A duhet mbrojtur historia me ligj?
E formuluar kështu, pyetja tingëllon absurde, edhe pse shumë klasa dhe grupe, anembanë botës, e mbështetin pushtetin dhe supremacinë e tyre mbi versione të miratuara të narrativave historike, prandaj edhe çdo qasje kritike ndaj këtyre narrativave do ta konsideronin, vetvetiu, si akt armiqësor.
Kështu shpjegohet, bie fjala, ligji famëkeq për mbrojtjen e figurave historike që miratoi regjimi Alia pak muaj para se t’i vinte fundi; e që kishte për synim të mbronte statujat e Enver Hoxhës nga kavot e çelikut dhe bulldozerët; dhe veprat shumëvëllimëshe të diktatorit nga fabrikat e kartonit.
Në raste të tjera, ligjet që parashikojnë ndëshkime penale për të gjithë ata që vënë në dyshim të vërtetat e amshuara të historisë nisen nga qëllime të tjera, më të pranueshme. Kështu, një numër i madh vendesh demokratike të Bashkimit Europian kanë miratuar legjislacion kundër të gjithë atyre që vënë në dyshim versionin zyrtar të Holokaustit. Mes këtyre vendeve, vlejnë të përmenden Austria, Belgjika, Republika Çeke, Franca, Gjermania, Luksemburgu, Vendet e Ulëta, Polonia, Portugalia, Rumania dhe Spanja.
Suksesi i ligjeve kundër “mohuesve” të Holokaustit ka frymëzuar edhe të tjera grupe që e themelojnë identitetin e tyre mbi interpretime të caktuara të historisë.
Kështu, komunitetet armene prej kohësh u bëjnë trysni qeverive perëndimore që të njohin zyrtarisht “genocidin armen”, ose masakrimin e armenëve prej Perandorisë Osmane, gjatë viteve 1915-1923. Kështu, Asambleja Kombëtare Franceze e ka deklaruar krim mohimin e këtij genocidi, ndërsa në 2006 parlamenti francez diskutoi një projektligj sipas të cilit mohuesit e genocidit armen dënohen me deri 5 vjet burg.
Çuditërisht, qëndrimi zyrtar i Izraelit në lidhje me genocidin armen është se çështje të tilla u duhen lënë historianëve t’i diskutojnë e t’i vendosin, jo politikanëve.
Nga vendet e Bashkimit Europian, Polonia dhe Republika Çeke dënojnë me ligj edhe mohimin e krimeve të komunizmit.
Gjatë debateve që ngjalli në mediat monografia e Oliver J. Schmitt për Skënderbeun, nuk munguan propozimet për ta mbrojtur figurën e Skënderbeut me ligj. Vetëm kapaciteti i ulët i ganglioneve të politikanëve shqiptarë e ka lënë këtë argument jashtë fushatës së tashme elektorale.
Më në fund, sot lexoj në Telegraph.co.uk se pasionet për ta vënë historinë në jakí ligjesh qenkan ndezur edhe në Rusi.
Në fakt, presidenti rus Medvedev krijoi, në maj 2009, një komision për identifikimin e revizionistëve “të huaj” që përdhosin prestigjin e Rusisë dhe falsifikojnë historinë e saj; ai gjithashtu mbështet miratimin e një ligji, i cili do të dënojë me deri në 5 vjet burg çdo qytetar rus ose të huaj që pretendon publikisht se Bashkimi Sovjetik, në fillim të Luftës II Botërore, pushtoi pjesë të Polonisë ose të shteteve baltike.
Përfytyroni një botë të ardhshme ku secili shtet sovran jo vetëm mbron me ligj versionin zyrtar të historisë së vet, por edhe narrativat e historive të vendeve të tjera – siç bën, bie fjala, Franca me historinë e armenëve ose të Perandorisë Osmane.
Përfytyroni edhe kokëçarjet që do t’i sillte kjo legjislatorëve të një Europe të Bashkuar të nesërme, kur Franca t’i shpjegonte Turqisë se çfarë kishte ndodhur pikërisht me armenët në 1915; dhe Greqia t’i impononte Shqipërisë versionin e vet “korrekt” të çka ndodhi me çamët gjatë shek. XX…
Qesharake, vërtet; sikur të mos ishte aq sa s’bëhet serioze.
po su mbrojt me ligj behet lesh arapi me interpretime kujtimesh
Jo historia, por edhe vetë matematika që pranohet si nëna e shkencave egzakte mbështetet në aksioma… që pranohen prej të gjithëve dhe s’kanë nevojë për vërtetim.
