ME MIELL HUA (II)

18 Comments

1. “Drejtshkrimi, tek e fundit, është çështje konvencionale, zgjidhet në tryezë të bisedimeve”…
   Nga kush?
   Kur?
   Ndoshta kur të jetë shumë vonë ose ndoshta për diskutime pa bereqet ndërmjet puritanëve, specialistëve, gegëve dhe të gjithë kategorive të tjera që përmëndnit në pjesën e parë të artikullit.
   Nevoja e organizimit të një diskutimi të tillë është pothuajse domosdoshmëri, sepse në praninë e rregullave të mirëpërcaktuara edhe përdorimi i fjalëve të reja/huazuara/huaja (edhe këtu vetëm ato që do të ishin të domosdoshme) do të përfitonte një farë uniformiteti në përdorim dhe i jep edhe mediave, si përçuese më e madhe e të rejave në gjuhën e folur, një mjet ku të kontrollohet dhe të rregullohet më parë se të hapin gojën për të nxjerrë mrekullira (dhe kjo vetëm përsa i përket anës gjuhësore… përmbajtja është tjetër punë.)

2. Edrus, ke të drejtë! Nuk kanë lënë në këmbë asnjë institucion që do të kishte autoritetin për të vendosur për çështje drejtshkrimore. I kanë shpërndarë dhe gjymtuar të gjitha. Disa nga ata që shqiptohen sot për gjuhën në mediat janë rrugaçë ordinerë, që e mbajnë njërën dorë në kobure.
   Megjithatë, problemi i huazimeve nga anglishtja shkon shumë më thellë se drejtshkrimi; sepse prek gjuhën e folur dhe strukturat gramatikore që i nënvendosen. Drejtshkrimin mund ta ndryshosh edhe me dekret; por strukturat nuk i kthen dot më, po të shpërbëhen.

3. Po riprodhoj këtu poshtë, pa komente, një letër që i shkruante para disa kohësh gazetës “Shekulli” prof. dr. Rami Memushaj:

   Zotërinj! Shihni ç’po bëhet me institutet albanologjike, se si po sillen me punonjësit e tyre: si po i fyejnë duke u kërkuar të konkurrojnë për vendin e punës me e-mail, si po i nxjerrin prej zyrave ku punojnë, si po ua marrin me dhunë çelësat, si u bëjnë presione, cilët janë komisarët dhe menaxherët që janë ngarkuar të drejtojnë dhe të menaxhojnë Qendrën e Studimeve Albanologjike, ku kanë punuar dhe ç’kurrikulume kanë këta njerëz. Shihni si po katapultohen në krye të këtyre institucioneve, njerëz që nuk kanë asgjë të përbashkët me albanologjinë, veç ndonjë artikulli kundër gjuhës që përdoret në hapësirat mbarëkombëtare. Shihni se ç’shkurtime drastike të organikave (vetëm 112 vende për të gjithë Qendrën), në një kohë që këto institute i kanë mbyllur shumë sektorë, se nuk kanë pasur punonjës për to. Kjo nuk ka ngjarë në asnjë regjim, sado diktatorial të ketë qenë.

   Mos heshtni përballë këtyre sjelljeve brutale që asnjë diktator nuk i ka bërë. Për t’u bindur, shkoni takoni punonjës në Qendrën e Enciklopedisë, takoni drejtues dhe punonjës të këtyre instituteve. Vetë jam rrëqethur kur më treguan për mbledhjet në Ministrinë e Arsimit, ku pesë a gjashtë gardianë u rrinin mbi kokë drejtorëve të këtyre Instituteve për të bërë atë që kërkonin organizuesit e mbledhjes, kur dëgjova që Prof. Emil Lafes i kërkuan të zbrazte kthinën ku punon (një hapësirë 3x2m), se aty do të vendosej drejtori (?) etj.

   Nuk duhet heshtur përpara përbaltjes së institucioneve shkencore dhe universiteteve tona, përpara vlerësimit negativ të punonjësve me tituj e grada shkencore të formuar në këto institucione kombëtare dhe mbivlerësimit të atyre që kanë mbrojtur mastera jashtë, mastera që bëhen me 4-5 mijë euro dhe me ca të dhëna për Shqipërinë të nxjerra nga interneti, me rreth 40-50 faqe (sa një temë diplome e nivelit mesatar e mbrojtur në Universitetin e Tiranës).

