Dimë që duhen dy duar për të duartrokitur; sikurse dimë edhe që duartrokitja në kontekste ngjarjesh publike shpreh, si rregull, miratim, mbështetje, simpati.

E shoqërojmë mendërisht me turmën, masën, kallaballëkun; ndoshta ngaqë duartrokitja si teknikë edhe e përfton turmën, masën, kallaballëkun.

Kjo lloj turme do të thoshte: duartrokas, ergo sum.

Nga pikëpamja thjesht mekanike-akustike, ka dy lloj duartrokitjesh: kaotike, ku gjithsekush ndjek ritmin e vet, dhe të sinkronizuar, ose ritmike.

Një turmë me përvojë, e di se kur dhe si të kalojë rrjedhshëm nga njëri lloj te tjetri; aq sa rrjedhshmëria e kalimit të shërbejë si shenjë dalluese e turmës së stërvitur mirë.

Kanë thënë se sinkronizimi i duartrokitjeve shoqërohet edhe me sinkronizim të rrahjeve të zemrave të pjesëmarrësve.

Edhe më kompleks është kalimi nga një thirrje individuale te duartrokitja; përkundrazi, shoqërimi i brohorimës a ovacioneve me duartrokitje – rrokje për rrokje – nuk paraqet vështirësi.

Duartrokitja ka edhe elementin e vet pamor, madje koreografik: disa prej nesh madje duan të shihen prej të tjerëve, kur duartrokasin.

Duart mund të mbahen në lartësinë e gjoksit, ose edhe të ngrihen lart, mbi kokat e turmës. Kjo e fundit ndodh rëndom në koncerte, kur publiku dëshiron që artisti jo vetëm ta dëgjojë duartrokitjen, por edhe t’i shohë ata që duartrokasin.

Duartrokitja me krahët ngritur mbi kokë është një përpjekje in extremis për ta individualizuar gjestin, ose për t’u shkëputur nga turma, të paktën në përmasën vizuale.

Shumë nga ata që duartrokasin, mbajnë në fytyrë edhe një maskë të ngrirë buzëqeshjeje që nuk i drejtohet kujt, kur nuk i drejtohet thjesht vetes.

Kush rri e dëgjon a kundron veten duke duartrokitur, është duke duartrokitur veten.

Të zotërosh artin e të duartrokiturit, do të thotë edhe të dish edhe se kur duhet të fillosh, dhe kur duhet të mbarosh së duartrokituri.

Turma ndonjëherë i merr udhëzimet për këtë nga vetë i duartrokituri – nëpërmjet intonacionit ngritës, pauzave domethënëse, fjalëve kyçe, ose shenjave me dorë.

Të dish edhe nëse do të duartrokasësh ulur, apo në këmbë.

Me doreza, kur në sallë bën shumë ftohtë.

Nëna që mëson fëmijën të duartrokasë.

Ankthi se mos duartrokasësh në momentin e gabuar, shumë i fortë se ankthi se mos harrosh të duartrokasësh, në momentin e duhur.

Ka pastaj situata vendimmarrjeje delikate, p.sh. midis kohëve të një koncerti për piano dhe orkestër, ose në kishë.

Duartrokitja në funerale është çështje shijeje. Ditto gjatë zhvarrimeve.

Gjatë një performance arti, duartrokitjet kanë kuptime të ndryshme: kur shfaqet artisti në sallë, nderim për veprën dhe reputacionin e tij; pas një interpretimi, miratim për artin e treguar; në fund të koncertit, edhe dëshirën për encore; në mes të aktit, si shenjë vlerësimi supreme.

Ka pjesë artistike, sikurse ka shfaqje politike ose në përgjithësi publike, të cilat duket sikur janë mbrujtur rreth atyre pak momenteve kulmore, kur do të ndërpritet nga duartrokitjet: p.sh. një betim solemn, ose një refren i parezistueshëm.

Në këto raste, themi se vetë duartrokitja ishte spektakli.

Shpesh i duartrokituri u përgjigjet duartrokitjeve duke duartrokitur edhe vetë – jo për të përshëndetur veten, por për të përshëndetur turmën.

Nëse i duartrokituri duartroket, veçanërisht në mbledhje me natyrë politike autoritare totalitare, kur ai ndalon së duartrokituri kjo do t’i shërbejë masës duartrokitëse si sinjal që edhe ata poshtë mund të ndalojnë, por jo menjëherë – sepse ashtu do të dukej sikur veç po prisnin sinjalin.

