Botimi i rezultateve kryesore të Censusit të Popullsisë dhe të Banesave në Shqipëri për vitin 2011, të realizuar nga INSTAT-i, u shoqërua me polemika të mëdha.
Veçanërisht u kontestuan të dhënat për përbërjen fetare të popullsisë dhe për pakicat.
Censusi numëroi një popullsi prej 2 800 138 vetësh, nga të cilët 82.58% u deklaruan të “përkatësisë etnike dhe kulturore” shqiptare, 0.87% (24,243) të “përkatësisë etnike dhe kulturore” greke, 0.20% (5,512) të “përkatësisë etnike dhe kulturore” maqedonase, 0.12% (3,368) të “përkatësisë etnike dhe kulturore” egjiptiane, e kështu me radhë; në një kohë që 390,938 vetë, ose 13.96%, preferuan të mos përgjigjen.
Ndërkohë, myslimanët në Shqipëri rezultojnë të jenë 56.70% e popullsisë (1,587,608), pa llogaritur bektashinjtë (2.09%/58,828); ndërsa katolikët janë 10,03% (280,921) dhe ortodoksët 6.75% (188,992); edhe për këtë kategori, 13,79% ose 386,024 vetë preferuan të mos përgjigjen.
Sipas një kriteri tjetër, 98.767% të pyeturve kanë deklaruar gjuhën shqipe si gjuhë amtare; ndërsa greqishten vetëm 0.5%, maqedonishten 0.2% dhe arumanishten 0.1%.
Debate kanë ngjallur, në këto shifra, edhe përqindja e popullsisë së krishterë të besimit ortodoks (6.75%), edhe të dhënat për pakicat.
Kështu në vështrim të parë duket e vështirë të besosh që në Shqipëri ka gjithsej 188,992 të krishterë ortodoksë – po të mbahet parasysh që shqiptarë të kësaj feje kanë jetuar tradicionalisht në Shkodër, Tiranë, Durrës, Elbasan, Myzeqe, Berat, Pogradec, Korçë, Kolonjë, Përmet, Gjirokastër, Vlorë dhe Sarandë; pa llogaritur këtu edhe vllehët (arumunët), maqedonasit dhe grekët etnikë, të cilët i përkasin gjithashtu asaj feje.
Veçanërisht në qarqet e Korçës (220,357 banorë), Fierit (310,331 banorë), Gjirokastrës (72,176 banorë), Beratit (141,944 banorë), Vlorës (175,640 banorë) Durrësit (262,785 banorë) dhe Tiranës (749,365 banorë) prania e komuniteteve të krishtera ortodokse (etnike shqiptare dhe joshqiptare) ka qenë tradicionalisht e tillë, sa të na e bëjë të pabesueshme shifrën prej 188,992 banorësh të kësaj feje, që rezulton të ketë mbarë Shqipëria, sipas Censusit.
Sipas një deklarate reaguese të KOASH-it, e cila nuk i ka njohur rezultatet e Censusit, në bazë të të dhënave që disponon vetë Kisha, “numri i të krishterëve ortodoksë e tejkalon 24% të popullsisë së Shqipërisë.” Kështu me intuitë, duket sikur kjo shifër alternative i përgjigjet më mirë realitetit, sidomos po të merret si pikënisje përkatësia kulturore ose e prejardhjes, jo praktika e besimit fetar. Reagimi i mëtejshëm këtu.
Ende nuk kemi parë gjëkundi ndonjë shpjegim çfarëdo, për këtë mospërkim midis të dhënave dhe pritjeve të arsyeshme, që kujtdo e ka një ide për strukturën fetare-kulturore të popullsisë së Shqipërisë.
(Përkundrazi, kemi parë dhe ngrënë disa reagime gjysmake, nga palë të ndryshme ndonjëherë edhe në skajet e spektrit politik, të cilat nga padija ose për interesat e tyre private duan që këtë rënie të përqindjes së të krishterëve ortodoksë në popullsinë e Shqipërisë ta trajtojnë si dukuri të njëjtë me diferencën midis pretendimeve të ekzagjeruara të disa qarqeve greke brenda dhe jashtë Shqipërisë për numrin e grekëve etnikë në Shqipëri, dhe numrin e po këtyre grekëve etnikë të dalë nga Censusi i tanishëm.)
Të dhënat komprometohen më tej edhe nga dy faktorë jostatistikorë: humbja dramatike e besueshmërisë së institucioneve publike të administratës Berisha nga njëra anë; dhe thirrjet e vazhdueshme të palëve të ndryshme për bojkotim të censusit (veçanërisht nga përfaqësues të pakicave etnike), gjatë muajve kur ky ishte duke u zhvilluar.
Nga këta faktorë, i pari është veçanërisht përcaktues – meqë administrata e tanishme është kapur shpesh duke i manipuluar të dhënat në favor të saj dhe të politikave të partive në fuqi. Kësisoj, INSTAT-it i ka rënë besueshmëria dhe i ka humbur autoriteti, pavarësisht nga cilësia e të dhënave që prezanton.
Institucionet publike në Shqipërinë e sotme e kanë humbur kontaktin me të vërtetën.
“Kështu me intuitë, duket sikur kjo shifër alternative i përgjigjet më mirë realitetit, sidomos po të merret si pikënisje përkatësia kulturore ose e prejardhjes, jo praktika e besimit fetar”
Statistikat nuk bazohen ne intuite, por ne shifra konkrete.
Censusi regjistron perkatesine fetare te nenshtetasve sipas vetedeklarimit te tyre dhe jo perkatesine “kulturore”.
Duhet te kemi parasysh edhe dy fakte: se pari, mbi 1 milion e gjysme shqiptare kane emigruar ne keta 22 vjetet e fundit; se dyti, shtetasit me origjine ortodokse proporcionalisht perbejne perqindjen me te larte te te emigruarve, nderkohe qe dihet se, fjala vjen, katoliket jane ata qe kane emigruar me pak.
Kam frikë se asgjë nga këto që thua nuk qëndron.
Statistikat nuk bazohen aq në shifra konkrete, sa në metodën e mbledhjes së tyre, aftësitë e mbledhësve, metodën e vlerësimit statistikor dhe – sidomos – në besueshmërinë e institucionit që i numëron dhe i publikon të dhënat.
Unë madje as që do të flisja për statistika në rastin e census-it: këto janë thjesht numra, asgjë statistikore nuk ka aty, në kuptimin e vlerësimit dhe analizës së të dhënave numerike (me përjashtim të ca përqindjeve, që i nxjerr edhe një kalama).
Dhe, sa për ta sqaruar: unë nuk po vë në dyshim teorinë e censusit, por besueshmërinë e institucionit që e ka bërë, të administratës që e financon këtë institucion dhe, last not least, mënyrën si ishin ndërtuar pyetjet së bashku me histerinë politike që e shoqëroi censusin.
Nëse kur ti thua se “censusi regjistron përkatësinë fetare të nënshtetasve sipas vetëdeklarimit të tyre dhe jo përkatësinë kulturore” merr parasysh hipotezën që shtetasit ortodoksë të jetë deklaruar si ateistë, të kenë refuzuar deklarimin, etj. në masë shumë më të madhe se të tjerët, atëherë mua kjo përsëri më duket e pagjasë.
Po ashtu, unë nuk jam i sigurt nëse ortodoksët përbëjnë përpjesëtimisht përqindjen më të lartë të emigruarve jashtë Shqipërisë – kjo mund të jetë disi e vërtetë për Myzeqenë, Gjirokastrën dhe Bregun, por më duket e pagjasë, bie fjala, për Korçën dhe Pogradecin.
Më në fund, kur thua “dihet që katolikët kanë emigruar më pak”, kjo ka po aq vlerë sa edhe 24%-shi i KOASH-it; natyrisht, as unë s’e di sa dhe si kanë emigruar katolikët në raport me ortodoksët, por, nëse flasim në baza anekdotike (për muhabet), në periferi të Napolit, në vitet 1990, ishin zhvendosur komunitete katolike në bazë fshatrash (Shkodra, Lezha), të cilat i sillte aty Caritas-i. E mbaj mend këtë, sepse një prift misionar i Caritas-it po hetohej nga prokuroria e Napolit në ato vite, për nxitje të imigracionit ilegal.
Megjithatë, e kuptoj që një pjesë e madhe malësorësh katolikë kanë imigruar vërtet, por brenda vendit, duke zbritur nga mali drejt fushës.
“unë nuk po vë në dyshim teorinë e censusit, por besueshmërinë e institucionit që e ka bërë, të administratës që e financon këtë institucion…”
Rastesisht nje kusheri i imi eshte pjese e ekipit te specialisteve qe kane perpunuar te dhenat. Permes tij kam njohur edhe disa kolege te tjere. Te gjithe keta jane opozitare te thekur te qeverise aktuale dhe te Berishes. E them me bindje se askush prej tyre nuk do te pranonte nderhyrje qeveritare ne perpununimin e te dhenave. Aq me teper qe ne kete proces kane marre pjese edhe specialiste te huaj qe e kane mbikeqyrur ate hap pas hapi.
Di qe ti je me origjine gjirokastrite, por nuk di se sa e ke njohur perberjen sociale te qytetit te Gjirokastres para dhe pas ’90. Raportet fetare ne kete qytet, por besoj edhe ne Korçe e Pogradec, kane ndryshuar shume pas ’90 per shkak te emigrimit ne mase te qytetareve me prejardhje ortodokse.
Rezultatet e ketij zeri te censusit mund te jene ndikuar ndjeshem edhe nga bojkotimi qe i kane bere atij minoritaret greke te mbetur ne Shqiperi, por nuk ua ka fajin kush per kete, e aq me teper nuk ua ka fajin institucioni qe organizoi, mblodhi dhe perpunoi te dhenat.
Sa per katoliket, sidomos mirditoret, ata historikisht kane qene shume te lidhur me vendlindjen dhe kane qene me pak te prirurit per emigracion. Natyrisht vleresimi im nuk ka asnje baze objektive: eshte edhe ky, sikurse i yti, “intuitiv”. Bazohet vetem ne njohjen personale te atyre trevave.
Per kete arsye te vetmet te dhena qe ne njefare menyre i afrohen disi objektivitetit jane rezultatet e censusit.
Perndryshe ç’te besojme?
“Me intuite” as mua nuk ma merrte mendja se mund te deklaroheshin 56% muslimane. Shume-shume besoja se do te ishin nja 30%, por ja qe ky eshte realiteti, na pelqen apo s’na pelqen.
Sikurse thone italianet “matematika nuk eshte opinion”.
Dmth sipas teje i bie qe ne emigrim jane 650 mije ortodokse, 550 mije bektashinj, 150 mije katolike dhe 150 mije sunite.
Sepse derisa te provohet e kunderta, ne 4.3 milion shqiptare te gjendjes civile, 20-21% jane me prejardhje ortodokse dhe 14-15% jane bektashinj.
Duhet nje doze e mire budalleku qe te supozohet se nga 1.5 milion emigrante, vetem 150 mije jane sunite.
Por duhet nje doze e madhe budalleku qe te supozohet se ortodokse e bektashinj s’kane marre pjese ne bumin demografik te Shqiperise ne shek 20.
Pastaj ne fund duhet te jesh budall ne katror qe te pranosh se gjithe ateiste,protestane,refuzues te pergjegjes te kene qene ortodokse e bektashinj.
Pra me pak fjale te besosh ne perfundimet e ketij regjistrimi fetar, o duhet te jesh vertet budalle o duhet te besh budallin.
O Hyll i botes, po ty te paska mbetur ora ne vitet ’30. Po pse vertet mendon se asgje s’ka levizur ne keto raporte fetare gjate ketyre 80 vjeteve? Po te ishte ashtu atehere pse duhej bere censusi? Do te mjaftonte te mbaheshin perqindjet e vjetra.
