tregim nga Giuseppe Pontiggia, marrë nga vëllimi La morte in banca (1959)
përktheu Arben Dedja
Isha në paradhomën e mjekut. Prisja radhën duke shfletuar revista mjekësore. Revistat qenë shpërndarë mbi një tavolinë të ulët dhe të vetmit që i shfletonim ishin unë dhe një djalë i vogël, që më priste kur i merrja dhe i vija përsëri për të më imituar me përpikmërinë më të madhe. Ky përkim sikur e mahniste më shumë se përmbajtja e revistave. Por as mua nuk më interesonin.
Kur ngrita kokën, djali hoqi dorë edhe ai nga leximi dhe u rehatua në karrige. Kish një pamje qesëndisëse prej qerratai që më bënte të vija buzën në gaz. Edhe ai buzëqeshte. Pastaj, tinëz, mori një revistë. Tek po e shfletonte rrëmbimthi, me mjekrën mbështetur mbi pëllëmbë, e ëma i bërtiti:
“Kujdes dorën!”
Djali u korrigjua mekanikisht, si ndaj një urdhri të njohur. E zhvendosi faqen mbi pëllëmbën e të majtës dhe e vazhdoi shfletimin me të djathtën.
Pyeta të ëmën:
“Gjithmonë e korrigjoni?”
“Gjithmonë!” u përgjigj ajo me vrull. “Kur ushqehet, kur shkruan. Ka vite që po ma ha shpirtin!”
Djali, i përkulur mbi tavolinë, e ndiqte me bisht të syrit. Kish një pamje si të druajtur.
“Gjithmonë kështu ka qenë?” pyeta.
“Më keq! Më keq akoma!”, i kisha dalë në shteg. “Më parë bënte gjithçka me të majtën. Tani sikur është përmirësuar ca. Vu gjilpëra.”
“Gjilpëra?”
“Patjetër, gjilpëra. Në klasë të parë shkruante me të majtën. Unë cëk! kur bënte detyrat e shtëpisë nga një të shpuar me gjilpërë në shpinë të dorës. E vlejti.”
U tërhoqa me kujdes. E ëma e kapi, se shtoi:
“Nuk i dhimbte shumë, kuptohet!”
“Jo, një herë më bëri një vrimë!” ndërhyri djali. “Shife!” dhe më zgjati shpinën e të majtës.
Rezultati e kënaqi. Për të shpëtuar disi të ëmën, që ndërkaq mërmëriste “kaqoli!”, shtoi që zakonisht nuk i dhimbte shumë. Fliste gjithë nënshtrim. Më vështronte dhe dukej sikur kërkonte një reagim nga ana ime.
“Po pse duhet të përdorë të djathtën?”
“Po pse duhet të jetë pikërisht ky që s’e përdor?” klithi e ëma. “Pse ndryshe nga të tjerët? Të kesh ta shohësh, në tryezën e bukës. Lugën me të majtën, gotën me të majtën. Ta shpif!”
Djali, duke më parë që po e humbja toruan, e plotësoi tablonë:
“Mësuesja në shkollë më hoqi nga banka e parë se e shqetësoja.”
Dukej që qe mësuar ta rrihte mirë temën. Kur e pyeta, menjëherë pas kësaj, a kish rëndësi për të të qenët mëngjarash, m’u përgjigj:
“Jo.”
“Të qe vetëm për veten tënde nuk do të bëheshe merak?”
“Jo.”
“Po për të tjerët?” i tregova me gisht të ëmën dhe, në mënyrë të papërcaktuar, njerëzit e tjerë që po prisnin në paradhomë.
“Po.”
“Epo ka të drejtë” thirra, duke iu drejtuar të ëmës. “Pastaj ka sa të duash mëngjarashë!”
“Këtë po e thoni ju” ma ktheu e ëma, prerë.
Shikoja djalin, aq i ftilluar, aq i pjekur.
“Le që mëngjarashët janë edhe shumë të zot me të majtën” u orvata. “Mjaft të ndjekësh një garë qitjeje.”
Djali doli me konkluzionin:
“Për ne mëngjarashë janë të tjerët.
Heshtja.
Shpresoja: “Të ëmës do t’ia kthejë mjeku mendjen”.
Prisja.
Por kur mjeku e shoqëroi pas vizitës, dëgjova që i thoshte në korridor, me zë bindës:
“Mos përdor të majtën, kupton? Duhet të bëhesh normal. Përpiqu të përdorësh të djathtën dhe do të merremi vesh.”