitjen, mençurinë dhe autoritetin e duhur, për t’ia ndalur hovin idiotizmit mediatik populist, profkave spiritualiste, horoskopizmit dhe filologjisë së Nostradamusit dhe në përgjithësi horrllokut të New Age.”

    Ajo qe doja te thoja ne gjithe kete, eshte e thjeshte fare. As Eleonora vetem, as Fuga vetem. Ku eshte e keqja, ne bashke? Tek stereotipi horr i mistikes, do ishte pergjigja qe nuk me bind.

  44. Une- Lul, nese mund ta them ne formen me banale, le te biem dakort qe Eleonora te ushqeje popullin me brockullat e veta e Fuga me te tijat dhe te mos i hyjne ne hak njeri tjetrit.

    Ti- As Eleonora vetem, as Fuga vetem.

    Mediocrity loves company!

  45. “Ajo qe doja te thoja ne gjithe kete, eshte e thjeshte fare. As Eleonora vetem, as Fuga vetem. Ku eshte e keqja, ne bashke? Tek stereotipi horr i mistikes, do ishte pergjigja qe nuk me bind.”

    Ku eshte e keqja, ne bashke? Pyet Lul. Pergjigjet P.A; e keqja eshte mes tone, por jo ne mua. Atehere tregoje me fakte, thote L.K., jo thjesht me nji te treguar me gisht, se s’shohim gje. Po, nderhyn, e thote edhe vemendje, pse dallohet dikush te jete gabim nuk eshte fundi/asgjesimi, perkundrazi, edhe pse i mbare eshte vetem fillimi.
    Kerkesa eshte per diskretitim te kotit te shitur per plot ne tregun njerzor Shqipetar. Ai kot qe eshte brenda cdo njerit, duhet te shihet/njihet nga sejcili pa te shpresohet per zhdukje te kotit ne treg.

    p.s. ne as nji moment nuk shoh qe Lul te mbeshtes “zonjen apo zoterin “spiritual””, ndryshimi eshte se as nuk sheh arsye te merret, dhe kjo keqinterpretohet nga P.A. si indiferenc ose me keq mbeshtetes i absurdeve. Te me falni te dy, por komplimentat e mija, per pergjegjesi/sinqeritet civil.

  46. “Artan Fugës përsëri nuk duket t’i kesh lexuar gjë. Them dukesh – sepse në realitet ti edhe mund t’ia kesh diktuar atij autori krejt veprën, por këtu prezantohesh me ato që shkruan.”

    Nuk isha une qe po flisja per Artan Fugen, por ju Xhaxha, me sa edhe e deklaruat, megjithate nuk mund te rri pa iu pergjigjur kesaj. Jo per te treguar erudicion; ne qofte se mendoni kete, vazhdoni te mendoni gabuar; por ndoshta per te kapur thelbin, me aq sa mundem. James mund te mos kete lidhje me Fugen, por me mendimin tim se si duhet trajtuar cdo kult, dhe se si do te ishte i justifikuar Fuga ne syte e mi. Ajo qe eshte e sigurt, eshte se Fuga eshte Habermasian i vetshpallur, (shpresoj te mos me kerkohet te jap me teper se sa justifikimi i nevojshem ne lidhje me referencat) qe do te thote se, demokracia kuptohet si promovimi i nje konsensusi mes palesh, konsensus i cili presupozohet si kulmi i rracionalitetit. Ky qendrim filozofik mund te kete paqendrueshmerite e veta: psh, jam dakord me ju kur permendni tjeterkund se populli nuk ekziston, apo e thene ndryshe, populli nuk mund te identifikohet si pale; por nje konkluzion logjik i ketij qendrimi, eshte edhe akti i parathenies apo promovimit ne fjale, cka nuk do t’i bente palet “strange bedfellows”.

  47. Vlera e pragmatizmit eshte e lidhur ngushte me ate te pasurimit. Prandaj nder te krishteret jane me te shumte se nder myslimanet ata qe cmojne si nje nga tri vlerat paresore pasurimin e shpejte: perkatesisht 44.4 per qind e te rinjve qe vijne nga familje ortodokse dhe 36.3 per qind e te rinjve qe jane rritur ne familje te besimit mysliman. Kesisoj nxenesit meperkatesi fetare familjare myslimane jane disi me te permbajtur dhe me timide ne kete drejtim. Por, nga ana tjeter, te gjithe, thuajse njelloj, aspirojne per nje jete te rehatshme, pa shume lodhje e kokecarje. Noshta kjo eshte nje nga prirjet kryesore te kultures shqiptare, vecanerisht gjate dy shekujve te fundit. Qe ne vitet ’30 te shekullit XX disa intelektuale te shquar pohonin se mjafte shqiptare “deshirojne lezetin e jetes pa punuar”, synojne “te arrijne sa me shpejt nje jete te rehatshme, pa andralla e mundime, me para boll, komfort e defrime moderne” (Zavalani, T., 1998:281, 242).
    Nje prirje e tille u shperfaq ne trajtat e saj me te skajshme, me problematike ne epidemine e rendjes se mjaft shqipetareve pas fitimeve te bollshme jo duke punuar, por duke i qarkulluar parate ne te ashtuquajturat firma piramidale, ne keto struktura ekonomike fantazme qe i genjyen dhe i zhgenjyen ata si asnjehere tjeter.”

    Shkeputur nga Ndermjet fshatit dhe qyteterimit global me autore Artan Fuga dhe Zyhdi Dervishi (2002 : 209)

    Pastaj, lexoj nje shkrim nga t_red , e rekomandoj per te gjithe, per atmosferen karnivaleske qe ka mberthyer Shna Ndoun dhe mendoj qe Fuga e di fare mire c’do te thote te jesh pragmatist sot ne Shqiperi. Shpresoj qe ai dhe intelektualet publike sot ne Shqiperi te jene perjashtim, per te vertetuar qe pragmatizmi mbart vlera pertej pasurimit individual.

  48. Lulian, POPULLI i mencur, krenar, bujar, punetor, liridashes ….. shqiptar ka nje thenie “demi kapet nga briret.” Sic e kapi Xhaxhai me shkrimin fillestar dhe Parrulla me komentin vijues dhe shembullin e Fuges. (i shkelqyer komenti i Parrulles, per mua)

    A i kthehemi temes se “popullit”, po deshe? Ajo eshte me interesante.

    Une vete nuk kam mendim per “popullin’ meqe e quaj nocion abstrakt, shpikje manipulative poetesh e revolucionaresh te hershem. Ne mendjen time fjala “popull” me asociohet automatikisht me fjalen “turme.”

    Ti si thua?

Lini një përgjigje

Zbuloni më tepër nga Peizazhe të fjalës

Pajtohuni tani, që të vazhdoni të lexoni dhe të përfitoni hyrjen te arkivi i plotë.

Vazhdoni leximin