E sa per bektashinjte, pasardhesit e tyre sot ne Shqiperi ne rastin me te mire e quajne veten thjesht muslimane pa percaktime te metejshme, sikurse jane bere muslimane sunite shumica e pasardhesve te bektashinjve ne Maqedoni dhe Kosove.
Ne ndryshim nga vitet 30 ka ndryshuar budalleku, atehere ishte produkt i mungeses se shkollave, sot mungon mendja.,
Edhe mua me bene pershtypje keto rezultate. Pervec ndikimit te revoltave politike gjate numerimit, pasi pashe pyetesorin (http://www.instat.gov.al/media/150944/pyetesorifinal.pdf), me duket se ai eshte hartuar ne menyre te tille qe te veshtiresoje mbledhjen e te dhenave te kesaj natyre. Pyetesori eshte 32 faqe. Pas 32 faqesh pyetjesh jo shume te lehta, dy pyetjet e fundit (39 dhe 40) jane te vetmet pyetje fakultative dhe nuk ofrojne nje zgjedhje te lehte. E vetmja menyre per t’iu pergjigjur ketyre dy pyetjeve eshte qe pergjigjen ta shkruash shkronje per shkronje. Pyetet per besimin fetar dhe per perkatesine etno-kulturore. Do te isha shume kurioz te dija numrin absolut te atyre qe i jane pergjigjur kesaj pyetje. Perqindja natyrisht mund te ndertohet edhe ne qofte se vetem 20 veta i jane pergjigjur. Dhe me qe ra fjala, menyra me e lehte qe ti pergjigjesh kesaj pyetje eshte te zgjedhesh opcionin “Preferoj te mos pergjigjem”. Por edhe kjo zgjedhje eshte “deklarim i lire”, pra askush nuk eshte i detyruar ta plotesoje. Kjo, mbas 32 faqesh pyetjesh me pergjigje te detyruar.
Për mua personalisht, me prejardhje kulturore ortodokse, pozicioni më llogjik ndaj këtyre të dhënave, është ai i dyshimit. Dhe i dyshimit të fortë. Kësaj administrate i besojnë financat dhe i ka rrënuar, e madje përdorur për tu pasuruar. I besojnë rendin dhe i vret qytetarët e vet, i besojnë procesin e zgjedhjeve dhe i manipulon ato. I besojnë vullnetin e integrimit dhe e përçudnon atë. Qëndrimi minimal ndaj kësaj çorbe të dhënash, është distancimi. Tani nëse zelli anti-ortodoks, i shprehur shumë herë, në shumë mënyra, me as minimumin e skrupujve për ta fshehur këtë, i tejkalon këto të dhëna, atëherë këtyre njerëzve unë kam tu them se ju këtë qeveri meritoni. Unë jo.
Mua, në të kundërt, më duket më se e besueshme si shifër, dhe këtë e them bazuar në eksperiencën time. Mendoj se, (afërsisht) 7 ortodoksë në 100 është një rezultat që përputhet me eksperiancat e mia – meqë unë kam jetuar në një nga ato qytete kua ortodoksët janë (mjaft) më të përqëndruar se në të tjera. (Por opinioni im, sikundër juaji, mund të rezultojë jo i faktueshëm.) Nga sa mbaj mend në njerëzit që më kanë rrethuar – shoqëri, shkollë, lagje, pallat – ortodoksët numëroheshin me gishtat e një dore, madje edhe tepronin.
Dhe ju, me të drejtë thoni, “ka qenë”. 🙂
Më lejoni ta quaj budallallëk atë shifrën e deklaruar nga KOASHI (24%), për të vetmen arsye që nuk kanë asnjë fakt, apo listë se ku e bazojnë. Për më tepër që (nëse do ta kishin patur, atë listë me emër mbiemër, të verifikueshme) nuk do të kishin filluar një “regjistrim” të frekuentuesëve të kishës së vet.
Them frekuentuesëve, edhe këtë nga eksperienca personale, sepse njoh mjaft njerëz që shkojnë në kishë dhe nuk janë të krishterë (ortodoksë apo katolikë). Njoh po ashtu, shumë, tepër, njerëz që shkojnë në xhami, por që në fakt as që kanë njohuri të mjaftueshme për tu quajtur – sipas mendimit tim – besimtarë myslymanë.
Pa dashur të futem apo hap debate, për të cilat nuk kam as kohë as dëshirë, po them vetëm se besimtarë të vërtetë, të cilësdo fe qofshin, ka shumë më pak nga sa na del nga censusi. Kjo sepse shumica e njerëzve të deklaruar si besimtarë nuk kanë njohuri mbi fenë e vetë. Feja konceptohet si një shtyllë identiteti, familjar, të trashëgueshëm, për të cilën unë si individ mund të mos kem njohuritë më minimale dhe përsëri të etiketohem si besimtar.
Me këtë dua të them se as unë nuk jam dakord me mënyrën se si u organizua censi, sidomos me vetdeklarimin. Mendoj se komunitetet fetare dhe organizma të tjerë shtetërorë duhej të kishin përcaktuar më parë disa pika, kritere, sipas të cilave futeshe apo jo në kategorinë e besimtarit të x feje. Dhe barra e vërtetimit të përkatësisë së vet, sipas kritereve të paracaktuara me kompromis dhe arsye, të ishte totalisht për individin mbi 18 vjeç, duke lënë kështu jashtë deklarimit të fesë të miturit.
Edhe një gjë, jashtë teme, ma lejoni.
Kjo, etiketimi i institucioneve publike si të X-it, tradhëton edhe perceptimin që ju keni (ne kemi). Mendoj se, edhe nëse një perceptim i tillë del se është i vërtetë (apo i gabuar), ne duhet të ruajmë gjithsesi një formalitet në të shprehur. Përndryshe kështu ndryshojmë apo i japin ngjyrime të tjera që termi “institucion publik” nuk i ka dhe që rrezikojnë të minojnë sensin e qytetarisë dhe të gjësë publike, të përbashkët, pra në shërbim të qytetarit.
Teorikisht e duke marrë seriozisht institucionet shqiptare, ndoshta do duhej të ishim më neutralë në adresimin ndaj tyre. Gjithsesi, e gjej të vështirë të vazhdoj të pretendoj nga shoqëria dhe qytetarët shqiptarë, rigorozitetin që institucionet vetë kanë munguar të japin si shembull në veprimtaritë e tyre. E nuk më duket fare i rastësishëm, në vijim të një tradite të konsoliduar tashmë, ndryshimi i ligjit të 2004 për statistikat zyrtare (dhe INSTAT), në 1 mars, 2012, për një çështje të vetme: atë të statusit të këtij instituti të cilit nga “person juridik publik” i shtohet edhe “në varësi të Kryeministrit” (as të Këshillit të Ministrave – tha).
http://www.alblink.com/skedaret/1333136464-26-2012.pdf (fq. 1297).
Tek e fundit, administrata 8 vjeçare e atij grupimi politik, ka mbjellë mjaftueshëm për të korrur atë që jetojmë sot: personalizimin deri në zhdukje të të ashtuquajturës “jetë publike e institucionale”.
Unë i mbetem gjithnji mendimit (propozimit) tim. Në rastin më të keq them se mund edhe të quheshin “Institucione të Kryeministrit”, sipas Kushtetutës.
Renien me drastike e ka numri i bektashijve, nga 14 a 15% para 70 vjeteve, ne 2 %, 7 here me pak.
Katoliket s’kane luajtur vendit, 10%, ndersa sunitet jane shtuar me rreth 3%.
Ne praktike sunite+katolike kane kaluar nga 64-65% ne 67% ndersa bektashinj+ortodokse nga 35% ne 9%.
Nqs keto te dhena do te ishin reale, palevizshmeria sunito-katolike, do te fliste per problem fetar ne Shqiperi.
Po ashtu geget do te dilnin te lidhur koke e kembe me identitetin fetar, ndersa tosket josunite eksperimentues e menefregiste.
Nqs keto te dhena jane reale, atehere Shqiperia qenka gati per perplajsen e qyteterimeve dhe fitoren sunite, sipas parashikimit te Huntington-it.
Ndryshe nga xha xhai, une nuk gjej shqetesuese renien me trefish te ortodokseve nga 20-21% ne 7%, madje as renien shtatefish te bektashinjve, se keto mund te cilesohen ne rendin e gjerave, meqe modernizem, komunizem, europeizem, nacionalizem, jane te gjithe faktore qe mund te ndikojne ndjeshem ne renien e shifrave.
Ajo qe me duket shqetesuese nqs e vertete, eshte qe gjithe keto dukuri s’kane pasur efekt tek sunitet e katoliket nga njera ane dhe geget nga ana tjeter.
U dashkan mbyllur prape xhamite dhe kishat edhe per ndonje shekull, sa te kaloje kjo faza e perplasjes se qyteterimeve,e parashikuar per shekullin e 21.
Gjeja me gallate e ketij regjistrimi fetar eshte, se pavaresisht manipulimit te qarte me shifrat qe ka bere Sala, te gjithe tosket josunite, radhes tjeter do lene menjane eksperimentimin dhe menefregizmin e do regjistrohen si bektashinj e ortodokse, vetem per kunje te suniteve dhe katolikeve.
Mbase edhe ky eshte qellimi i ketij rezultati, te rifuse xixat e perçarjes fetare nder shqiptare, nepermjet provokimit te shqiptareve me origjine bektashe dhe ortodokse dhe keshtu futjes se tyre ne ‘vallen’ e qyteterimeve me baze fetare.
Nuk besoj. Deri vjet e besoja tezen e ‘perplasjes te qyteterimeve’, por pasi po vezhgoj ‘prane-ferrin’ arab, vrasjen e femijeve ne Newton e me tej, po anoj drejt ‘perplasjes me qytetin’. Te ashtuquajturit ‘sunite’ ne Shqiperi perkojne pothuaj simetrikisht me popullsine rurale. Ajo popullsi eshte e papergatitur per kapitalizem e ekonomi tregu.
Argumenti i emigrimit me te madh tek shqiptaret ortodoks nuk ma mbush shume mendjen. I bie te kene ikur rreth 67% e ortodokseve kur ne te njejten kohe ka akoma rreth 24k minoritare greke kundrejt rreth 55k qe llogariteshin ne fillimvitet 90 ose pak para renies se komunizmit. Pra diku tek 57% te emigruar minoritare greke + zhvillimet demografike gjate 20 viteve (lindjet/vdekjet). Dmth. ortodokset kane emigruar me shume sesa minoritaret greke qe per mua eshte jo e besueshme.
Argumenti tjeter qe me shume shqiptare ortodokse mund te jene deklaruar si ateiste, deiste ose nuk jane deklaruar nuk eshte i bindshem pasi te gjitha fete duhej te kishin rrjedhje njelloj nga mosdeklarimi ose deklarimi si ateist (mund te ndodhe -dhe ky eshte spekulim- qe meqe ortodoksit jane mesatarisht me te shkolluar ata jane me te prirur te mos ta deklarojne veten si fetare).
Ne fakt ka nje menyre te lehte se si mund ti llogarisesh me nje lloj saktesie edhe efektin ateist ose te mosdeklarimit edhe efektin e emigrimit. Mund te besh nje sondazh tek 1000 shqiptare qe e dime qe kane prejardhje ortodokse dhe ti besh te njejten pyetje si tek censusi. Ne varesi se si pergjigjen mund te projektosh me metoda statistikore (interval konfidence etj) se sa i madh eshte efekti tek i gjithe grupi i ortodokseve. Dicka e ngjashme mund te behet per te llogaritur emigrimin tek shiptaret ortodokse (psh pyet 1000 vete qe i njeh si ortodokse sa pjesetare te familjes se afert i kane emigruar dhe projektoje tek i gjithe grupi).
