Është ndjekur me polemika një shkrim i Artan Lames, Po të mos ishte Migjeni, ribotuar në Koha Jonë (pas botimit në 2011), dhe pikërisht ngaqë ky autor shkruan atje se “shkodranët nuk e donin Migjenin”, dhe “nuk e duan”; dhe sidomos Migjenin “nuk e donin priftat”, ngaqë Migjeni “e shqeu fasadën false” të konservatorizmit të kulturës katolike; madje priftat “nuk e duan as sot”, sepse “s’mund t’ia falin atë çka i bëri ai klerit të kohës kur qe gjallë.”

Më duket se Lamja i ka gabim të gjitha këto. Duke filluar me pohimin “shkodranët nuk e donin Migjenin” – pa çka se Migjeni kur ishte gjallë ishte relativisht i panjohur në Shkodër; dhe pa çka se nuk ekziston një entitet i tillë si “shkodranët”, sa kohë që Shkodra ka qenë dhe mbetet e ndarë jo aq sipas vijave klasore, siç e hedh fjalën Lamja, por sipas komuniteteve fetare. E ka gabim Lamja edhe kur flet për “priftat” që nuk e donin Migjenin – duke projektuar atje faktin e kundërt, që Migjeni ishte antiklerikal dhe nuk i donte priftat.

Arsyet pse ka pasur gjithnjë një ftohtësi ndaj Migjenit në Shkodër, sidomos nga komuniteti katolik, janë të tjera. Poeti i përkiste minoritetit ortodoks në një qytet të ndarë fort sipas vijave fetare; madje ka një mendim se fliste serbokroatisht në familje (Arshi Pipa), që është kundërshtuar (unë personalisht e gjej shqipen e Migjenit mjaft të lëkundur).

Një tjetër arsye pse katolikët e Shkodrës ishin të ftohtë me Migjenin ishte antiklerikalizmi i këtij.

Arsyeja e tretë, edhe ajo e fortë, që shkodranët e sotëm, për ta thënë me fjalët e Lames,

“gati druhen t’i zënë emrin me gojë; që më tepër se një here kanë dashur t’i heqin emrin nga Teatri; që i kanë thyer bustin, e i kanë harruar varrin midis plehrave të qytetit; që i kanë zhdukur çdo shenjë të ekzistencës së tij në qytetin e Madh të Veriut, shtëpi, dhomë, muze, e gjithshka tjetër”

ka të bëjë me përvetësimin gati brutal që ia bëri Migjenit propaganda e regjimit të Hoxhës, krahas dhe karshi denigrimit madje shfarosjes kulturore të kulturës katolike të Shkodrës; pra, lidhet me antikomunizmin, sado naiv, të disa shkodranëve sot.

Arsyeja e katërt, është që Migjeni nuk vazhdoi traditën letrare të Shkodrës as ia njohu autoritetin artistik patriarkëve katolikë si Fishta & temave idilike me malësorë me qeleshe,dhe as shkroi si “shkodran”; poezia e tij kish tingëllim tjetër dhe pretendime të tjera, dhe vetvetiu do të pritej me kundërshtime nga një publik letrar i mësuar me poezitë e rimuara dhe tetërrokëshin rilindës.

Lamja nuk përmend asnjë nga këto arsye në shkrimin e vet, por përqendrohet në atë që Migjeni ishte poet i kritikës sociale dhe tribun i të dobëtve, çfarë unë sërish nuk jam gati ta besoj. Në përgjithësi, Migjeni i vuan sot e kësaj dite pasojat e pompimit të pashije që ia bënë megafonët e regjimit të Hoxhës – në përpjekjet e dëshpëruara për t’ia gjetur një traditë realizmit të shartuar socialist. Vepra e tij është pasuri e vyer për letërsinë shqipe, por ende nuk e ka gjetur vendin e duhur, për shkak të manipulimeve politike kryesisht të kritikës dhe të ideologjisë totalitare dje.

© 2019, Peizazhe të fjalës. Të gjitha të drejtat të rezervuara. Ndalohet rreptësisht botimi në media të tjera. Shkelësit do të përndiqen ligjërisht.