Ndërsa historia, përveç rasteve kur i ka mbështetur rrënjët tek “opinioni”, shpeshherë gjëndet përballë revizionimesh edhe kur ajo është e vërtetuar (dokumentacion dhe prova të kohës), e gjitha kjo si rrjedhojë e dëshirave të njërit apo tjetrit, që në momente të caktuara kanë fuqinë ligjore për të bërë ç’të duan jo vetëm me të tashmen, por edhe me të shkuarën.
A ka nevojë të mbrohet historia me ligj? PO! për ato të vërteta që i kanë rezistuar “opinioneve” për një periudhë shumë herë më të gjatë kohore se sa periudha që “revizionistët” kanë pushtetin.
Rasti i Alleancës Nacionale në Itali, tregon më së miri se, kur historia është kokfortë, nuk mundesh vetëm se t’i heqësh kapelen dhe të pranosh gabimet e paraardhësve të tu politikë… a mund të ndodhë kjo në Shqipëri? Dyshoj…
Xhaxhai,
teme interesante.
Nese pranohet se njeriu krijoi Zotin a fene dhe e mbron ate me fanatizem a ligj, edhe krijimi dhe mbrojtja e historise eshte me se normale, vetem nese ajo shikohet si e shenjte, e paprekshme.
Keshtu, herat a vone, historia do te zevendesonte fene, ku njerezit do te besonin ne shkence e jo me ne Zot. A nuk po shkohet drejt saj?
.
“A duhet mbrojtur historia me ligj?”
Xha, Perderisa historia behet edhe nen ligj, duket normale te mbrohet edhe me ligj.
Ceshtja eshte se, ligji eshte, dhe do te mbetet katalizator i historise. Ashtu si mund te shihet nje jete e nje individi ne histori zyrtare: Te ligjeruar; mund te mos ket edhe shume te beje me ate jo zyrtare, edhe pse individ eshte baraz kombesi-emer-gjini-vend-kohe lindje, por, prandaj nje qytetar i thjeshte mund, dhe jeton, edhe pa njohuri te ligjeve si gjykates profesionist, se ligji nuk eshte gogoli, por zyrtarja e njeriut/individit.
Sa zyrtar duron njeru te jet ne jete? Pergjigjen e merr kur sheh veten ne jete. Qellimi (jeta) e justifikon mjetin (ligji), dhe mjeti trgon qellimin, por s’eshte se krijon qellimin.
A duhet mbrojtur historia me ligj?
Historia e popullit tend, patjeter, historia e popujve te tjere le te ngelet pre e spekullimeve nga me te ndryshmet, ku historianet te bejne fame e leke.
Holokausti eshte rast i vecante, pasi u moren hebrej nga gjithe Europa, dmth secili shtet mund ta quaje si pjese e historise se vet psh qeveria e Vishise i gjurmoi hebrejte ne zonen e vet, keshtu qe Franca ka pergjegjesi historike para popullit hebraik.
Pervec kesaj, holokausti eshte edhe pjelle e qyteterimit perendimor, antisemitizmi ne formen e tij ekstreme perzier me superioritetin racor, ate superioritet qe e shtyu kushtetuten amerikane te mos i njihte zezaket si njerez deri ne luften civile.
Historia e popullit tend duhet mbrojtur, meqe ajo bashke me formen e saj meme e njekohesisht joshkencore, mitin, sherben per kohezionin e bashkesise, ruajtese e vlerave te atij populli, ruajtese e vuajtjeve dhe njekohesisht identitetformuese.
Franca se fundmi, ne testin e marrjes se nenshtetesise franceze ka vene pyetje te shumta e te veshtira mbi historine e popullit francez.
Pervec kesaj, te drejtat historike luajne rol shume te rendesishem ne politiken e jashtme te shteteve, justifikojne nderhyrje ne zona te caktuara, biles edhe luftera, psh ne menyre te pashkruar, Frances i njihet nderhyrja ne ish kolonite e saj, po ashtu Anglise ne Komonuellth, Rusise se fundmi ne Gjeorgji.
Te drejtat historike , mbajten ne kembe tezen franceze te alsacianeve gjermanfoles, tezen serbe te Kosoves si djepi i Serbise etj dhe ne politiken e jashtme keto jane gjera me te cilat nuk luhet. Me keto luhet ne vende te tjera, po jo ne politiken e jashtme. Te drejtat historike ndikojne ne percaktimin e zonave te influences politike, biles edhe te influences ekonomike.