Se fundmi humbja e besimit tek institucionet qe e kane organizuar censusin eshte kyci ketu. Nese nuk ka besim te gjithe do ta lexojne si te duan. Ose duhen bere projektime statistikore si ato qe permenda per ti vertetuar ose hedhur poshte shkaqet e mundshme qe sillen per numrin e vogel te ortodokseve ose duhet pritur censusi tjeter pas 10 vitesh.
Te ftoj te besh nje “sondazh” te thjeshte:
Mbyll syte per nje çast, thirri kujteses dhe sill ne mendje te gjithe te ortodokset qe ke njohur para ’90, ne shkolle, ne pune, ne lagje etj. Sa prej tyre jetojne akoma ne Shqiperi?:-)
“Mund te besh nje sondazh tek 1000 shqiptare qe e dime qe kane prejardhje ortodokse dhe ti besh te njejten pyetje si tek censusi. ”
Kampioni perzgjedhur ne kete rast, pasi eshte njohur me rezultatet e censusit, eshte i ndikuar dhe informuar per qellimet e sondazhit dhe sjellja e tij do te ndryshoje.
Eshte e vertete por ka menyra per ta minimizuar ndikimin e njohurise mbi censusin. Sondazhin mund ta besh 6 muaj me vone psh. ne nje kohe kur diskutimi publik mbi censusin ka kohe qe eshte harruar. Tjetra, sondazhin mund ta formulosh ne menyre te atille qe te mos duket fare i lidhur me qellimet e censusit. Para shume kohe kur beheshin akoma sondazhe telefonike beheshin pyetje nja 10 minuta per gjera te caktuara dhe pastaj te tek tuk te vinte ndonje pyetje qe dukej pak pa lidhje po ishte ne fakt dhe qellimi i vertete i sondazhit.
“mund te ndodhe -dhe ky eshte spekulim- qe meqe ortodoksit jane mesatarisht me te shkolluar ata jane me te prirur te mos ta deklarojne veten si fetare…”
Nder shqiptaret me origjine ortodokse qe njoh une, askush prej tyre nuk ka shkelur ne dere te kishes pas ’90, jo per shkak te shkollimit, por per shkak te pozicionit ideologjik. Ata qe njoh une kane qene dhe jane te majte dhe ateiste te bindur, pra afermendsh nuk do te deklarohen si fetare.
“Do te isha shume kurioz te dija numrin absolut te atyre qe i jane pergjigjur kesaj pyetje.”
Ne dokumentin e botuar nga INSTAT (shih linkun e Xha Xhait) vetem 13% e te anketuarve nuk i jane pergjigjur kesaj pyetjeje; te tjeret, (afro 2.400.000) kane zgjedhur t’i pergjigjen.
Pyetja mbi perkatesine fetare s’mund te ishte veçse fakultative dhe me deklarim te lire. Nuk mund te detyrosh askend t’i pergjigjet kesaj pyetjeje.
Dritan Prifti, ish deputet i LSI deklaron se në Shqipëri ka një axhendë anti-ortodokse.
pordha me rigon i nderuar, keto jane brockulla qe kane filluar te ndotin atmosferen politike. Nese ka nje lloj segmentimi fetar te pasqyruar ne arenen politike shqiptare ajo eshte thjeshte efekti i zhvendosjes se klaneve/grupacioneve bizneso-politike, pra jo shkak porse pasoje.
Kjo retorike fetare po pervetesohet nga Prifti, Hila e ndonje Jozefine per te perligjur orekset vetjake dhe te shpures se tyre per perfitime politike.
Nuk duhet kurrsesi te biem ne gracka te tilla per te menduar teori konspirative, nese ka manipulim shifrash (dyshoj me shume ne trajtimin jo te paster ne metodologjine e mbledhjes sesa te perpunimit, pasi jane te dhena deskriptive) kjo eshte c’ka diskuton Xhaxhai ne kete artikull, profesionalizmin, dhe nuk besoj se diskutohet “agjenda fetaro-politike” apo motivi i mbledhesve.
Po kjo këtu, kjo këtu, kjo këtu, të gjitha pordhë? Po si kështu? Është së paku shumë i pamjaftueshëm si shpjegim. Gjej tjetër të më thuash, se unë zë hundët me këtë “pordhë”.
Dy nga këto që ke sjellë më lartë janë auto-referenca.
meqë janë auto-referenca u hiqet mundësia që të quhen probleme? Të thotë një politikan i ri “ajo është kishë e gjak-prishurve”, për ty mund të jetë auto-referencë, për mua është shumë problem. Jashtë mase problem. Është jashtë mase fyese, së paku.
Kjo administrata dhe kjo qeveri, të cilës ti i besoke shifrat, të inxhinerojë një retorikë të tillë, të fëlliqur e të ndyrë, një inskenim idiot i gjetjes së “armikut të brendshëm”, duke e cilësuar madje këtë “grek”, për ty është auto-referencë, për mua është problem. Është shumë problem, jashtë mase problem.
A ju tha Kapedani më lartë se janë pordhë me rigon? Ju për të treguar se nuk ishin të tilla u munduat, duke sjellë dy shkrime tuajat, dhe një shkrim gazete pa kuptim.
E kuptoni që ajo që ju pretendoni është përsëri gaz, pa konsistencë? Mund ta quajmë, edhe si, një “opinion” tuajin, sikundër shkrimi i parë – do guxoja të thoja.
Të tjerat, llafet tuaja.
Lutem kufizojini referimet ndaj flatulencës – të cilat nxehin gjakrat dhe i irritojnë njerëzit. Le të debatojmë qetësisht dhe t’i lëmë zorrët në punën e tyre.
Zotëri, nuk ka asnjë problem. Mua më mjafton vetëm të mos hesht. Kur thonë publikisht “kisha e gjak-prishurve”, më mjafton të mos hesht. Kur anëtarët e kësaj qeverie, duke filluar nga kryetari i saj, shkojnë dhe denigrojnë kundërshtarin e tyre politik duke e quajtur “grek” në të njëjtën linjë me militantët e tyre injorantë dhe patetikë, më mjafton të mos hesht. Kur në media del një person që shkruante 15 vite më parë planin e sulmit “komunist-grek” ndaj administratës që ti i beson gjithnjë, mua më mjafton të mos hesht.
Ka veshë besoj që kur të flas do më dëgjojnë. Ndaj teje nuk kam asnjë pretendim. Me të mira.
Herë tjetër nuk kam për të të u përgjigjur.
Kjo “ndaj administratës që ti i beson gjithnjë”, është hera e dytë që përdoret nga Ti.
Unë nuk jam si puna jote, zotri, Unë nuk besoj. Unë lexoj e gjykoj mbi të dhënat. Besimin, faktikisht, e shoh tek ti. Ti i sheh ca gjëra si çështje besimi. Unë jo.
I dashur, ti me kujton veten time ndonjehre: kurre skam takuar ndonje grek qe s’me ka pelqyer, dhe asnjehere s’e kuptoja antipatine time per kombin heroik helenik. Pastaj me kujtoheshin ca histori qe me tregonte gjyshi per ca masakra qe greket bene ne Skrapar nga 1914-ta, qe perfshine gra e pleq te fisit tim. “Aha, e kuptova tani. Paskam gjak per te lare”- thashe me vete.
Me vone me rezultoi se ato masakra ne fakt ishin bere nga shqiptare ortodokse te Odricanit, dhe aty ngela si i dhjere..se helbete shqiptaro-madh une. Keshtu qe u detyrova nuk i shaj me greket. Keshtu edhe protesta jote duhet ulur ca ..se pa kusur ortodokset nuk jane (edhe pse e merr persiper te paguash ti kete kusur une nuku e kuptonj)
Shumë gabim që të kujtoj veten, asnjë lidhje.
Nuk bëhet fjalë për marrje përsipër të kusureve, kjo e kusureve në mënyrë të përgjithshme, ku i gjithë komuniteti i caktuar “trashëgon” kusure, nuk është diçka që i besoj. As që kam gjak për të marrë me kënd nuk besoj. As që iluminizmi i Rilindasve ka “babë” nuk besoj.
Ajo çka unë besoj, është se shqiptarëve përgjithësisht u mungon etika. Një etikë e përgjithshme komunikimi dhe bashkëjetese. Dhe një mënyrë nga mund të përftohet etika, është zanafilla fetare. Kështu që komuniteti kulturor ortodoks, ka detyrë të mbrojë dhe promovojë etikën e vet. Kjo në kohë të komunizmit vendosej “nga lart”, kishte këtu disa tema se si trajtoheshin ndarjet midis komuniteteve, sesi penalizohej dikush nëse i jepte gojës jo në mënyrën e duhur etj. Kjo qeveri, po i jep gojës në çdo mënyrë të mundshme dhe po helmatizon komunitetet me njeri tjetrin. Unë e shoh nevojë dhe detyrë që komuniteti ortodoks të mbrohet.
Kështu jemi ne bizantinët pra, kemi zell misionari.
Unë them, nga kjo që ti ke shkruar, se je një obskurantist.
Ka ikur koha e rregullimit të etikës së shoqërisë me atë të feve. Po nuk kupton kaq gjë, je i prapambetur. Sot nuk bën dot një hap të vetëm nëse bazohesh tek etika e feve, e cilësdo qoftë. E mos më thuaj se do të marrësh vetëm themelin (tepër të ngushtë), se janë histori të dëgjuara e stërdëgjuara.
Po të gjithë e dimë mirë se ti nuk e ke me të vërtetë. Duket sheshit, nga ato çka shkruan, edhe këtu, se ke interesa të tjera, të vogla (personale) që të shtyjnë të marrësh pozicione të tilla parciale.
Dhe nën vështrimin tim, ti nuk je fare fare i ndryshëm nga islamikët që hapin shkolla e universitete për të përhapur “etikën” e vet.
Je po si ata, zotëri.
Po mua aq më bën se çfarë mendon ti. Që sikur ia ndalove vetes të drejtën të më replikoje, pak më parë.
Zotëri i nderuar, si ateist që je nga sa i hodha sytë blogut, ki më shumë respekt për padijen. Atë që nuk di.
Ateist jam dhe unë, por i ndryshëm prej teje. Shikoje kështu: zëre se të dy kemi mbërritur në destinacion – për shembull jemi të dy në Tiranë, po ti je nisur nga Korça dhe unë nga Gjirokastra. Rezultati është që jemi në të njëjtin vend, por kemi mbërritur nga rrugë të ndryshme aty. Kështu, përftimi i eksperiencave tona jetësore është i ndryshëm i njerit nga tjetri. Unë ia njoh etikën krishtërimit, ti mbase nuk ia ke idenë. Po nuk jam i vetmi që e them këtë, ke një shembull filozofin e njohur majtist Zizek që thotë: unë jam ateist kristian. Rezervoji kësaj thënieje të fundit ndonjë krruarje koke pak minutëshe, se bën vaki edhe nok ndonjë gjë.
Për mungesën e një lloj etike me frymë, apo zanafillë fetare, ke sot shembullin më të keq që mund të gjendet, atë të shqiptarëve dhe të ftoj që të kërkosh tu gjesh përgjigje këtyre pyetjeve:
– Pse shqiptarët nuk kanë fare respekt për jetën e njeri tjetrit? Apo ndryshe, përse vriten për një vijë uji, rëndom dhe shpesh madje.
– Përse në një vend si Shqipëria, si askund tjetër në Evropë, ekziston fenomeni i gjakmarrjes, megjithëse në trajta endemike?
Këto janë dy pyetje të thjeshta sa për fillim.
Në një koment më lartë thua:
Dhe pastaj:
Duke nënkuptuar se ti medoemos je i rreshtuar me misionarët ortodoksë, duke dashur të përhapësh dhe të promovosh etikën ortodokse.
