Ka pasur, këto ditë, një zallahi në mediat për çështjen e paradës së homoseksualëve që do të mbahet në Tiranë në maj – për të festuar Ditën Ndërkombëtare kundër Homofobisë dhe për arsye të tjera të njohura.

Nga njëra anë, një eksponent i së djathtës në pushtet (Ekrem Spahia), deklaroi se gay-t shqiptarë të Paradës u dashkan kapur në hu; nga ana tjetër, ResPublica botoi një letër të një anonimi, pas gjase provokacion i thjeshtë, ku vizioni gay i kundërvihej hipokrizisë heteroseksuale borgjeze, me një patos të ngjyer mirë në lëngjet biologjike.

Nuk ka dyshim se ka shqiptarë homoseksualë, sikurse edhe ka pasur; dhe që këta diskriminohen në mënyra të ndryshme. Për fat të keq, diskriminimi në shoqërinë shqiptare është praktikë transversale, nga e cila nuk shpëton askush – dhe jo vetëm në aksin hetero/homo, por dhe në atë burrë/grua, qytetar/katundar, verior/jugor, shqiptar/tradhtar, i fortë/i pafortë, komunist/antikomunist, i bardhë/jevg, mysliman/i krishterë, i PD-së/jo i PD-së, e kështu me radhë.

Kjo shoqëri shqiptare sot as që mund të përfytyrohet pa diskriminimin e gjithanshëm.

E reja e të tanishmes ka të bëjë, para së gjithash, me përgjithësimin e barazisë, si të drejtë elementare të njeriut; meqë diskriminimi mund të ndodhë vetëm në një kontekst barazie, ose midis palësh që, në teori, duhej të ishin të barabarta mes tyre.

Megjithatë, kur flitet për paradë gay në Tiranë, nuk kemi të bëjmë më thjesht me çështje diskriminimi dhe barazie; meqë kjo paradë është një praktikë e importuar në mekanikisht, madje e tillë që të përfaqësojë një nga format më elokuente të kultit të kargove sot mes shqiptarëve.

Parada gay është zhvilluar në kontekstin kulturor specifik të Perëndimit të zhvilluar; edhe pse i ka rrënjët sa në procesionet fetare, aq edhe në festat e karnevaleve dhe të tjera të ngjashme; dhe po të duam mund të zbresim deri në ritet e Dionisit së lashti.

Kjo traditë nuk vepron më ndër shqiptarë, ose është shumë e dobët; veçanërisht në kryeqytet, ku praktika e paradës u politizua aq shumë gjatë shekullit që shkoi, sa u kthye në trajtë komunikimi të popullit me udhëheqjen, ose një lloj triumfi, në kuptimin romak, të raporteve ekzistuese të pushtetit.

Gjithsesi, parada tek ne ende përfaqëson pikën kulmore, apoteozën e realizimit të identitetit vetjak në publik; ose momentin kur privatja vjen e tkurret deri në zhdukje.

Pavarësisht nga synimi subjektiv që mund të kenë homoseksualët shqiptarë për paradën e tanishme, ajo do të perceptohet doemos si një orvatje për ta bërë krejt publik versionin alternativ të jetesës gay; në një kohë kur ndër shqiptarët ende nuk ka zënë vend mirë toleranca ndaj manifestimeve publike edhe të seksualitetit normativ (çka e konfirmon edhe, paradoksalisht, fakti që disa gra dhe vajza në Tiranën metroseksuale e festuan 8 marsin në strip clubs).

Të kemi parasysh se në Shqipëri kemi gay dhe lesbians, baballarët dhe nënat e të cilëve do t’i kenë mbajtur radhët  burrat veç e gratë veç, në dyqanet dhe zyrat.

Irritimi që manifestohet shpesh, ndonjëherë edhe haptazi, ndaj homoseksualitetit është, në thelb, irritim jo ndaj praktikës vetë, sesa publicitetit të diçkaje që duhej të mbetej e fshehtë.

Sa më publike bëhet sjellja e homoseksualit, aq më e kërcënuar ndihet një kategori heteroseksualësh në privatësinë e vet.

Kjo nuk përligj dhunën dhe diskriminimin; edhe pse shpjegon – ndoshta – disa tensione, të shprehura edhe në mediat sociale.

Natyrisht, parada gay është edhe një mënyrë, e sprovuar, për të përftuar, farkëtuar dhe konsoliduar një komunitet gay në Shqipëri, si kundërpjesë sociale e shoqatës përkatëse.

Që ka homoseksualë, dhe këta përfaqësojnë një përqindje të caktuar të popullatës, kjo nuk do të thotë, doemos, se ka edhe një komunitet homoseksualësh; madje nuk do të thotë as edhe se një komunitet i tillë duhet të ekzistojë, as që duhet të krijohet.

Gjithsesi, një individ që diskriminohet, është një individ të cilit i mohohet plotësia e të qenit njeri; dhe askush nuk duhet të guxojë t’ia mohojë kujt këtë plotësi – dhe komuniteti nuk hyn këtu fare, meqë s’është e thënë të jesh gay, për t’i dalë në mbrojtje gay-t të nëpërkëmbur.

Megjithatë, nëse këto organizata homoseksualësh në Shqipëri luftojnë kundër diskriminimit të tyre dhe të së tjerëve, atëherë ato meritojnë solidaritetin dhe admirimin e të gjithëve.

Përkundrazi, parada gay, si formë e kultit të kargove, ose importim i një praktike që mbërrin në teatrin shqiptar të rrugës më tepër si zhguall i zbrazët, sesa si shishe me një mesazh brenda, nuk mund t’i ofrojë Tiranës ndonjë model qytetar të dobishëm, së paku për momentin.

Publiku u indinjua vërtet me reagimin folklorik të z. Spahia; por folklorizmi i z. Spahia, i mbështjellë me populizëm dhe parada gay, e importuar si të ishte deodorant sqetullash ose kufje Bluetooth, janë dy skajet e të njëjtës dukuri: përballë modernizimit formal, në kufi të provokacionit, dhe gjithsesi të pamotivuar shoqërisht, do të ketë gjithnjë një shtresë konservatore dhe të kërcënuar, e cila do të përgjigjet me folklor.

E keqja është, pra, te imitimi; ose ajo mënyrë të menduari magjik, e cila këto njëzet vjet na ka paralizuar, duke na shtyrë të braktisim çdo lloj orvatjeje ose gjakimi për zhvillim organik, në emër të kopjimit mekanik të hieroglifeve Perëndimore.