Kjo vjen sepse e drejta nderkombetare bazohet fuqimisht ne te drejten zakonore nderkombetare.
E drejta zakonore nderkombetare , sic e thote vete percaktimi ‘zakonor’, i ben vendimtare koncepte si tradita historike, e drejta historike, zona historike e influences etj.
Per fat te keq, ne shqiptaret duke e konceptuar te drejten nderkombetare njelloj si e drejta qe vepron brenda vendit, nuk jemi mesuar ende me ‘pislliqet zakonore’ dhe jemi shume ‘progresiste’, dmth nuk kemi mesuar ende te shfrytezojme si duhet historine tone zyrtare ne politiken e jashtme.
Nderkaq fqinjet tane jane specialiste, shfrytezojne jo vetem historine por edhe mitet e tyre.
Ndersa ne ngreme pyetjen a duhet mbrojtur historia jone me ligj, Franca mbron historine e armeneve me ligj.
Sigurisht qe jemi para te tjereve, por kam frike mos kjo para te tjereve eshte e ngjashme me shtatanikun.
Historia nuk mbrohet me ligj. Historia mbrohet me studime, hulumtime, simpoziume, botime etj. Holokausti nuk behet me pak i vertete meqe nuk e njeh Ahmadinaxhadi, apo kushdo tjeter. As krimet e komunizmit nuk behen me pak te verteta se i mohuan ca fanatike. Per cdo ngjarje historike ka nje minimum provash. Interpretimet e provave edhe mund te jene te ndryshme. Por komunitetet shkencore a politike arrijne ne nje fare konkluzioni qe i merr parasysh te gjitha anet, dhe bihet dakord per nje version zyrtar te historise, qe normalisht eshte ai qe pranohet e mesohet neper shkolla. Nese dikush ben nje studim dhe nxjerr fakte te reja qe kerkojne rivleresimin e ketij apo atij fakti historik, atehere ka shkencetare e studjues qe kane pergatitjen e duhur per ti vleresuar e verifikuar.
Nese mohimet e historise jane te pabazuara, atehere askush nuk i merr parasysh dhe harrohen e hidhen ne kosh. Nuk me duket se mbrohet historia duke futur ne burg ata qe mendojne se eshte shkruar keq. Pervec ceshtjes se lirise se fjales e mendimit edhe te atyre me te cilet nuk jemi dakord, keto masat ligjore vetem sa e rrisin ekspozimin e soj soj teorish. Ne kushtet e sotme te mjeteve te pafundme te komunikimit, keto perpjekjet per te censuruar mendimin ndryshe, sado i hatashem e absurd te jete, ngjajne disi qesharake.
Mbas policimit te librave te hisorise, vjen ajo e librave te tjera. A di ndokush kur eshte botuar “Tregtari i Venedikut” ne anglisht per here te fundit?
Elitave, per vete natyren e gjerave, i takon te jete ne drejtim te nje shoqerie. Por kur atyre fillon e u duket vetja “sikur coc jane”, vulgu, per inat te tyre, fillon e dergon BNP dhe gjithe te djathtet ekstreme ne Bruksel pastaj, per t`i qeverisur.
Dhe inati i vulgut eshte i vjeter.
Sic i tha nje i tille edhe Aristidhit kur ai i kerkoi ndihme per te plotesuar voten per perzenien e ketij te fundit nga qyteti: “ne fakt as nuk e njoh Aristidhin se kush eshte, por me jane lodhur veshet duke degjuar gjithe boten qe e therret ate ” I drejti “
I dashur, “Tregtari i Venedikut” më rezulton të jetë botuar për herë të fundit më dt. 20 maj 2009. Ka edhe një Kindle Edition në 9 maj 2009, dhe një tjetër në 30 prill 2009.
Per kete jam cuditur edhe une. Dyshoj se historiografia boterore e Izraelit informohet nga opinionet orientaliste te Bernard Lewis (akademik judeo-amerikan) i cili nuk eshte dakord me cilesimin e ‘genocidit armen’ si genocid por e sheh si funksion i nje lufte civile brenda nje lufte boterore.
Incidentally, Bernard Lewis eshte denuar me burg nga Franca per kete shkak.
Izraeli ka patur historikisht dhe ka mardhenie te SHKELQYERA me Turqine (ne mes eshte USA dhe 101 arsye te tjera, sidomos gjeopolitike). E pamundur per historiografine izraelite te denoje zyrtarisht genocidin armen.