Tani, më thua se qenkërke ateist. Je interesat, vërtet. Si arrin njëherë ta bësh dallimin mes kulturës ortodokse dhe asaj ateiste që paske përbrenda.
Se, që të jesh bizantin (apo me tendencë nga kultura ortodokse) diçka implikon. Dhe të jesh ateist diça tjetër implikon. Dhe ateist nuk bëhesh se ke qenë apo je komunist, apo për snobizëm mes shokëve e shoqeve të klasës.
Ateist bizantin. 🙂
E para. Ke një problem të madh me mënyrën se si i asocion ca koncepte me njëri-tjetrin. Këtu thua se s’kanë respekt për njëri-tjetrin dhe në fjalinë tjetër qëllimisht e lidh me vijën e ujit. Ti po hedh mickla prej disa javësh se s’po gjen rrugën si të diskreditosh kundërshtarin/ët e tu politikë e personal. Pa të të prekin tokën? (Ka një kufi çdo gjë. E drejta dhe respekti janë artificialë, të modifikueshëm sipas nevojave të shoqërisë. Jo hyjnorë siç po do të na i imponosh ti – ateist bizantin)
Problemet lindin ngaqë ne nuk kemi kulturë, nuk jemi të edukuar. Kultura dhe institucionet do të shërbenin sadopak për zbutur konfliket dhe frenuar instinktet. As këto nuk i kemi, siç duhet.
Ka interpretime të tjera plot. I pari është ai që thotë se shqiptari është i lidhur ngushtë me tokën (sidomos pas diktaturës komuniste) dhe nuk e lëshon për asgjë në botë. Siç një shqiptar do të mbronte Shqipërinë në rast agresioni… shife në miniaturë edhe punën e tokës dhe vijës së ujit. Ah, ka konflikte? Nuk ka mekanizma rregullues që të veprojnë siç duhet? Po dakord. Por boll me dogmat dhe praktikat idiote, regresive, të pandryshueshme, imponuese, fetare. Nuk duhen ato për të zgjidhur problemet që ka sot shoqëria shqiptare.
Për punën e gjakmarrjes, nuk di të flas. Por unë personalisht problemin e shoh sërisht tek staticiteti apo palëvizshmëria dhe pandryshueshmëria e vlerave që imponojnë kodet e grupimeve apo zonave të banorëve. Dhe Ironia, për ta lidhur me “ateizmin” tënd bizantin, qëndron tek fakti se edhe etika, morali apo dogmat ortodokse që ti dashke të përhapësh, janë edhe ato po aq statike, në mos edhe më shumë. Kanuni është që në esencë më i përshtatur për shoqërinë, sepse ka lindur për të rregulluar jetesën e banorëve në një gjendje të caktuar. Dogmat apo kodet e fesë ortodokse në fakt nuk janë fare fare specifike për shoqërinë shqiptare, sepse nuk kanë lindur për të. Por kjo pak rëndësi ka. Asnjë nga ato nuk hyn në punë sot, në asnjë pjesë, në asnjë vend. Jo më siç thua ti, për t’i treguar etikën e munguar shqiptarit.
Feja e shqiptarit është shqiptaria. Mjafton kjo për t’i mbajtur të lidhur shqiptarët. Vlera për të respektuar kemi me shumicë. Vetëm se shqiptaria nga disa kërkohet të tregohet me “origjinë” bizantino-ortodokse, nga disa të tjerë me “origjinë” islamike, e këshut me radhë. Hiqi nga mendja, ti edhe shokët e tu kulturalisht-fetarë. Këto e kërcënojnë etikën dhe bashkjetesën mes shqiptarëve.
Siç të thashtë më lartë, ti je një mercenar. Po përqafon këto kohë “kulturën ortodokse” duke marrë frerët e përfaqësimit të një komuniteti që ti absolutisht nuk përfaqëson… dhe pse?.. këtu jemi… vetë do ta nxjerrësh.
Këto “rreshtimet”, rezervoji për aty ku të shkojnë. Ki minimunim e respektit për bashkëbiseduesin.
Që të më kuptosh mua, duhet t’i japësh përgjigje pyetjes se çka është sot Evropa. Për mua është një unitet i vendosur nën emëruesin e përbashkët të krishtërimit. Të krishtërimit të evoluar. Evropa është një realitet post-fetar.
Të thashë shembullin e Zizekut. Ai e cilëson veten si “ateist kristian”. Shiko madje, sesi ateisti Zizek përdor etikën kristiane në komunikim. Të jesh ateist, nuk do të thotë të jesh anti-teist. Për ngushëllim ndaj teje, kështu isha dhe unë, anti-teist. Deri më 21 Janar 2011.
Misionarizmi i përftuar përmes një kulture fetare, shndërrohet në misionarizëm civil. Komunistët grekë për shembull, kanë zell misionari. Kur duan të shpërndajnë propagandën e tyre, u ngjajnë dëshmitarëve të Jehovait. Misionarizëm civil, është dhe përzgjedhja apo dhe preferenca e një profesioni të caktuar. Si mund të habitesh ti? Po ja, profesioni i mësuesit. Është një misionarizëm.
Nuk shoh asnjë problem. Fare. Shembujt më të mirë për mos-respektimin e jetës, janë ato të vrasjeve për arsye banale. Ky çuni që sheh në foto, është vrarë për një 200 leksh, ndërsa bënte fatorinon në një furgon.
Nuk kemi kulturë thua, e drejtë. Krishtërimi është kulturë, them unë. Kulturë të cilës unë ia njoh vlerat dhe i gjej këto vlera tek komuniteti i ortodoksëve.
Për shpjegimin, me një fjalë ti thua se është në të drejtën e shqiptarit të vlerësojë më shumë tokën sesa jetën? Po shumë mirë, unë them që e ka gabim këtë. Ato siç një shqiptar… janë përralla, me nder teje. Ke një ish komandant garde, shqiptar dhe ky, të akuzuar për vrasje të qytetarëve, dhe ish shefi i shtabit gjendet në këto momente i arratisur në Amerikë. Si i bie, tia falim “shqiptarit” që vret tjetrin shqiptar, se e bën për arsye… demek patriotike? Jo more. Llogjikë të bukur paske!
“Feja e shqiptarit është shqiptaria”, është një klishe idiote, e pavlerë. Dhe lëri dogmat mënjanë, mund t’i përmendësh sa për tu ndjerë rehat, se unë nuk jam dogmatik. Komunitetit ortodoks i përkas kulturalisht dhe synoj evolimin e tij vetë. Në këtë mënyrë i përkas, domethënë, nuk dua që ta prish, as ta denigroj, as ta cilësoj anti-shqiptar (sipas klishesë feja e shqiptarit), demek për ju sumbullat patetike, kush është fetar, është më pak shqiptar, apo jo? Po ti i nxjerr paragjykimet identitare që në rrënjë. Çfarë të diskutojmë më?
Ka shqiptarë që janë dhe ortodoksë besimtarë, ka që janë dhe katolikë, ka që janë dhe myslimanë. Të gjithë këta kanë respektin maksimal nga mua, përsa kohë mbrojnë vlerat e tyre identitare, dhe e bëjnë këtë në një mënyrë civile dhe demokratike. Një faqe islamike për shembull si e-zani, ka respektin maksimal nga mua. Kam respekt për ta shumë më tepër sesa për ty. Nuk bie dakord me ato që thonë, shumicën, por janë të nderuar për rolin që kryejnë.
Ti vetë dukesh dogmatik, nga mënyra sesi më drejtohesh. Dhe nga çka propogandon. Ti e do “shqiptarin” sipas kutit tënd. Unë i pranoj të gjithë, ashtu si janë.
Ke kaq cilësime ad hominem ndaj meje, unë nuk kam përdorur asnjë ndaj teje. Nuk kërkoj “të imponoj” gjë. Unë shpreh mendimin tim. I besoj (përsëri) etikës së krishterë – flas për kë ka veshë të dëgjojë, e sy të shikojë.
Nga toni dhe propogandimi, imponuesi je ti në këtë mes – “lëri këto”, “i rreshtuar”, “mercenar”. Këto të pakta me mua. I kërkoj madje adminit të blogut që të marrë masa.
Do mundohem t’i bie shkurt Julius, se e kam vënë re tek ti këtë vesin që i mbron fjalët boshe, që nxjerr me dashje e pa dashje, deri në pateticitet.
Në një koment tjetër, këtu, përmendje njëkohësisht Berishën dhe ortodoksinë. Nuk më intereson fare se c’mendon ti për Berishën, apo për çështje të tjera politike të lidhura me të apo të shkëputura prej tij.
Problemi im (si qytetar i Shqipërisë) është kur ti si kundërvënje ndaj Berishës (apo kujtdo tjetër) vë opozitën dhe ortodoksinë, paraprakisht të lidhura apo të lidhura si pasojë (për të luftuar “të keqen”, sipas teje). Ti fut, nga ligësia apo injoranca, besimin fetar në çështjet politike. Mua nuk më pëlqen. Kushtetutës nuk i pëlqen. Dhe ka plotë të tjerë të cilëve kjo gjë nuk i pëlqen. Prishet “marrëveshja” e mosfutjes së fesë në punët e shtetit. Dhe të tërë do të donin copën e vet. Ti po ke fakte për të kundërtën, pra për një klan që po prish ekuilibrat fetarë, në kundravajtje me Kushtetutën (dhe jo pordhë si ato autoreferencat) nxirri. Çoji edhe në gjykatë. Nëse nuk ke fakte, ki respektin ndaj të tjerëve, dhe mos thuaj budallëqe – quaji opinione të tuat. (Dhe në lëmin e opinioneve, opinioni yt vlen njëlloj me atë të gabelit që shet rroba këtu poshtë dritares time.)
Feja, etika e feve etj., s’kanë punë fare me çështjet e shtetit dhe të interesit të totalitetit të qytetarë të këtij shteti. Janë punë të ndara. Po keni qejf të propagandoni vlera (statike), shkoni në kisha, xhami e katedrale, në mes të qytetit i keni. Krijoni shoqata apo organizata (jopolitike) e çfarë tjetër të doni për të mbrojtur dhe ruajtur identitetin tuaj. Me shtetin stop, me shkollat stop.
Unë në asnjë nga komentet e mia nuk po denigroj, askënd. Lexoi dhe njëherë; kështu rishikon me qetësi akuzat ndaj meje për besim tek shifrat apo administrata.
Sa për atë mercenarizmin tënd, ta konfirmoj, sepse nga ato që shkruan s’ka tjetër mënyrë llogjike se si të perceptohen.
Erdhe e devijove muhabetin. Po faji im që të dhashë fill.
Xhaxhai, lejojeni edhe këtë koment, ju lutem; sadoqë jemi jashtë teme, apo përtej temës.
Nuk di të ekzistojë në shqip ndonjë fjalë si “pateticitet”.
I gjithë komenti tënd, është ad hominem dhe një ftesë, për të më mbyllur gojën. Po nuk e mbyll gojën, mos ki merak.
thua
ndër të tjera më ke thënë:
po nuk është ky denigrim, hajt i themi të zezës të bardhë, po duhet të kemi kujdes nëse një zebër kalon rrugën.
Më akuzon më tej, se unë “fut besimin fetar në çështje politike”.
Ish këshilltari i ish presidentit (që është post politik), del dhe deklaron nëpër forume: ajo është kishë e gjak-prishurve.
Po këto janë “autoreferenca”, kështu? Gjithashtu, kryeministri i vendit, nxit një retorikë përçarëse anti opozitës me terma të fëlliqur e qëllime të ndyra, duke e quajtur kryetarin e opozitës “grek”. Po edhe kjo autoreferencë, kështu? Përgjatë vitit 1997, i njëjti njeri përsëri në pushtet, kishte hartuar plane në parlament se ajo që ndodhi ishte një revolucion “greko-komunist”. Edhe kjo pordhë, kështu?
