nga Giulio Mozzi

përktheu: Arben Dedja

 [Marrë nga “Teoria e pratica”, 11 dhjetor 2014]

1. Meqë duke i bërë gjërat vetë nuk arrihet asgjë më pak se duke ia lënë punën në dorë një botuesi makut me pagesë: ia vlen.
2. Po t’ia besosh punën një botuesi me pagesë, tekefundit nga ai do të presësh – meqë ke paguar një grusht para – diç më tepër se shtypshkrimi i thjeshtë dhe i qëruar. E pra, nuk do të kesh asgjë më shumë se shtypshkrimi i thjeshtë dhe i qëruar: por nga pritja te përpëlitja, nga dyshimi tek iluzioni, mes një mesazhi e një telefonate, kohë do të kalojë më kot: dhe do të stresohesh. Kurse ç’të presësh nga vetja e përfytyron bukur mirë që në krye (= jo stres).
3. Duke qenë botues i vetes, do ta korrigjosh gjithë dashuri tekstin tonë. Gjë që një botues me pagesë nuk do ta bëjë.
4. Duke qenë botues i vetes, do të nxitesh ta përhapësh veprën tonë. Gjë që botuesit me pagesë nuk i intereson: ai, xhixhat, i mori.
5. Duke qenë botues i vetes, do ta dish tamam sa kushton (në para dhe djersë) çdo fazë e marrë veçmas e lëvrimit të librit (dua të them: shpërndarja, promovimi, shitja, si “faza të lëvrimit”, sikurse edhe faqosja etjera). Botuesi me pagesë, që të kërkon një shumë qesim, nuk do të ta shpjegojë kurrë siç duhet sa kushton kjo apo ajo: nuk i leverdis.
6. Botuesi me pagesë ka për të kërkuar një aksh për aksh kopje. Duke qenë botues i vetes mund të mbështetesh në shërbime self-publishing apo print-on-demand: dhe të shpenzosh aq sa do.
7. Po t’i dërgosh Claudio Magris-it një kopje të veprës sate të shtypur nga botuesi me pagesë, kollaj të parashikohet që Claudio Magris-i – sapo të vërë re logon e turpshme të botuesit – do ta flakë librin në kosh. Dhe nuk i vë dot faj. Po t’i dërgosh Claudio Magris-it një kopje të veprës sate të vetëbotuar, kollaj të parashikohet që Claudio Magris-i – sapo të vërë re mungesën e logos të botuesit – do ta flakë librin në kosh. Por në këtë rast e kap ca në faj: nëse ka kuptim vërtet ta flakësh pa i hedhur një sy librit të një botuesi muti, nuk ka kuptim ta flakësh pa i hedhur një sy librit pa botues. (Shënim: nga përvoja ime, veprat e vetëbotuara – edhe pse në përgjithësi jo kushedi çfarë – të paktën priren të jenë më të lexueshme se ato të botuarat nga botuesit me pagesë).
8. Botuesi me pagesë do të të detyrojë të nënshkruash kontratë. Në rastin kur një botues i vërtetë, pse jo dhe i rëndësishëm, do të tregonte interes për veprën tënde, botuesi me pagesë do të të vërë në dukje praninë në kontratë të ca shtojcave me shkronja gjashtëshe dhe do të ngulë këmbë për pjesën e tij të fitimit. Po t’i bësh gjërat vetë, do të jesh i vetmi në sofër.
9. Botuesi me pagesë, sa kohë që i detyrohesh para, do të më lajë e lyejë me lëvdata të neveritshme. Pastaj do të më keqtrajtojë. Ti, me të vendosur që t’i harxhosh paratë, do të bësh kujdes mos ta mbivlerësosh veten. E mirë, edhe po të të brejë ndërgjegja: të paktën s’do të jetë poshtëruese.
10. I rëndësishëm nuk është botuesi, nuk është libri, rezultati ekonomik, suksesi, nuk është dështimi, nuk është kjo apo ajo, bile i rëndësishëm nuk je as ti: vepra është e rëndësishme.