Në momente trazirash dhe shndërrimesh të mëdha politike, revolucionesh dhe entuziazmi të pashoq, kur nuk ka kohë për gjimnastikë mëngjesi, duartrokitja është në thelb e vetmja veprimtari fizike që u mbetet në dispozicion militantëve.

Kanë llogaritur se një militant që duartroket, me forcë mesatare, harxhon 86 kkal në orë.

Nëse duartrokitjet ndërthuren me brohorima, këngë, përplasje këmbësh, përplasje grushtesh në tavolina, fishkëllima dhe të tjera gjeste dytësore, atëherë sasia e kalorive të harxhuara mund të shkojë deri në 120 kkal në orë.

Ndryshe nga stuhi të tjera, duartrokitjet e stuhishme mund të parashikohen.

Megjithatë, duartrokitësi i mirë është në gjendje të kursejë energjinë, duke moduluar forcën me të cilën përplas pëllëmbët.

Si rregull, gjasat që dikush ta shprehë miratimin ose entuziazmin duke duartrokitur janë shumë më të larta se gjasat që dikush ta shprehë mosmiratimin ose mungesën e entuziazmit duke mos duartrokitur.

Kjo edhe ngaqë një person që nuk duartroket, nuk është se shpreh vetvetiu ndonjë farë negativizmi.

Mundet ta ketë zënë gjumi.

Disa mjeshtra zen i këshillojnë nxënësit e tyre të mësohen të duartrokasin në nevojtore, ose në ashensor.

Një kategori më vete: duartrokitjet e udhëtarëve italianë, kur avioni ulet në pistë – disa shohin atje supozimin e fshehtë se çdo udhëtim me avion duhet të përfundojë me katastrofë.

(Njerëzit që marrin avionin ndahen në dy grupe: në pasardhës të Dedalusit, dhe në pasardhës të Ikarusit.)

Një tjetër kategori: duartrokitjet e publikut, pas shfaqjes rutinë të filmit, kur asnjë prej autorëve nuk është në sallë.

Edhe një kategori e tretë: duartrokitjet para fillimit të shumëpritur një koncerti ose ngjarjeje me publik, kur protagonistët po vonohen të dalin në skenë.

Ka nga ata prej nesh që fitojnë bukën e gojës duke duartrokitur, dhe jo vetëm në kuptim të figurshëm.

Një duartrokitje e nisur në moment kritik, mund ta pilotojë turmën drejt ujërave të dëshiruara për të duartrokiturin; kjo falë efektit ngjitës të gjestit.

Në mjedise politike totalitare, ose edhe vetëm autoritare, pjesëmarrja në duartrokitje konoton konformizëm dhe disiplinim.

Ndryshe nga ç’ndodh në shfaqje me natyrë komike, ku qeshja individuale tolerohet – p.sh. kur dikush ka kapur një nuancë tepër të hollë, inteligjente, kulturale – duartrokitja individuale konsiderohet si shkelje e etiketës së publikut.

Në mjedise të tilla, duartrokitja luan rol të ngjashëm me ecjen “me hap” ose rreshtoren.

Pa përmendur pastaj që publiku në sallë zakonisht është i ulur në radhë të rregullta, të numëruara dhe mishërim i disiplinës në veprim.

Një militant i devotshëm nuk e planifikon se kur duhet të duartrokasë; por duartroket vetvetiu, duke iu bindur një impulsi spontan, pothuajse të pavetëdijshëm; ose duke e lënë veten të komandohet së jashtmi.

Në 30 korrik 1991, tenori Plácido Domingo u duartrokit për 80 minuta, në Vjenë, pas përfundimit të shfaqjes së operas Otello të Verdit.

Është llogaritur se një delegat i një Kongresi të PPSh-së në vitet 1960-1970 i përplaste duart mesatarisht 8 mijë deri në 12 mijë herë në ditë; duke çliruar një energji të mjaftueshme për të zier tre kokrra vezë të madhësisë jumbo.

Është llogaritur edhe se, sikur çdo delegat i një kongresi të PPSh-së të pillte nga tre kokrra vezë, të madhësisë jumbo, gjatë ditëve kur zhvillohej kongresi …

Duartrokitja është ngjitëse. Të gjithëve na ka ndodhur të duartrokasim, pa e kuptuar edhe vetë pse.

Duartrokitjet ilegale, gjatë mbledhjes së themelimit të Partisë Komuniste Shqiptare, më 8 nëntor 1941.