Epo ka njerëz me llogjikë dhe ndjenjë përgjegjësie, gjykoj. Shkëmbimi me ty, ishte thjesht aksidental. Dhe nuk isha unë që “erdha”. Unë nuk të citova ty, fare. Ishe ti që e bëre.
Zotëri i nderuar, unë nuk kam për ta mbyllur gojën. Se të duken ty pateticitizma a ku di unë se çfarë, mua aq më bën.
Probleme ne metodologjine e mbledhjes mund te kete patur dhe mund te kene qene te medha bile. Por problemet ne mbledhjen e te dhenave duhej ti preknin te gjitha grupet njelloj statistikisht. Psh. nese punonjesit e censusit qe kane shkuar ne shtepi e kane plotesuar ne baze te pashaportave + kane pyetur vetem personin qe kane takuar per fene dhe kane plotesuar te njejten fe/kombesi per te gjithe anetaret e tjere sic tregon ante atehere kete problem do ta kene njelloj te gjitha grupet fetare.
Nese ka luajtur njeri me shifrat ajo eshte bere tek faza e perpunimit, pra lart dhe jo poshte.
Administrata ka nje problem shume te madh besimi dhe i takon asaj ta beje veten dhe censusin e organizuar prej saj te besueshme. Pa u futur fare ne sondazhet matese qe permendja per te vertetuar shkaqet pse njeri apo tjetri grup del me i vogel nje gje fare te thjeshte qe administrata mund te beje eshte ti nxjerre te gjitha te dhenat ne forme te anonimizuar dhe ne nje format te lexueshem automatikisht si CSV ne rrjet. Perpunimin pastaj mund ta beje cdokush me nje laptop ne dore dhe mbyllen diskutimet mbi axhendat anti apo pro.
Rrofte Shqiperia!
Medemek, nqs axhenda qenka anti-ortodokse, atehere i bie te jete cka? Pro-katolike?
Me sa duket, nuk është as ashtu. Hidhi një sy këtij artikulli, që veç të tjerash i trajton katolikët shqiptarë si të ishin pjesë konstitutive e Republikës.
Per nder me habit Dritan Prifti qe flet si raja osman ne kete rast. Ka mbaruar Kennedy School of Government (plus ka nje MBA). Kaq te pakorrigjueshem paskemi qene..asgje nuk mesojm edhe ne Harvard?
Nuk di a e keni vene re nje prirje nder disa shqiptare me origjine ortodokse, te cilet edhe kur kane ndier nevojen e besimit ne Zot, kane zgjedhur nje fe tjeter dhe jo ate te origjines. Si ilustrim te kesaj dukurie po sjell dy emra qe i njohin te gjithe: Edi Rama dhe Aurel Plasari. Te dy keta pas ’90, pra ne moshe madhore, jane pagezuar si katolike dhe e kane shpallur publikisht besimin e tyre. Nderkohe qe nuk njoh asnje me origjine katolike te jete konvertuar ne ortodoks.
Me sa di unë, Rama ka prejardhje katolike nga njëri krah i familjes. Përndryshe, ndërrimi i fesë e ka gjithnjë një aspekt heroik, me kusht që të mos jetë komik.
Gjyshja, nga ane e te jatit, shkodrane katolike. Koincidon qe e njoh prej nje njohje te mocme familjare me kete ane te familjes.
Feja zgjidhet nga vet personi ne moshe madhore, ne se eshte nje fakt i bere publik, thjesht eshte bere zgjedhje personale.
Edhe Plasari eshte vllah. Si admirues historie, me siguri ben nje kalim kadarean drejt latinicitetit te vet te ky konvertim i demaskuar ketu.
Te gjithe komentuesit dhe xha xhai nuk kane marre pjese ne census, mesa kuptova nga ligjerimet e mesiperme.Po ju ndihmoj thjesht duke ju treguar shembullin personal.
Fillimisht, censusi eshte vetdeklarim , por qe nuk eshte firmosur nga deklaruesi.
Se dyti, rregjistruesit kishin ne perdorim dhe korrektore.
Rrefimi : Bie zilja, hapet dera dhe ja behin nje djale e nje vajze. Deren e hapa une dhe djali morri leje nese bashkebisedimin mund ta zhvillonim para deres apo brenda ambienteve te shtepise. E ftova brenda dhe vajza zbriti shkallet. Une me pak humor per ta cliruar nga ngerci fillestar i thashe se ‘mos te rrembejne zonjushen’. Nejse…
Kerkon leternjoftimet ose pasaportat dhe nis e shkruan te dhenat e tyre. M’i dorezoi dhe pa me pyetur vazhdoi te plotesonte me poshte ‘shqiptare’. E pyes cfare eshte ajo dhe ai me pergjigjet kombesia. A. i them, e kam greke. Morri korrektorin e rregulloi dhe po vazhdonte tek te gjithe te shkruante greke. Tek ime shoqe e pyes ‘ cfare shkruan ?’, greke, me pergjigjet. Jo i them, ime shoqe eshte shqiptare dhe musilmane, ne te tjeret ortodoks…
Keto i bera per ti shpetuar gjobes nje milioneshe per deklarim te rreme te kombesise e fese.
Pas ketyre ‘perplasjeve’ te para pyeti se ku punojme, studjojme…dhe asgje me shume.
Asgje me shume, pavaresisht se kishte 32 faqe pyetesor.
Edhe une e morra si nje pune angarie kete rregjistrim ceshte e verteta.
Por, kur pashe ne internet me pas se cfare te dhenash te tjera kerkonte pyetesori i rashe ballit me pellembe, pasi as me pyeti djaloshi dhe as une i raportova…
Mjere ne ,thashe, cfare rregjistrimi po bejme dhe me cfare saktesie…
Kjo ndodhi me mua dhe familjen time prej 6 pjesetaresh…
Hë për hë, shpjegimi më i mirë i kësaj katrahure – se unë nuk e quaj dot ndryshe – është se Shqipërisë sot i mungojnë kapacitetet dhe vullneti politik për ta kryer censusin si duhet; dhe kjo ndodh ngaqë shteti shqiptar, veçanërisht ai i administratës Berisha, nuk është në gjendje ta kontrollojë territorin. Edhe pa qenë nevoja të sillet në vështrim një teori komploti me axhendë anti-ortodokse (e cila fare mirë mund të ekzistojë në masë në radhët e administratës së sotme, edhe pse, njëlloj si nisma e censusit, doemos nuk është në gjendje të funksionojë mirë), mund të supozohet se paaftësia e përgjithshme për ta kryer censusin mirë, shprehet sidomos në gabimet në lidhje me aspektet më delikate të këtij censusi. Për të sjellë një krahasim: nëse i shkaktojmë stres të madh një personi që vuan nga mëlçia, gjasat janë që këtij t’i dalë pikërisht mëlçia jashtë përdorimit, edhe sikur stresi të mos ketë pasur synim pikërisht t’ia shkatërronte tjetrit mëlçinë.
Nuk ishte nevoja fare qe censusi te ishte aq ‘delikat’. Censusi eshte nje mjet me ane te te cilit formulohen politika konkrete qe duhet ti permiresojne jeten popullates. C’politike konkrete mund te informohej nga statistika e bektashinjve ne territorin e Republikes? Te ishte se kultet te financoheshin nga taksa-paguesi hajde de..por ne rastin e Shqiperise nuk kishte kuptim fare kjo nisme. Prandaj une mendoj qe qellimi ishte dashakeq, dhe me behet qefi qe censusi DESHTOI.
Te dhena qe dalin pas 1 viti, flasin vete qe pas tyre fshihet diçka. Pastaj kur dalin vetem 2.5% ateiste, ne nje vend ku aq mund te jene besimtaret e vertete, ajo qe fshihet pas ka patjeter lidhje me raportet fetare.
Nuk kemi te bejme me nje administrate qe eshte si pijaneci ne makine qe shtyp ndokend, kemi te bejme me nje vrases gjakftohte.
Le te perfytyrojme per nje çast sikur te kishin dale katolike 2-3%, do kishte termet mediatik, apo sunitet te kishin zbritur me 2/3, tek 15-20% me ortodokset 20-21%.
Ka kohe qe feja ka hyre ne politike, e ne mungese te plote te çdo ideje e ideali politik, frakturat e vjetra marrin gjithnje e me shume peshe ne konfigurimin politik. Feja eshte nje nga keto fraktura, siç eshte toske-gege
apo fshat-qytet.
PD-ja shihet si parti e aleances sunito-katolike kunder ortodoksise se supozuar te PS-se, me tej gege e fshatare, ndaj PS-se, parti ortodokse, toske e qytetare.
Zerat qe bejne keto dallime jane gjithnje e me te shpeshte. Edhe AK-ja qe eshte parti e re ka hyre ne valle e merr rendom akuza si parti islamike.
Tani ketu çeshtja nuk eshte a ka vertetesi dallimi, por sa peshe ngre tek elektorati qe s’voton ne baze interesash ekonomike e idesh politike te majta apo te djathta.
Si mund te mbahet pas karros ajo pjese e mire e elektoratit, e perbere nga njerez te thjeshte, qe s’fitojne as vende pune, as thes mielli e qe nuk e kane as idene rreth dallimeve ideologjike ?
Ja me keto mbahet, me frakturat poticizuese e me historine e fisit,familjes,krahines.
Rob qe rrojne me asistence sociale e qe mbahen peng ngaqe krahina e tyre ka qene komuniste apo antikomuniste, ngaqe atje lart kemi sunitin,ortodoksin apo katolikun, ngaqe kemi gegun apo toskun.
Sistemi shqiptar i bazuar tek klientokracia, nuk mund te mbaje dot dy parti te medha vetem me klientokracine. Klientokracia mund te mbaje parti 10-15%, por jo gjidande nga 40%.
Partite gjigande kane kuptim kur bazohen te idealet politike, ne sistemin shqiptar e jo vetem ato bazohen rendom tek frakturat politicizuese e tek manipulimi i historise.
Feja domosdo qe hyn dhe ka peshen e vet, prandaj edhe ky regjistrim ka rolin e vet, çdo regjistrim do kishte rolin e vet.
Veçse nxitja e qellimshme kesaj frakture politicizuese,qe ka qene historikisht shume e demshme, eshte nje gjest qe duhet gjykuar si kriminal, jo si papergjegjesi e paaftesi administrative.
Ne fakt nuk ka kurrfare “axhende anti-ortodokse” por ka nje axhende socialiste per te keqperdorur edhe fene e besimin e njerezve per percarje e perfitime politike dhe qe ka qene nje mjet duhet thene shpesh efikas qe i ka siguruar kesaj partie, pushtet e perkrahje. Eshte edhe nje deshmi se kjo parti ngelet ne thelb nje parti klanesh e fisesh krahine dhe qe s’ka lidhje hic me partite moderne politike ne hapesirat demokratike.
Censusi shahet nga njerez me pikepamje arkaike, me axhende dylekshe elektorale dhe sharlatane te tjere qe luajne nacionalistin e vonuar. Censusi eshte bere me perkrahjen, ndihmen dhe vezhgimin e te huajve nga hapesira e Europes, Censusi eshte bere nga institucione te shtetit shqiptar qe funksionon ne baze dokumentash, urdheresash e shkresash. Asgje nuk humbet, as sot e as mot. Censusi ne nivel qeveritar ka pasur ne krye nje ortodoks, te pakten per nga origjina familjare, Pollon. Censusi ka angazhuar 14 mije persona per te bere te gjitha punet, qe nga a-ja deri te zh-ja dhe ne kete ushtri te madhe regjistruesish, kontrolluesish, perpunesish (te te dhenave) nuk do arrinte te mbahej sekreti nese do te kishte edhe manulimin me te vogel.