   Mbivlerësimi aprioristik i të diplomuarve në universitetet e huaja, pa pyetur më parë a është diplomuar në Harvard apo në Universitetin e Leçes, në mos janë shfaqje ksenomanie, janë përpjekje për të punësuar fëmijë, kushërinj e militantë që janë pa punë. Po universitet dhe institutet shkencore nuk janë vende pune të rëndomta që t’i mbushësh me militantë.

   Pyetja ime për Kryeministrin e vendit dhe ministrin e Arsimit është se pse po goditen kështu institucionet? Reformim duke ruajtur vlerat dhe njerëzit që i kanë krijuar, këtë e duam të gjithë, po jo goditje ballore, pa bërë dallim midis të aftëve dhe të paaftëve. I duhet thënë “ndal” shkatërrimit të institucioneve dhe poshtërimit të inteligjencës. Veprime të tilla, pavarësisht nga qëllimi për të cilin ndërmerren, kanë si rezultat shkatërrimin e vlerave kulturore kombëtare dhe zëvendësimin e tyre me mosvlera ose hiçvlera, kthimin e Shqipërisë në një shkretëtirë kulturore. Këto veprime të kujtojnë pamjet e talebanëve duke shkatërruar me dinamit statujat shekullore të Budës.

   Politika e sotme duhet të nxjerrë mësime nga e kaluara e hidhur e shqiptarëve edhe nën shtetin e tyre kombëtar, të cilin e ngritën që t’i mbrothësojë, jo t’i varfërojë materialisht e shpirtërisht. Është për të ardhur keq, që një qeverisje që e quajmë demokratike po vijon traditën komuniste të shkatërrimit të hierarkisë intelektuale të vendit dhe të gjithçkaje që kjo ka bërë për kombin dhe ngrehinën e shtetit. Po nuk u ndërpre kjo politikë e denigrimit dhe e vrasjes së trurit, shqiptarët do t’i paguajnë injorancës një haraç shumë të shtrenjtë.

   E gjithë kjo, në një kohë kur shqipja vetë dhe kultura shqiptare që përftohet dhe varet prej saj gjenden përballë një stresi të paparë ndonjë herë!

4. Shpartallimi i Akademisë së Shkencave nga ana e qeverisë Berisha është një ndër mëkatet më të mëdha ndaj këtij vendi pas periudhës së “revolucionarizimit” të viteve 1967.
   Xha xhai me të drejtë ngre problemin e gjuhës, të “kreolizimit” të saj, si dhe të mungesës së institucioneve për ta mbrojtur atë.
   Mirëpo ky blog nuk është forumi i përshtatshëm për zgjidhjen e tij.
   Ndofta duhet klithur në shtypin e shkruar, në mënyrë që të dëgjojnë politikanët. Ndofta duhet një fushatë publike, çka duket e vështirë të kryhet duke patur parasysh hallet e mëdha të popullit.
   Edvini me Saliun nuk kanë shumë nge të lexojnë blogjet shqiptare nëpër internet. As Pollo.
   Një pyetje të fundit: kur Xha xhai përmend “puristët, folkloristët, gegofilët, preciozistët”, a mos vallë le pa përmendur edhe kategori të tjera?
   Ndofta mund të përfshiheshin këtu “konstatuesit”, “arbitrat”, “shpërdoruesit e qëlliimshëm në media”, etj, etj?

5. Basri, jam dakord me ty – problemi nuk mund të zgjidhet në blog. Problemi mund të zgjidhet vetëm duke e shtruar – dhe blogu për këtë ndihmon.
   Ka njerëz që e lexojnë blogun dhe që mund të ndikojnë për t’iu qasur zgjidhjes me rrugë institucionale.
   Këtu s’kam parasysh Edvinin dhe Saliun; por njerëzit që u bëjnë punën; këshilltarët, sekretarët, zëdhënësit, ndihmësit. Edvini dikur i ka pasë vizituar edhe ai këto forume; tani ndoshta nuk ka më kohë – por është ai që ka humbur në këtë mes, jo unë.
   Më përmend, Basri, shtypin e shkruar. Për fat të keq, shtypi i shkruar është radikalizuar dhe sa vjen e sundohet nga populizmi – këtë ta thotë dikush që e ka provuar në shpinë. Këtë lloj diskursi që unë e shtjelloj në blog, nuk e shtjelloj dot në shtypin e shkruar, sepse atje i mungon konteksti dhe do të keqinterpretohet kaq trashë, sa unë nuk do të kem më kohë as për t’u mbrojtur, as për t’u shpjeguar.
   Meqë ra fjala, unë besoj edhe se diskursi publik, në Shqipëri, është tepër i politizuar; për ç’arsye edhe njerëzve u ka humbur besimi se problemet mund të gjejnë zgjidhje duke u analizuar paraprakisht, me mendje të ftohtë.
   Një rrugë për ta shëndetësuar diskursin publik, është që t’i krijojmë hapësirë të papolitizuar; blogu ynë këtu përfaqëson një përpjekje të tillë, relativisht të suksesshme.