Ngjitshmëria e duartrokitjes duhet kuptuar edhe, për shembull, në kontekstin e faktit se, që prej së paku viteve 1960, çdo lloj shfaqjeje në publik e Enver Hoxhës shoqërohej me duartrokitje nga të pranishmit e rastit. Duartrokitja default duhet interpretuar, në këto raste, edhe si efekt anësor i agresivitetit zero.

Diçka e ngjashme me majmunët që ia tregojnë të pasmet mashkullit alfa, për t’i treguar se nuk synojnë t’ia marrin pushtetin.

Një histori e duartrokitjes, në kulturën Perëndimore, duhet të ketë parasysh edhe marrëdhëniet e saj me mbajtjen e ritmit, gjatë një kënge ose valleje, duke përplasur duart; p.sh. kur kërcen nusja, ose vjehrri; ose edhe nusja edhe vjehrri.

Kjo edhe pse duartrokitjet përndryshe zakonisht nuk janë ritmike, ose synojnë vetëm të përftojnë zhurmën domethënëse.

Kur shoqërojnë muzikën, duartrokitjet kanë natyrë pjesëmarrëse (participative); dhe ndryshojnë nga ato në fund të aktit (shpërblyese).

Pse nuk e duartrokasin studentët profesorin, pas një leksioni të shkëlqyer? Kushedi ngaqë leksioni, sidoqoftë, nuk mjafton për t’i përftuar si turmë.

Në filmat dokumentarë, imazhi i turmës duartrokitëse qëllon që tregohet i ndarë nga zhurma e duartrokitjeve vetë; çka konfirmon, mes të tjerash, rëndësinë e elementit vizual në duartrokitje.

Kjo duket edhe në ato raste kur zhurma që prodhojnë duart kur përplasen është kaq e lehtë, sa praktikisht nuk dëgjohet dot; dhe të tjerët veç shohin lëvizjen e duarve.

Megjithatë, dhe sado individual të jetë ndonjëherë gjesti përkatës, duartrokitja është zhurma që bën një ngjarje publike, sidomos kundrejt atyre që nuk marrin pjesë në të.

Po ashtu, nëse fillojmë dhe ndalojmë së duartrokituri kur shohim ose dëgjojmë se edhe të tjerët po veprojnë kështu, atëherë do të na duhet të pranojmë se fillimi dhe ndalimi i duartrokitjes, si akte të kulluara, nuk kanë natyrë kolektive, por individuale.

Të gjithë kemi duartrokitur, por pak prej nesh janë duartrokitur; pa çka se meritat tona i shquajmë më lehtë se ato të së tjerëve. Që këtej, mund të deduktohet se pjesëmarrja në ngjarje kolektive gjithnjë synon të na edukojë edhe me domosdoshmërinë e mazohizmit, për jetën në bashkësi.

Si gjest që kryhet i tëri me duar, duartrokitja kërkon një krahasim edhe me shtrëngimin e duarve mes dy vetave – gjest çifti, me përkufizim.

Kështu, ajo e zëvendëson shtrëngimin e duarve me artistin ose politikanin, duke ia lënë këtë privilegj pak të zgjedhurve, por gjithnjë duke i vënë duart në dispozicion të tjetrit, për t’i thënë: ja ku i kam, të lira për ty.

Sikurse ka një lidhje mes refuzimit për të duartrokitur dikë, dhe refuzimit për të shtrënguar duart me të.

Në totalitarizëm, duartrokitja politike luante një rol, në riprodhimin, mirëmbajtjen dhe legjitimimin e pushtetit, të ngjashëm me atë të zgjedhjeve në demokraci.

Thuhet se revolucioni rumun, në 1989, filloi në momentin që turma refuzoi të duartrokasë gjatë një fjalimi të Çausheskut.

(Ose, anasjelltas, që Çaushesku refuzoi të duartrokasë performancën e turmës.)

Në demokraci e njëjta lloj duartrokitjeje merr natyrë më militante – meqë kërkon një kundër-turmë të heshtur, ose jo duartrokitëse, që të funksionojë; si p.sh. në Parlament.

Sikurse kërkon çdo miting një anti-miting, së paku për demokracinë kargokultiste në Shqipëri.

Dimë që duhen dy duar, për të duartrokitur; sikurse dimë edhe që këto dy duar duhet t’i kemi të lira.

Dhe ndoshta është pikërisht ky informacion i dytë, ai që ia lëviz fijet teatrit duartrokitës: çarmatimi.

[Duartrokitje.]