Censusi eshte nje pasqyre e mire e asaj cfare eshte Shqiperia sot nga pikepamja etnike, kulturore, ekonomike, fetare, demografike etj. Keto rezultate nuk duhet te jene surprize as per myslimanet e as per ortodokset, si dy komunitet qe preken duke ditur se sa e si ka ndryshuar Shqiperia gjate ketij shekulli. Kemi kaluar e provuar sisteme politike e shoqerore nga me te ndryshmet ne nje kohe te shkurter dhe me ndikime te medha ne shoqeri, kush eshte ai i marre qe priste qe Censusi 2011 do nxirrte rezultate si regjistrimi i viteve 30?
Myslimanet ankohen, se sipas nje prononcimi zyrtar kane qene e jane mbi 70% e popullsise dhe autori nuk merr as mundimin ta evidentoje kete te pakten si fakt, si dicka qe ka ndodhur.
Ortodokset ankohen, ateistet ankohen, bektashinjte ankohen etj. po ke te besojme ne?
Shqiptaret qe kane deklaruar ortodoksine si fe qe i perkasin a kane afilitet, ky census kaq i nxjerr, 6 e dicka perqind, ndoshta pas 10 vitesh kur te behet censusi tjeter kjo shifer mund te ndyshoje lart ose poshte. Censusi pasqyron ate qe gjen ne nje kohe te caktuar. Ne fund te fundit, ne sute e klerit te vertete, dmth. qe ka hallin tek Zoti e jo tek politika, perqindjet ne censuse nuk kane shume rendesi, rendesi ka se sa besimtaret e tyre jetojne me mesimet e Zotit. Perqindjet mund te perdoren per politike dhe shpesh here ndonje klerik ose bashkesi fetare fillon e funksionon si parti politike jo njeri qe merret me shpetimin e shpirtrave.
Minimi i autoritetot te shtetit, sic behet ketu, eshte ne dem te qytetarit, ne dem komunitetit, pra ne dem te te gjitheve. Nese vazhdohet me kete menyre duke skualifikuar institucionet e shtetit tend per hesap te Edi Rames a ku di une, i hapim rruge cdokujt te mos njohe censuset, te mos njohe ligjet, vendimet e gjykatave pse jo edhe kufijte.
Janullatosi, i cili eshte legal aty ku eshte ka marredhenie te mira me “administraten e Berishes”, se s’do shume mend per ta kuptuar se do te jete kjo “administrate” qe do ta mbroje neser nese ndonje grupacion sharlatanesh i shkon ne kishe dhe kunder gjithe ligjeve e rregullave kerkon te nxjerre forcerisht qe aty. Keshtu qe edhe ato lajthitjet e vogla si “mosnjohjet” e censuseve apo regjistrimet paralele qe ben Janullatosi jane te pavend dhe se pari demtojne vete kishin dhe komunitetin orodoks.
Me pelqen humori yt, do te te ndjek me interes, nqs xha xhai s’do lodhet shpejt, si e ka zakon.
“Censusi shahet nga njerez me pikepamje arkaike, me axhende dylekshe elektorale dhe sharlatane te tjere qe luajne nacionalistin e vonuar.”
_Atehere i bie qe ketu jane te gjithe sharlatane perfshire edhe mua qe po e shaj tani censusin, te cilit nuk i besoj asnje shifer , pervec zotnise qe shkruan nga paradhoma e k/ministrit. Aferim !
“Censusi eshte bere nga institucione te shtetit shqiptar qe funksionon ne baze dokumentash, urdheresash e shkresash.”
Ne kete pike u mallengjeva aq shume sa nuk vazhdoja dot me leximin. Cfare humori paska qerratai…
– Meqe po vete-dekonspirohesh si sharlatane atehere edhe une jam e lumtur qe kam dhene kontributin tim per kete “coming out” tendin.
– Shtet pa letra nuk ka dhe e kam fjalen – ata qe e kane idene e shtetit e dine – letrat mbten aty edhe pas 4 vitesh edhe pas 8 vitesh edhe pas 20 vitesh kur do kete administrata e qeveri te tjera.
– Cfare ju ka prekur me shume tek censusi? Numeri i komunitetit te nderuar ortodoks? Numeri i komunitetit te nderuar mysliman? Numeri i komunitetit te nderuar katolik? Bumi i madh i shtimit te elektroshtepikave dhe kompjuterave tek shqiptaret qe gjithsesi tergon rritje te mireqenies? Apo ju mundon qe fakti qe njerezit nuk degjuan sharlatanin e AK-se dhe nuk e grisen fleten e censusit?
Census, me shkrimin tim unë nuk kisha parasysh të bëja një analizë shteruese të censusit; nuk e bëj dot edhe po të dua. Por ajo do të bëhet dhe do të nxjerrë doemos të palara të tjera.
Do të doja të debatoja me ty por nuk mundem; dhe nuk mundem ngaqë ti je figurë komike.
Megjithatë, nuk mund të të lejoj ta kapësh peng debatin, sepse ti për këtë arsye je përzënë dikur nga blogu; dhe unë jam gati të të përzë përsëri (madje tani e kam më të lehtë se më parë).
Censusi nuk i bind njerëzit, para së gjithash ngaqë administratës që e ka bërë censusin i ka dalë boja prej kohësh.
Dhe ndodh që, kur publiku ndodhet para një rezultati të papritur, e ka më të lehtë që këtë rezultat ta shpjegojë me inkompetencën e organizatorëve dhe operatorëve të censusit, sesa t’u futet analizave sociologjike.
Ja që ndodh pikërisht ajo që i druhesh ti: njerëzit nuk u besojnë me ligjeve, vendimeve të gjykatave, akteve administrative e gjithçkaje tjetër që buron nga kjo administratë; por jo sepse i nxit Edi Rama ose Kreshnik Spahiu, por sepse kjo administratë e ka humbur besueshmërinë krejt.
Dhe veçanërisht, është një administratë e cila përpiqet ta gënjejë publikun rregullisht, për gjithçka kur ligji ia kërkon të thotë të vërtetën.
E veshitire te me kesh perzene nga ndonje gje ti. Keto i ke autosugjestione per te ndjere veten me mire dhe si amator i dalluar ne punet e mendjes ma do mendja qe ke vene ne une mendjen per keto pune. Une ne kete shkrim erdha pasi ndoqa nje link ku po gjurmoja cfare thuhej rreth e rrotull per censusin, e kur pashe cfare brockullash ishin ketu pa nami thashe le te behet dy fjale do ti them. Ti nuk do te debatosh me mua por ne fakt e ben ne gjithe pergjigjen tende kete dhe e mbyll me propagande dylekshe qe edhe veten se beson por ne kete rast flet tjeter gje.
Une me censuse, sondazhe, anketa, statistia merrem cdo dite, kurse ti je te dale ku te dale. A m’kupto tani se sa larg jemi ne te dy?
Ti shkruan nga e njëjta IP nga ku ka pasë shkruar i mnershmi Metal Boy.
Mund të jetë koincidencë, mund të jetë edhe ndonjë internet café qeveritare.
Sikurse mund të jetë edhe ndonjë bunker, nga ku administrata juaj infekton Internetin me propagandë.
Gjithsesi, shpresoj që Metal Boy të jetë shëndoshë e mirë.
Thua se merresh me censuse, anketa, statisti(k)a çdo ditë. Po ti as shqipen nuk di ta shkruash, o derëzi.
E kupton tani, besoj, pse flisja më lart për inkompetencë totale.
Megjithatë, këtu për censusin diskutojmë, prandaj s’ka problem nëse e thua edhe ti një fjalë.
Census, nuk dua ta rëndoj pozitën tënde, sepse e ke merak vetë atë punë. Desha të them dy gjëra:
1. Etika profesionale e atij që punon me statistika, por edhe në fusha të tjera kërkimore/studimore, kërkon paanshmëri politike e ndershmëri intelektuale. Kjo i bën mirë institutit përkatës dhe politikës. Detyra e atyre që merren me censusin ose statistika të tjera është të japin të dhëna profesionalisht të sakta e politikisht të painfluencuara. Puna e punonjësit të statistikës mbaron këtu. Me interpretimet/spekulimet socio-politike merren të tjerët.
2. Ata që merren me sondazhe, anketa, censuse, etj, siç thoje më sipër, nuk kanë asnjë patentë epërsie ndaj të tjerëve, përfshirë këtu përdoruesit dhe lexuesit e vetë shifrave. Madje në zinxhirin e punës për prodhimin e statistikave ka figura profesionale që shqipen nuk e dinë mirë (e as u kërkohet në të vërtetë), sikurse nuk i kërkohet njohja e programit Word ekspertit të sistemeteve të rrjetave kompjuterike, ose intelektualit çfarëdo që të veprojë me union query (pyetësor bashkues) në një databazë të ndërlikuar. Ndërkohë të gjithë e dinë se mbledhësi i informacionit është ndonjëherë hallkë aq e vogël sa që nuk e ka idenë se si përpunohen të dhënat më lart.
Fakti i trajtuar nga ky shkrim mbetet: statistika zyrtare në Shqipëri nuk gëzon autoritet në publik. Përse-të, pra pyetjet për këtë fenomen, i pres fillimisht prej kolegëve si Xhaxhai, por edhe prej tyre që punojnë në dikasteret e statistikës. Por jo doemos prej këtyre të fundit.
census,
vërtetë që je shumë larg nga xhaxhai dhe ky blog në vetvete.
Ti nuk di të shkruash as shqip siç është për të qenë.
Shkruan akoma:
“Une me censuse, sondazhe, anketa, statistia merrem cdo dite, kurse ti je te dale ku te dale.”
Pa prandaj venë punët “çorap” në atë vend, ngaqë në administratën shtetërore punojnë partizanë partiakë me formim të mangët si puna jote.
Dole pak si lakuriq nga nga kjo puna e adresës së Metal Boy-it.
Moj/r censusi, meqenese merresh tere diten me statistika, na thua dot: Janullatosit i shkuan keta regjistruesit se ligji e do qe duhet te regjistrohen te gjithe? Une them nuk i kane shkuar ndaj ka nisur regjistrimin vete ai. Dhe te mendosh qe ishte me vetedeklarim.
Regjistrimi i Janullatosit eshte flluske sapuni sa per te bere zhurme tani dhe harrohet me vone, jo se ka nje regjistrim ne te vertete dhe as nuk con peshe edhe sikur te dalin me pak se sa ka gjetur censusi. Regjistrime te atyre qe mund te frekuentojne kishen edhe ne dite feste ose xhamine mund te bejne te dy komunitetet fetare perkatese dhe pastaj te deduktojne se jane jo 20% por 24% ndersa myslimanet jo mbi 70% por 75-77% dhe keshtu shifra te dale ne fund mbi 100%. Censusi eshte bere ne rregull, ju ka shkuar te gjitheve, por problemin Janullatosi ta kerkoje tek Kisha qe drejton dhe e ka kthyer ne organizate parapolitike duke e nxjerre nga roli i saj. Emigracioni ka rolin e tij por kjo nuk le pa pergjegjesi edhe kreun e Kishes Ortodokse qe ka larguar njerezit duke larguar kishen nga roli i saj: ti lidhe njereziit me Zotin dhe jo ti lidhe njerezit me Greqine. Kjo e ka demtuar jo pak kete komunitet se njerezit qe shkojne ne kishe a xhami duan te ndertojne nje raport te tyrin me Zotin, te mesojne fene dhe jo te ndertojne nje raport te tyrin me Greqine. Edhe keto debatet per % me shume behen nga njerez me axhenda subversive e politike se sa nga besimtaret e vertete qe kane prioritete te tjera dhe ne fund amani mos lejoni te flase per ortodokset nje njeri si Dritan Prifti.