6. Xhaxha, tek e fundit mund të shpresojmë që gazetarët, sic nuk kanë përtuar më parë për të kopjuar materiale nga blogu, ta bëjnë dhe kësaj here detyrën.

   Por do duhet ta kenë lëkurën shollë ta bëjnë këtë, se janë në krye të radhës për nga përgjegjësia.

7. Një tjetër pyetje: cila do të ishte fjala shqipe për “diskurs”?
   Po “diskurs publik”?
   Pa dashur të shfaqem si “pastërtor gjuhe”, a nuk jemi ne vetë shkaktarë pa dashje të fillimit të “kreolizimit” të shqipes?

8. Basri, njerëz si ty na duhen!
   Pa shaka, diskurs është term teknik, por besoj se edhe ligjërim është OK.
   Problemi – gjithnjë teknik – është se ligjërim është përdorur për të shprehur termin saussure-ian parole (langue et parole – gjuha dhe ligjërimi).
   Përndryshe, ligjëratë shpreh një diskurs të aktualizuar, jo procesin e të ligjëruarit.
   Që këtej, pështjellimi.
   Megjithatë, me pak kompromis, mund të thuhet ligjërim në vend të diskurs.
   Sa për mbiemrin publik, unë nuk shoh ndonjë arsye për ta zëvendësuar. Dëgjon ndonjëherë të thuhet botor për publik, por kjo mua më tingëllon si arkaike tashmë.

9. Xhaxha, me duket e perbindshme ajo skema me foljen bej. Kam rezerva madje edhe nga ana konceptuale, pasi te bej dicka do te thote te prodhoj dicka, nderkohe qe ne rastin ne fjale do ishte me e sakte “kryej veprim” se sa “bej dicka”. Pra “kryej” lidhet me procesin nderkohe qe “bej” lidhet me objektin perfundimtar te ketij procesi. Mund t’a kem gabim, por me bind fakti se turqizmat e ndihmuara nga folja “bej” i perkasin kategorise emer-objekt dhe jo kategorise folje-proces.

   Eshte e qarte qe shqipja e perballon nga ana gramatike te pandryshueshem fjalorin teknologjik te anglishtes, me ane te foljes “bej”, packa se me nje estetike te cunguar. Nga ana tjeter, ke permendur perkthimet shabllon te frengjishtes, e cila po has te njejtat probleme me teknologjine anglofone te kohes. A nuk te duket se zgjidhja franceze eshte me e pershtatshme, edhe per disa arsye te tjera? E para, sepse perkthimi i termave teknik nga anglishtja ne shqip, save-shpetoj-ruaj, download-shkarkoj, upload-ngarkoj, refresh-rifreskoj, delete-fshij, exit-dal, search-kerkoj, etj, ofron nje koherence me te thjeshte te shqipes, rrjedhimisht nje perdorshmeri me te lehte te saj. Aq me teper, e dyta, qe shume prej termave anglisht ne fushen e informatikes, jane te huazuara edhe ne kete gjuhe nga fusha te tjera si procese analoge, apo si metafora te mbartura prej tjeterkund (mouse-miush?) dhe rrjedhimisht jane te perkthyera ne shqip ne lidhje me keto fusha, ne mos shume lehte te perkthyeshme. E treta, sepse kjo koherence termash teknologjik, analoge me fusha te tjera, ofron nje perdorshmeri me te lehte te vete teknologjise.