Po po, vetem se Erdoani ne Davos i tha Sharonit: “Nje gje dini ta beni mire ju izraelitet, te vrisni femije….”, e plot gjera te tjera. Qe prej asaj dite Erdoani eshte heroi i muslimaneve, dhe ngjalli nostalgji mes tyre per kohet e sulltaneve…
Paskam qene gabim. Bernard Lewis qenkesh denuar vetem me gjobe nje frange dhe koston e botimit te ketij denimi ne gazeten Le Monde ku edhe u krye ofeza
http://www.armeniapedia.org/index.php?title=Lewis_ruling_article_from_Le_Monde_in_English
Kjo duhet te jete vertet per qeshur mgjs mua s’me qeshet fare.
Dy histori me vijne ne mendje. Ajo e Korahut, kundershtuesit te pushtetit te Moisiut, qe pa u derdhur as edhe nje pike gjak e perpiu dheu me gjithe ndjekes, pak a shume si i perpiu dheu banoret e Dresdenit gjate bombardimit, apo si i perpin dheu perkohesisht, per 5 vjet te themi, mohuesit e holokaustit.
Por mbi te gjitha kjo eshte frikshem oruelliane, aq sa te ben te mendosh se ne fakt holokaust mund te mos kete pasur. Sidomos me vdekjen e natyrshme te te mbijetuarve te fundit, mohimi i nje ligji te tille artificial mund te shoqerohet me mohim te vete holokaustit.
Faktet per holokaustin jane historike, dhe jane keto ato qe perndjekin kedo. Nuk ka nevoje te perndiqen mohuesit me ligj. Kjo eshte mbeshtetje jo vetem e tepruar, por e dhunshme tek autoriteti. Falsitet logjik ky, qe ka merituar gjithmone nje kapitull me vete, dhe qe per ironi, njihet ne histori si falsiteti logjik qe solli holokaustin dhe krejt luften e dyte boterore.
Xhaxha, nje pyetje kam une. Keto jane ligje-ligje, apo akte te ekzekutivit qe kane forcen e ligjit, “policy-making”?
Epo tani te veme ligje, dhe t’i veme kycin institutit te historise. Se c’nevoje ka me per historiane kur versioni i shkruar tashme i historise kthehet ne te vertete te shenjteruar qe nuk duhet guxuar te vihet ne diskutim? Ndersa fakultetin ta leme hapur vetem per te prodhuar mesues qe memorizojne historine e shenjteruar te popullit shqiptar si papagall, e po si papagall ua mesojne ate te rinjve, qe nga shkollat rezultojne te dalin thjeshte papagalle te cilesise se dyte, pra ata qe edhe ate qe e mesojne permendesh nuk jane ne gjendje ta thone sagllam
Amanda, behet fjale per pika te nxehta, ceshtje qe kane ndikim ne politike dhe identitet, nuk flitet per ngjyren e brekeve te Myslym Pezes; te kuqe se ishte komunist apo kuqezi se ishte nacionalist. Ne historine shqiptare pika te tilla kyce ka, si psh:
Fakti i prejardhjes ilire, sllavet nuk kane qene kurre shumice ne Kosove e Maqedonine perendimore, Epiri eshte pjese perberese e tokave ku eshte formuar etnia shqiptare etj.
Keto e te tjera , jane pika kyce jo vetem persa i perket identitetit shqiptar por edhe persa i perket politikes se jashtme.
Te irritohesh per keto gjera eshte legjitime ne nje bote ku luani loz me gazelen dhe ujku i ben manikyr deles, ndersa realiteti kerkon ne kete pike, cinizem e pragmatizem.
Hidhuni nje sy (jo vetem ti Amanda) zgjedhjeve europiane.
E djathta triumfoi ne gjithe vendet kyc te Europes, laburistet dolen partia e trete, socialistet franceze po ashtu, ne hollande ekstremi i djathte kaloi nga 5,6 ne thuajse 15%, ne Suedi fitoi 7% Partia e Pirateve, ne Itali Lega e Bosit u dyfishua ne 10%.
Kjo do te thote nder te tjera edhe ruaj historine e vendit tend se te duhet per shume kohe.
te gjitha sa po shkruajme me duken nje prove e pakundershtueshme se historia, orvatjet per te shkruar historine, jane nje nga shembujt e mirefillte te globalizimit ne fushen e komunikimit dhe te infomacionit;
per “historine” e koheve te shkuara marrin rendesi marredheniet mit/histori;
dhe ajo eshte pune tjeter;
Nipi