Jo une thashe qe shume mire mund te dokumentohej momenti i regjistrimit te Janullatosit dhe t’i evidentohej si element transparence ne rast se do bente kete qe beri. Ne fakt edhe po qe se nuk eshte dokumentuar, nje deklarate nga At Nikolla Marku eshte e mjaftueshme. Pastaj po te merrnim statusin ne, nuk do duhej Janullatosi se do lidheshim vete me Europen. Nuk e morem, na duhet nje lidhje dhe mire qe eshte edhe ai aty. Se per t’u lidhur me Berishen nuk e kemi problem.
Fakt eshte se Censusi nuk njihet. 6.8% ortodokse dhe 2.7% bektashinj bejne vetem 9% toske. Nderkohe qe me votimet e fundit parlamentare qe jane zhvilluar ne Shqiperi numri i votuesve qe moren pjese ne to eshte diku te 1.519 000.(http://www.cec.org.al/index.php?option=com_content&view=article&id=202&Itemid=90&lang=sq ). Kjo ne nje liste zgjedhore qe njeh 3.2 milione votues. Ne qarqet Korce, Vlore, Gjirokaster, Berat, Fier dalin 53 deputete me nje mesatare prej 15 mije votuesish per nje deputet. Do te thote qe votues jane gati 750 mije. Ja 600 mije e bej une. Keta sipas tradites jane ortodokse dhe bektashinj (ne mase derrmuese), por kur 6.8% bejne 188 mije e dicka dhe 2.11% rreth 60 mije po them kot, nuk di ca jane keta 350 mije te tjeret?! Pastaj vetem rrethi i Skraparit, kjo fortese e kokes qe nuk cpohet as me trapano ka te gjithe popullsine bektashinj hiq nja ca evgjiter ne Zaloshnje. Si mo qenkan 60 mije bektashinjte? Falimentoi industria e ashurese mbi te gjitha.
32 deputete i nxjerr Tirana me popullsi te perziere, 8 deputete Durresi, Shqiperi e Mesme qe ka edhe vllehe dhe 14 Elbasani qe ka edhe ortodokse dhe sheh qe serish sikur dicka calon. Sa efekt mund te kene pasur deklaratat e Spahiut kete nuk e dime. Dime qe ai doli me dylbi ne Butrint kur te dhenat e Censusit po perpunoheshin dhe me ate rast beri te dridheshin shume vete ne Shqiperi. Perfshi ketu edhe nja dy dhi qe po hanin gjethe aty afer. Pa folur per ngjalat qe moren udhen e kanalit.
Vetë censusi jep rezultate të detajuara për popullsinë e qarqeve ku pritej të jetonin më shumë të krishterë ortodoksë (të detajuara, por jo sipas përkatësisë fetare).
Erdhen boriet e Partise.Propagande dylekshe e marre nga RD.
As une nuk i besoj INSTAT-it. Nuk i besoj intuitivisht, marr me mend qe niveli etik-profesional i punonjesve dhe drejtuesve aty nuk ka si te jete me i larte dhe me i kthjellet se gjithe struktura imorale, e degjeneruar, e korruptuar qe mbizoteron tej e mbane institucioneve shteterore.
Por nuk ulem ta shkruaj ne gazete apo te perpiqem ta perhap kete opinion personal (qameti po e shkruaj ne blog). Nuk e bej dot sepse cdo gje qe di per Shqiperine sot bazohet ne thenie e kunderthenie te partive te medha, te deputeteve dy-ngjyresh, te zedhenesve te tyre, te gazetave te tyre, te televizioneve te tyre, te analisteve te tyre po aq dy-ngjyresh. Plus anekdodat e kafeneve, qe edhe ato jane dy-ngjyreshe (shpesh edhe kafenete kane ngjyren perkatese ne varesi te kujt i ka ne pronesi apo kush i frekuenton rregullisht.)
Edhe gjykimi per Censusin eshte anekdodal, intuitiv, tip muhabet kafeneje, i paraprire nga fraza te tipit “ma merr mendja” “mesa mbaj mend nga qyteti ku kam jetuar” “me sa njoh nga filan grup me X perkatesi fetare.” dhe vijon me teori konspirative te te gjitha llojeve. Asnje fakt, asnje shifer, asnje indeks, as edhe nje thashethem te pakten (keshtu tha njeri qe punon ne INSTAT, qe qeveria ju vuri keto dhe ato pengesa a kushte atyre qe do merreshin me censusin.)
Edhe ne po behemi nje kafene nje ngjyreshe, me shpaten-fjale gati per te nxjerre perjashta ate konspiratorin, provokatorin, ate qe mendon ndryshe. Liberalet jane ata qe jane gati te japin jeten duke luftuar per te drejten tende qe te biesh dakord me ta, tha.
Eshte e natyrshme qe rezultatet e censusit te shkaktojne habi, te mos jemi dakort me to, te mos perputhen me pritshmerite tona etj.
Te hedhesh dyshime mbi keto rezultate duke thirrur ne ndihme argumente si mosbesueshmeria institucionale apo te metat e organizimit te censusit eshte rruga me e thjeshte, por edhe me e papergjegjshme per te shprehur qendrimin ndaj atyre rezultate. Edhe sikur t’i marrim per te mireqena te gjitha keto verejtje, mendoj se rezultatet nuk do te permbyseshin, shume-shume mund te levizte ndonje pike perqindjeje.
Me e veshtire, por edhe me e frytshme, mendoj une, do te ishte te analizoheshin arsyet e thella historike, kulturore e sociale te gjendjes qe na jep censusi.
Shkruan:
Por këtu qëndron edhe problemi: që ta ndërmarrësh një analizë të tillë, që kërkon jo pak investim intelektual, duhet së pari t’i marrësh rezultatet e censusit për të mirëqena.
Askush nuk do të ulet të analizojë të dhëna të pasigurta (unreliable), përveçse për të treguar se këto të dhëna janë të pasigurta.
Tani do të gjendet edhe ndonjë rrogëtar që do t’i analizojë, xhanëm; por vepra të tilla nuk do të ishin më të vlefshme se doktoratat e kohës së Enver Hoxhës, që argumentonin epërsinë e tufëzave dhe të arëzave.
Dhe le të mos gënjejmë veten: në qarqet e Korçës, Fierit, Gjirokastrës, Beratit, Vlorës dhe Durrësit, po t’i referohemi pikërisht censusit, jetojnë sot gati 1,2 milion banorë – dhe këto janë rrethe me popullsi tradicionalisht ortodokse të konsoliduar (të mos harrojmë që këtu përfshihen edhe Pogradeci, Myzeqeja, Kolonja, Përmeti); në një kohë që, gjithnjë sipas censusit, në krejt Shqipërinë jetojnë sot 188,000 të krishterë ortodoksë (shifër që përfshin edhe ortodoksët e Tiranës e të Elbasanit)!
Si mund t’i marrësh seriozisht të dhëna të tilla?
Korca, pervec nje numeri ortodoksesh ne qytet dhe ne disa fshatra perreth qe jane zbrazur nga banoret e gjitha eshte myslimane. ( Devolli mysliman, Kolonja myslimane, Pogradeci mysliman).
E njejta situate eshte edhe per qarqet Durres, Gjirokaster, Beratit dhe Vlores. Jane zona me popullsi te medha myslimane qe sado qe ka pasur bjerrje i kane rezistuar perberjes se vjeter.
Qarqet që përmenda kanë prani të konsoliduar ortodoksësh – çka do të thotë, se më duket se nuk e ke kuptuar, që kanë popullsi të përzier.
Raportet e sakta midis përkatësive fetare unë nuk i di.
Por di që përqindja e ortodoksëve, bie fjala, në Korçë është shumë më e lartë se përqindja e ortodoksëve në Shkodër ose në Elbasan.
Ti dizinformon (nuk besoj ta kesh nga padija) kur thua se Pogradeci dhe Kolonja janë myslimane. Përkundrazi, të dy këto zona janë me popullsi të përzier. Në Pogradec ortodoksët i ndesh kudo, dhe në qytet edhe në rrethinat. Deri edhe në Mokër ka një prani të konsoliduar ortodokse – shqiptare dhe vllahe (Podkozhan, Llëngë, Nicë).
Edhe Gjirokastra ka krahina të tëra me popullsi të krishterë ortodokse: Zagoria, Lunxhëria. Pa e sjellë fare në vështrim Dropullin.
Dhe meqë flasim për Korçën, lexova një deklaratë të disa “intelektualëve korçarë” këto ditë, të cilët shpjegonin se vetëm në Korçë paska mbi 130,000 të krishterë ortodoksë. Si është kjo punë kështu?
Popullsi te perzier fetarisht ka gjithe Shqiperia, nuk ka qark qe te mos kete njerez me fe te ndryshme dhe kete e di edhe bufi. Une po them qe prania myslimane ne keto qarqe eshte me e madhe se sa ajo ortodokse dhe jo se nuk ka ortodokse apo njerez me fe te tjera aty. Ju flisni per jugun, zone ku Islami eshte perhapur edhe me heret e me masivisht se ne veri, sikur te mos kete myslimane fare dhe te gjithe “tosket” jane ortodokse dhe gojet e liga pastaj nuk e kane problem te thone qe jane edhe bizantin, por se kane hic problem te thone qe jane edhe greke. Ortodokse ka ne te gjithe qarqet e permendura por ne numer te vogel, te tille kane qene historikisht dhe jane bere edhe me te vogel per nje sere arsyesh tani. Ne Korce ka ortodokse por ai numeri qe japin intelektualet korcare me duket i fryre. Censusi ne Shqiperi eshte bere ne nje kohe me censuset ne vendet europiane dhe publikimi i rezultateve eshte bere ne nje kohe me keto censuse dhe po lexoja po ato dite publikimesh qe ne Angli numeri i te krishtereve ishte zvogeluar me 10% ne krahasim me censusin e 2001. Pra per 10 vite kristianet kishin firuar me 10% ne Angli ku kisha aty gezon status te vecante se bash Mbreteresha eshte edhe kreu i kishes. Po per Shqiperine si mendon zotrote, ku kemi kaluar te zite e ullirit si thote populli, nuk do ndyshonin % por do mbeteshin ato fantazite e elementeve subversive? Nuk eshte halli tek ortodokset (se duket kush ju qan hallin ketyre, ateistet dhe Dritan Prifti) por tek dalja bllof e elementeve subversive qe fene e luftojne njelloj si dje por kur ju duhet edhe keqperdorin.
Ajo shifra e intelektualëve korçarë mund të jetë vërtet e fryrë – por jo më shumë se ç’është e shfryrë kjo e INSTAT-it.
Dhe sa për popullsinë e përzier; një gjë është të flasësh për ortodoksë në Pukë (ku ka dhënë mësim deri edhe Migjeni), dhe një gjë tjetër në ato qarqet e Jugut që përmendëm, ku ortodoksët janë më “autoktonë” (nëse mund ta përdor këtë cilësim).
Nuk e kam shumë të qartë atë zvogëlimin 10% të të krishterëve në Angli – është relativ apo absolut? Nëse është relativ, kjo kushedi lidhet me shtimin e popullsisë myslimane atje (të imigruarit dhe pasardhësit e tyre).
jo, jo eshte absolut, dmth zbritje shifrash: ne Angli dhe Wells ne 2001 jane deklaruar 37 milione e dicka kristiane ndersa ne censusin e 2011 jane deklaruar 33 milione e dicka kristiane dhe me % nuk ishte 10 por 13 % luhatje.
po shtoj qe vetedeklarimi i heq mundesine kujtdo qe te vendose per fene e tjetrit. Nje Filip ose Theodhori mund te deklarohet mysliman (njoh dy shoke qe vijne nga familje ortodokse dhe jane konvertuar ne Islam), katolik (sic ishte rasti i konvertimit te Plasarit dhe Edi Rames qe permendet me siper) ose edhe ateist. Sic njoh njerez qe vijne nga familje myslimane dhe jane bere deshmitare jehovaji e lista vazhdon.