10. Lulian, togje të tipit: bëj derman, bëhem pishman unë i gjej me vlerë foljore në kuptimin që krejt togu mund të zëvendësohet me një folje.
    Nga pikëpamja morfologjike, në togun bëj derman pjesa e parë, ose folja bëj, shpreh të gjitha kategoritë gramatikore të foljes (vetën, kohën, mënyrën, diatezën), ndërsa pjesa e dytë, ose emri derman, shpreh kuptimin leksikor të togut.
    Gjithashtu, në togje të tilla emri është gjithnjë i gjymtë nga ana gramatikore, sepse mund të thuash bëj derman, por nuk thua dot bëj dermanin, ose bëj një derman, ose bëj dermane. Në këtë kuptim, emri derman brenda togut është morfologjikisht inert, nuk reagon ndaj fjalëve të tjera, nuk lakohet, nuk pranon ndajshtesa të shumësit, nuk pranon mbiemra dhe përcaktorë të tjerë etj.
    Ndërtime të tilla nuk është se nuk ndeshen edhe me emra të tjerë veprimi, që nuk janë turqizma, p.sh. në togje si bëj zhurmë, bëj dëm, bëj punë, bëj vrap, bëj kujdes, etj. Togje të tilla ndeshen rëndom edhe në gjuhët romane (far rumore). Se sa kanë ndikuar ndërtimet me turqizma në kristalizimin e këtij modeli, unë nuk di ta them. Megjithatë, togje si këto të fundit janë treguar prodhimtare dhe kanë çuar në folje të tipit zhurmoj, dëmtoj, punoj, vrapoj, kujdesem etj., ndërsa turqizmat jo. Kjo është një arsye më tepër që më shtyn të them se turqizmat nuk janë integruar dot mirë në sistemin e shqipes.
    Më në fund, bëj është folje me shumë kuptime – që nga ai abstrakt i veprimit (anglisht do), tek ai i krijimit si proces (anglisht make). Këto ndryshime duken qartë në kuptimin e kundrinave që merr folja: krahaso bëj vrap me bëj kek.

11. Xhaxha, isha me shume i interesuar te dija se c’mendon per nje perkthim anglisht-shqip te fjaleve te lidhura me fushen e kompiuterit dhe teknologjise ne pergjithesi. Kam vene re here pas here edhe nje perdorim te tyre, dhe me eshte dukur nje perdorim shume me i lehte, si gjuhesor edhe teknik. Ndoshta duhet te kthehem ne piken e shtruar prej Edrus dhe Basri Ramadanit me lart, se ceshtje te tilla do te ishte me mire te ishin te institucionalizuara, madje edhe kjo nuk do te mjaftonte, pasi serish do te ishte me “cool” t’a mbaje menune e telefonit ne anglisht apo italisht, bie llafi, se sa ne shqip.

12. Lulian, Microsoft Windows tashmë është përkthyer në shqip; sikurse është përkthyer edhe terminologjia e telekomit dhe të fushave të ngjashme.
    Çështja është se si t’i përcillet kjo terminologji publikut.
    Me sa kam pyetur, shumica e PC-ve që shiten në Shqipëri, shiten me Windows në anglishte ose në italishte. Nuk kam dëgjuar as që të ketë ndonjë vendim të autoriteteve shtetërore, për t’i detyruar tregtoret që të shesin PC me Windows të instaluar në gjuhën shqipe.
    Në këto rrethana, publiku nuk i përdor termat shqip, sepse nuk i ofrohen. Që t’i përdorësh këto terma, kompjuteri duhet të të flasë shqip. Prandaj problemi i përket më tepër fushës së komunikimit, sesa fushës së përkthimit të mirëfilltë.
    Terminologjia shqipe e miratuar për Windows gjendet në këtë faqe.

13. Xhaxha vajta për kuriozitet të shikoja linkun e Windows-it që ju jepnit në komentin e mëparshëm 🙁 .
    Është provë e asaj që ju thoja dhe tek komenti tjetër: Duhen njerëz që dinë të përdorin fjalën e duhur në vëndin e duhur (ose kompetentë që të përshtasin një të re) për të bërë diçka ashtu siç duhet të jetë.
    Më ka qëlluar shpeshherë që një faqe me udhëzime në shqip për ndonjë program ta kërkoja në italisht ose, edhe pse s’di anglisht, në anglisht (ku terminologjia dhe proçedurat tashmë janë familjare në atë gjuhë).
    Besoj se tabelat në lulishte ku na kujtojnë se “Është më lehtë të mbash pastër se sa të pastrosh” besoj se vlen dhe në rastin e gjuhës sepse nuk e di se sa e lehtë do të jetë më vonë që të bëhen pastrime nga “shqipërimet diletanteske”, se dhe tek faqja e Windows-it marr vetëm një shëmbull: “Print Setup” është shqipëruar si: “Parametrizimi i printimit” (quajeni shqip po deshët) kur fare mirë mund të përdorej: rregullime për shtyp/stampim.

