IN VULGUS GRATUS

nga Arjan Shahini

Përfshirja e qytetarëve në vendimmarrjen e qeverisë vendore është një praktikë shembullore, por jo kur përdoret vetëm si instrument reklamimi politik. Kështu veproi Bashkia e Tiranës me pyetjen publike mbi logon për festimin e 100-vjetorit të shpalljes si kryeqytet. Sipas një kritiku, populli nuk mund të pyetet kur duhet mendimi i ekspertit (E. Sulko, Peizazhe, 17 Janar 2020: „Publiku nuk është gjykues i mirë i dizajnit. Dizajni nuk është konkurrencë popullariteti.“) Nisur edhe nga saktësimi historik që disa sugjeruan për datën e shpalljes kryeqytet, supozohet më të drejtë se këto ngjarje janë karnavale për të rritur popullaritetin e kryetarit të bashkisë. Në analizën e mëposhtme do të shohim se ai përdor kryesisht metoda komerciale të komunikimit politik.

Kështu i hodha një sy statuseve të kryetarit të Bashkisë së Tiranës prej 2013 për të parë nëse këto lloj statusesh ia ngrenë disi popullaritetin. Siç paraqitet në grafikë, mesatarja e treguesve të ndërveprimit (pëlqimet, komentet dhe ndarjet) për status kanë rënë (hope vërehen në vitet zgjedhore). Kjo tregon se, prej 2017 popullariteti ka pësuar ulje të konsiderueshme. Strategjia më pas ka qenë të rritet numri i aktiviteteve të publikuara në Facebook. Për rrjedhojë, numri i statuseve është rritur dhe i ndërveprimeve paksa gjithashtu. Por trendi shenjon ulje (shih grafikun ). Ndërkohë është rritur numri i ndarjeve të statuseve të kryetarit, çfarë dëshmon se administrata e bashkisë po punon si armë e marrëdhënieve me publikun.

Statusi me më shumë pëlqime është në vitin 2017, mbi “Të ka lali shpirt…” (rreth 37 mijë), dhe një me Bes Sallakun (2018, 27 mijë pëlqime), që është edhe ndarë më së shumti nga ndjekësit (3600 herë). Më shumë komente ka tërhequr një status mbi koncertin e Ermal Metës (rreth 10 mijë). Statusi për logon ka tërhequr 1360 pëlqime, e 135 komente, por sipas kryetarit kanë votuar online mbi 35 mijë vetë (!).

Në një seri shkrimesh A. Vehbiu (Peizazhe, 7 Mars 2018) analizon edhe artikulimin e kryetarit nëpërmjet emotikoneve apo emoji. Me pak fjalë, teza e tij është se këto mesazhe përcjellin kryesisht emocione, ndjesinë se dikush po punon dhe gatit arsye të festohet, por nuk është një komunikim i mirëfilltë politik me domethënie koherente semantike. Sipas tij, emojit e kryetarit kanë “në to diçka infantile, diçka prej një mendjeje naive, një estetikë si prej kartolerie japoneze, ose dyqani “Hello Kitty”, një reduktim i koncepteve në cartoons, një eliminim total i konfliktit, një frymë emocionale prej filmi multiplikativ, një orvatje gati disiplinuese për pozitivitet.”

Nga analiza e sentimentit (ndjesisë positive apo negative të emoji apo emotikoneve) nëpërmjet një fjalori (sentiment lexicon) vihet re se vetëm 4 statuse nga rreth 4000 në analizë, kanë sentiment negativ, pjesa më e madhe janë neutrale, dhe rreth 17% janë pozitive (shih grafik, mbi 0.05 sentimenti është pozitiv). Efekti i sentimentit, pozitiv apo neutral, mbi ndërveprimin, p.sh. mbi numrin e pëlqimeve, është i papërfillshëm (korrelacioni statistikor është thuajse zero). Zgjedhja për të përdorur emotikone vjen pra nga një logjikë e jashtme, një model i parë gjëkundi, por jo nga ndërveprimi me zgjedhësit. P.sh. injorohen karakteristikat e tyre demografike, të rinjtë shqiptarë janë kryesisht në Instagram, dhe vetëm brezi i moshës së autorit janë ende në Facebook. Por përdoren kryesisht për marketing, ku efekti i tyre (si tekst paragjuhësor) është provuar. Nisur nga këto vëzhgime, teza është se kryetari i bashkisë së Tiranës ngatërron marketingun politik me atë komercial. Është afërmendsh që ai është më afër interesave komerciale dhe metodave komerciale të komunikimit politik.

E. Veliaj ka përdorur rreth 75 emoji unike (nga 3019 emoji që njihen në Unicode). Përdorimin masiv të tyre, Veliaj e ka nisur në vitin 2018 dhe 2019. Gati 2/3 e statuseve prej kësaj periudhe përmbajnë emoji (në 2017 mesatarja ishte rreth 0.5 emoji për status). Ndër emotikonët/emoji që mund të deshifrohen për përpunim, pjesa më e madhe i adresohen gjinisë (me emojin përkatës për djemtë e vajzat), dashurisë (zemra), fitoreve dhe sportit. Analiza e modelit të tematikave identifikon (topic modeling me LDA) katër tematika kryesore, renditur sipas rëndësisë: (1) për Tiranën në përgjithësi, shoqëruar kryesisht me emrin e vet, foto e falënderime; (2) për punën dhe rrugët në Tiranë, shoqëruar me emoji të lutjes dhe zemrave; (3) për fëmijët, arsimin dhe çerdhet, shoqëruar me emoji të skuadrës, ERTV, dhe big emoji (lumturi); (4) për reformat, arsimin etj, shoqëruar me emojin e kupës (trophy, competition).

Përfundimisht, kemi dikë që e marketon veten si një produkt, ambalazhuar me emoji e të tjera dukuri grafike që edhe pse i përshtatet interesit të përgjithshëm dhe trendeve botërore, është jopolitik në komunikimin e tij në Facebook.