Qëndrimi ndaj censusit, është edhe qëndrim politik, Relapso. Dhe qëndrimi politik konsiston në distancimin nga të dhënat që ofron një qeveri, apo administratë e diskretituar, nga të gjitha anët. Që të të bëj një pyetje, ti ia njeh të drejtën Berishës të vrasë njerëz, apo jo? Nëse nuk ia njeh këtë të drejtë, si ia njeh të drejtën për të bërë censusin?
Mbështetja është kompromentuese. Nga ana ime të paktën. Edhe ekziston edhe si qëndrim politik. Shembull për borxhet. Kjo administratë mund të çojë, siç po duken gjasat dhe në paralelizëm me gjendjen e shtetit grek, në falimentim nesër. Ti do e njohësh borxhin që do e kenë kusur gjithë shqiptarët mbi kokë, e për vite me rradhë?
Te them te drejten, pritshmeria ime per rezultatet e ketij censusi ishte shume larg atyre qe u botuan. Fale njohjeve personale, kam kohe qe interesohem per rezultatet. Disa syresh i dija para se te botoheshin. Madje sapo i mora vesh, shpreha hapur po ato rezerva qe u shprehen ketu mbi nderhyrje te mundshme nga ana e qeverise, mbi te meta ne menyren e organizimit te pyetesorit dhe te mbledhjes se te dhenave etj.
Por, sikurse e kam thene me pare, ata qe jane marre drejtperdrejt me kete pune, me siguruan se, se pari, nuk ka pasur nderhyrje apo manipulime per qellime politike te rezultateve dhe, se dyti, me gjithe te metat, sidomos gjate fazes se mbledhjes se te dhenave, rezultatet ne perqindje jane reale. Ne rastin me te mire mund te ndryshonin shifrat, por jo perqindjet, sepse te metat ne procesin e mbledhjes prekin njesoj te gjitha zerat e censusit.
Une i kuptoj fare mire rezervat qe u shprehen ketu dhe sikur te mos ishte faktori i njohjeve personale dhe i besimit qe kam tek ata persona, do te kisha pasur edhe une te njejtin qendrim skeptik.
Julius,
Meqenese po ma kerkon terthorazi, po ta them hapur se une nuk jam nder mbeshtetesit e qeverise aktuale dhe Berishes. Por ki parasysh se ne institucionet shqiptare punojne edhe njerez te ndershem, te themi jo me pak te ndershem se une e ti, qe nuk kane votuar per Berishen e qe nuk do te pranonin qe Berisha te fuste hundet ne punen e tyre. Une, sikurse Xha Xhai e te tjere ketu mes nesh, kam punuar gjithe jeten ne ato institucione dhe di te ndaj shapin nga sheqeri.
Kam pershtypjen se ti dhe disa te tjere ne kete blog jetojne prej vitesh larg Shqiperise dhe kane humbur sensin e realitetit.
Sa per borxhin, duam s’duam une apo ti, ai do te mbetet ne shpine te shqiptareve, sikurse mbetet ne shpine te grekeve, amerikaneve e japonezeve borxhi publik i vendeve perkatese.
Për mua censusi, më shumë se statistikë, është matje, dhe këtu ai nuk dallon nga matjet e tjera.
Saktësia e matjes varet nga shumë faktorë: instrumenti matës, etaloni, konteksti ku bëhet matja dhe, më në fund, eksperti që e kryen këtë matje.
Ky ekspert duhet të ketë një status të konfirmuar, përndryshe rezultati i matjes nuk thotë asgjë për objektin që matet, edhe pse thotë shumëçka për personin që e kryen matjen.
I njëjti arsyetim vlen edhe për instrumentin matës. Nëse ti përdor një vizore që i ka centimetrat të shënuara gabim, atëherë rezultati i matjes thjesht do të tregojë se vizorja jote nuk bën.
Tani, për t’u kthyer te matjet vetë. Të kemi parasysh se kur matim diçka, gjithnjë kemi një pritje të caktuar për rezultatin. Kështu, kur matim sa i lartë është mali i Dajtit, nuk presim që rezultati të dalë 62 cm.
Nëse qëllon që del një rezultat i tillë nga një matje, i tillë në kuptimin që të jetë shumë larg pritjeve tona të arsyeshme, atëherë matja do të vihet menjëherë në dyshim, madje edhe sikur ta ketë bërë një komision i Kombeve të Bashkuara.
Kështu, nëse mali i Dajtit na thuhet se është tkurrur dhe është bërë 62 cm, ne nuk do të rishkruajmë tekstet e gjeografisë, por do të mendojmë se ka pasur diçka që nuk shkon me matjen dhe – si rregull – do të kërkojmë që matja të përsëritet.
Meqë do të më thonë se malet zakonisht nuk ndryshojnë lartësi, prandaj krahasimi im nuk qëndron, le të sjell një shembull tjetër : tensionin e gjakut.
Ka njerëz që, për arsye shëndetësore, e matin tensionin çdo ditë, duke pasur rezultate të tilla si : E hënë – 160/90, E martë 170/85, E mërkurë 145/85, E enjte 155/90. Brenda luhatjeve të tilla, mund të shihet menjëherë një stabilitet.
Tani, nëse një ditë të bukur ky tension na rezulton 250/120, atëherë arsyeja të thotë se gjasat janë që të jetë bërë një gabim në matje.
Nëse matjen e ka bërë një joekspert, ose një mjek të cilit i intereson materialisht që ti ta kesh tensionin të lartë, atëherë gjasat e gabimit shtohen.
Gjithsesi, dhe pavarësisht nga shkaqet e kësaj vlere kaq larg pritjeve tona, reagimi normal do të ishte që të kërkonim përsëritjen e matjes, para se të ndërronim regjimin e barnave, etj.
Dhe këtu matësi nuk mund të mbrohet dhe të thotë : kështu doli tensioni, janë shifra, nuk i luan as topi. Nuk ka të drejtë që të mbrohet kështu, sepse nëse e bën, atëherë duket sikur kemi matur integritetin e tij, jo tensionin.
Ndoshta atë ditë sapo na kanë lajmëruar se një kushëriri ynë është infektuar me skollo, dhe kjo na ka shqetësuar pa masë.
Ndoshta ka pasur një defekt aparati matës – le të përdorim një tjetër.
Nëse tensionin na e mat zakonisht komshiu, le të provojmë të shkojmë ta masim te një klinikë mjekësore.
Dhe nuk ngre peshë, në këto rrethana, argumenti se ekspertit i duhet besuar. Një ekspert i besueshëm, para një rezultati që është në kundërshtim flagrant me pritjet, do të kërkonte ai vetë përsëritjen e matjes.
Më në fund, dhe disi jashtë teme: nëse për vlerat e matura të tensionit të gjakut ka një opinion të vetin edhe Janullatosi, kjo nuk ndryshon gjë; sepse ky zotëri ka të drejtën e vet të ketë opinione për gjithçka, dhe ne nuk mund t’i kushtëzojmë opinionet tona nga ato që thotë ose nuk thotë Janullatosi.
Për këdo që e ka të nevojshme një qëndrim dhe etikë pagane ndaj institucioneve dhe në këtë rast censusit, ja ku mu kujtua ky shkrim.
Pse nuk me dalin shifrat mua ?
56.7 % myslimane
2 % bektashinj
10 % katolikë
6.7 % ortodokse
13,7 % preferuan të mos përgjigjen
Total : 89 %
Po 11 % qe ngelen ??
Nuk i kam përmendur të gjitha kategoritë. Shihe tabelën në fq. 71 të dokumentit të Censusit. Ka edhe “besimtarë të pacilësuar”, “përgjigje të pavlefshme,” etj.
Një hipotezë kontekstuale për zvogëlimin dramatik të përqindjes së ortodoksëve: një pjesë e këtyre mund ta kenë ngatërruar përkatësinë në komunitetin fetar ortodoks me përkatësinë në pakicën etnike greke, dhe duke e pasur në vete më të fortë ndjenjën e përkatësisë etnike se atë të përkatësisë fetare, kanë refuzuar – mendërisht ose shprehimisht – të identifikohen si të krishterë ortodoksë (“jo, ne s’jemi ortodoksë, ne jemi shqiptarë”), meqë Kishën ortodokse kushedi e kanë identifikuar me Janullatosin, ose janë trembur nga zhurma që bëhet në shtyp për Vorio Epirin, kishën greke, shovinizmin e fqinjit, grekësinë e Janullatosit, etj.
…”kanë refuzuar – mendërisht ose shprehimisht – të identifikohen si të krishterë ortodoksë (“jo, ne s’jemi ortodoksë, ne jemi shqiptarë”), meqë Kishën ortodokse kushedi e kanë identifikuar me Janullatosin..”
Nje nga mundesite kjo e mesipermja, qe po te jete e vertete, do te ishte tregues i nje problemi tashme as te vogel e as te thjeshte.
Ortodokesia, nje nga besimet madhore ne vend, nje nga besimet qe ka ushqyer e furnizuar pa nderpreje e per nje kohe pafundesisht te gjate shtresat intelektuale te shqiptareve, te vije dita qe ajo te shtyhet deri ne ate pike sa te “fshihet”, te largohet, apo te heqe dore nga identiteti i vet fetar?
A ka ndonje spegim nje gje e tille?
Se po te jete se prej Janullatosit, besimtaret e kishes ortodokse pranojne ta vene “ne gjume ” identitetin e tyre fetar deri ne kete pike sa le te kuptohet censusi, atehere ose problemi i Janullatosit eshte shume me i madh se sa c` mendohet, ose besimi i ortodokseve shqiptar ka nevoje te gjej nje ri-dimensionim te ri, ku te ndjehet mire ne “lekuren” e vet.
Per mua, nga te gjitha numrat, ky zvogelim i perqindjes se shqiptareve te besimit ortodoks eshte nje nga misteret me te medha e me te cuditshme.
E hengre edhe ti xha xha nga propaganda. Antijanullatisti ortodoks e pohon shume me forte qe eshte shqiptar se çdo kategori tjeter shqiptaresh,
Kush perjeton nje mjedis ortodoks, pertej marredhenieve te kushtezuara nga feja, do shohe sa kunja ‘dashamirese’ te natyres etnike ka mes shqiptareve, vlleheve dhe minoritareve dhe si mbahet me laps perkatesia etnike qe ne kohen e babaqemos.
Eshte jo e veshtire, por e pamundur qe te gjesh shqiptare ortodokse qe te hane presionin e ketij lloji, madje si kam thene tek nje postim me lart, keto rezultate te ketij censusi do te sjellin pa kokrren e dyshimit nje reagim te forte ne rikrijimin e preferencave me baze fetare tek komuniteti ortodoks.
Nuk di te flas per ate bektashi, por ky census sapo i dha Janulles nje force qe ai ta enderronte se do e krijonte dot, le te ngrinte kisha ne çdo rruge te Shqiperise.
Mora vesh qe ka kerkuar mbrojtjen nga shteti grek. Nje incident eshte i nevojshem ne kesi rastesh.
Partisë në pushtet siç duket i ka rënë në vesh problemi, kjo duket nga deklarata e fundit, i bërë me stil brashnjar, sigurisht: PD, më 23 Qershor, shqiptarët do të ndëshkojnë Ramën, këtë trafikant ikonash.
Hegeli : “…neqoftese shifrat nuk perputhen me mendjen time…aq me keq per shifrat “.