14. E di Edrus, dhe të siguroj se edhe mua më prishet gjaku, sa herë shkoj atje (shpesh).
    Për fat të keq, shumë kompani u kërkojnë përkthyesve të përdorin detyrimisht terminologji të miratuar nga Microsoft… madje edhe në fushën e telefonisë ose të të gjitha produkteve të tjera elektronike (kamera, riprodhues MP3, etj.).
    Unë nuk e di se kush e ka hartuar atë terminologji dhe si është miratuar. Nga sa kam parë, më duket se hartuesit e njohin mirë informatikën, por kanë mungesa në atë që do ta quaja “shije gjuhësore”.

15. artikull shumë interesant. Mendoj se huazimet aktuale nga anglishtja kufizohen vetëm tek fjalët teknologjike. Anglishtja nuk është gjuhë me të cilën një pjesë e madhe e popullsisë në Shqipëri/Kosove ka kontakt të përditshëm. Huazimet nga anglishtja kanë mbetur të kufizuara në sektorin teknologjik ku anglishtja në sajë të programeve kompjuterike anglisht është bërë pjesë e disa aktiviteteve dixhitale të të përditshmes së atyre PAK fatlumeve që kanë një PC apo internet në shtëpi apo punë.

    Pra njerezit që i përdorin këto huazime janë fatkeq/mirë-sisht një pjesë akoma e vogël e shqipfolësve si rrjedhojë e depërtimit të mangët të teknologjisë dixhitale në qytetet e fshatrat shqiptare. Huazimet nga anglishtja janë pra huazime që mund të ç’bëhen shpejt.

    Ajo që duhet patur kujdes është që tekstet shkollore të jenë të pastra nga të tilla huazime. Gjithashtu duhet të fillojë një proçes kontrolli në mënyrë që kompjuterat që shiten në Shqipëri/Kosovë të kenë të paktën sisteme bazë në shqip. Ky sistem kontrolli duhet ngritur gjatë 5-10 viteve të ardhshme nëse hamendësojmë se ritmi i rënies së çmimeve të aparateve dixhitale do te lejojë hyrjen e tyre masive në tregun shqiptar vetem mbas kësaj periudhe. Sistemet që vijnë në anglisht mund të taksohen më lart apo mund të bëhen më jo-tërheqëse me anë mekanizmash të tjera. Masat parandaluese janë pra të thjeshta. Ato mund të vendosen nga komisione dhe janë lehtësisht të kontrollueshme. Mjafton që tek personat përgjegjës të ekzistojë dëshira për ti ndërmarrë këto masa. Prandaj shkrime si ky i mësipërmi janë shumë të vlefshme.

    Ah, edhe dicka tjeter. Huazimet teknologjike nuk jane veçori shqiptare. Nga ky problem vuajnë dhe gjuhë të medha si gjermanishtja psh. Depërtimin e teknologjisë dixhitale në masë Gjermania e ka patur më të shpejtë sesa përkthimin e programeve apo ngritjen e ndonjë sistemi kontrolli. Distanca dixhitale i lejon shqiptarëve të mësojnë nga përvoja e të tjerëve e në mos për gjë tjetër ta shfrytëzojnë kohën që u lejon kjo distancë për ruajtjen e gjuhës, asaj që i bën ata shqiptarë.

16. Xhaxha dy pika:
    1. E ke menduar të formosh ndonjë organizatë të pavarur të gjuhëtarëve shqiptarë që të merret me këtë punë (si frymëzim shiko http://dilbert.com/blog/entry/fixing_the_world/)?

    2. A e ke lexuar librin The Language Instinct nga Steven Pinker? Nëse jo, duhet ta lexosh. Nëse po, ndoshta ndonjë artikull që përshtat idetë e tija në gjuhën shqipe do të ishte interesante.

