Ka ditë që në faqen hyrëse të Gazetës Shqiptare, në seksionin e kulturës, mund të lexohet një shkrim i Novruz Xh. Shehut me titullin Ardian Kyçyku, Konti i ri i letrave.

Në krye kujtova se mos autori po e krahasonte shkrimtarin Kyçyku, edhe ai, me prokuroren televizive italiane, mitiken Silvia Conti, por pastaj e sqarova se ishte fjala për titullin aristokratik të kontit.

Nuk di kush e ka nisur këtë modë për t’i përqasur shkrimtarët shqiptarë me aristokratë, princa dhe kontë dhe dukë; cilësimi i tanishëm prej Shehut nuk është natyrisht i pari, por veç i radhës, madje i një vazhde të gjatë dhe të mërzitshme.

Di, përkundrazi, se krahasimi tradhton një koncept të keq për hierarkitë letrare dhe vlerat artistike.

Shkrimtarët e mirë janë përnjimend të çmuar e të rrallë; të gjithë ne e dimë se çfarë do të thotë libër i bukur; por dhuntia letrare i afron autorët me lexuesit, nuk i largon, si titulli aristokratik.

Kontët, princat, baronët, markezët dhe dukët i përkisnin një kaste e cila ishte “më e mirë” se vulgu jo për çfarë bënte, por për gjakun blu që i rridhte në deje.

Ashtu, aristokracia përfaqëson një model të kundërt me atë të meritokracisë në art, ku talenti i madh shprehet në vepra, jo në emra.

Për Kyçykun kam dëgjuar veç fjalë të mira; sikurse di se ai i ka merituar ato fjalë me veprat që ka shkruar, jo me bojën e shkrimit që i rrjedh në deje, as me ndonjë titull që ka trashëguar prej familjes.

T’i quash shkrimtarët e mëdhenj kontë dhe princa është njëfarësoj t’ua zvogëlosh shtatin dhe t’ua ulësh karatin; duke ua shkëputur shkëlqimin e emrit nga ai i veprës.

Titujt aristokratikë trashëgohen, në mënyrë që kasta sunduese të përvijohet jo vetëm në hapësirë por edhe në kohë. Asgjë e tillë nuk ndodh në letrat dhe në përgjithësi në art, ku autorët e mirë shquhen nëpërmjet raportit që vendosin me lexuesin, ose në një akt riprodhimi të pandërprerë.

Natyrisht, ka pasur edhe një takëm kontësh dhe princash (ndoshta ende ka) që titujt nuk i kanë trashëguar, por i kanë blerë; zakonisht, merita e vetme e këtyre pallonjve është që kanë arritur të blejnë një titull.

Përndryshe, i vetmi kontekst në të cilin do të pranoja princa dhe kontër të letrave, do të ishte ai ku mbret të ishte shpallur lexuesi.