17. AC, po të përgjigjem:
    1. Jo, nuk kam menduar të formoj asnjë organizatë për t’u marrë me këtë punë, as kam kohë dhe mundësi për kësi farë bëmash.
    2. Steven Pinker nuk më ngroh shumë.
    3. Miqësisht, tjetër herë m’i kurse rekomandimet.

18. TE MENDUARIT LLOGJIK
    ORAKULLI

    Me anë të Shkrimeve tuaja ju mund të fitoni lexues dhe ti bëni ata të ndjejnë besueshmëri tek ju me anë të tre menyrave;
    1.Ti zbuloni dhe provoni të tjerëve që ajo që thoni ju është e vertetë në mënyrë të tillë që të tjerët të besojne at’çfarë ju shkruani.
    2.Ti jepni kënvështrime të reja zgjidhëse interesave dhe shqetësimeve të tyre.
    3.Të përdorni arsyetime dhe argumente të mirëmbështetura.

    Bazoheni shkrimin tuaj në të menduarit llogjik.Ndaloni,pengoni dhe sulmoni idete ose bindjet e gabuara për të cilat shumë njerëz mendojnë që janë të vërteta.

    Te menduarit llogjik është një process natyror i të arsyetuarit induktiv dhe deduktiv që nxjer shkakun e vërtetë dhe kryesor të ideve,bindjeve dhe shpjegimeve të gabuara që kanë ndodhur dhe ndodhin gjatë argumentimit.Të menduarit llogjik dhe njohja e plotë e idese ose bindjes së gabuar por që shumë njerëz mendojnë që është e vërtetë ndihmon këdo jo vetëm në proçesin e shkrimit por gjithashtu edhe në analizën e argumenteve të të tjerëve gjatë leximit,të folurit politik dhe diskutimeve me miqtë tuaj.Ju duhet të mësoni të bëheni kritikues çfarë ju lexoni,studjoni,shikoni ose dëgjoni dhë të njihni problemet sipas mënyrës suaj personale.

    Sa herë që ju ndani e përvetësoni tërësinë kuptimore të fakteve,argumenteve,objekteve ju arsyetoni në mënyrë induktive.për shëmbull,nëse përcaktimet emërore “afrodite” dhe “venere” shpjegohen vetëm prej gjuhës Shqipe ju krijoni bindjen fillistare që duhet të ketë edhe njësi të tjera të gjuhëve “greke” e “latine”,të cilave u nxirret kuptimi vetëm prej gjuhës Shqipe.Ky përdorim i probabilitetit për të mbrritur në përgjithsime quhet kapërcim induktiv. Nuk ju mbetët tjetër vetëm të zgjeroni studimin mbi një numër më të madh njësish gjuhësore,deri në atë masë që të bëjë më të besueshëm konkluzionin tuaj në këtë drejtim.Një argument induktiv ndërtohet në bazë të fakteve,gjëndjeve ose objekteve,të cilat janë lënda e parë e domosdoshme.Pasi tërësia e fakteve,gjëndjeve ose objekteve të analizuara rritet,lexuesit tuaj vendosin çfarë të besojnë në atë që keni qëllimuar ju.Ju duhet të siguroheni që rritja e sasisë së fakteve të marra në analizë është e nevojshme dhe aspak e bazuar në fakte,shembuj,gjëndje ose argumente që nuk kanë dënduri të lartë ndodhjeje ose përfaqësimi.Gjithashtu duhet të siguroheni që keni marrë parasysh,analizuar dhe peshuar informacionin që kundërshton dhe i quan te gabuara metodën,konkluzionet dhe argumentet e përdorura nga ju ose të paraqisni vetëm fakte që mbështesin nji konkluzion të paracaktuar.Në këtë drejtim ja vlen të përmëndim që konkluzioni i sotëm i vendosur vetëm nga njëra palë,që çdo zhvillim i lartë gjuhësor në drejtim te shkrimit dhe civilizimit në Ballkan e në Europë është “greko-latin”,bazohet vetëm në fakte qe mbështesin një konkluzion të paracaktuar dhe të politizuar pa u marrë në evidence gjuha Shqipe.Përjashtimi i gjuhës Shqipe është thjesht një “neglected aspect” që ka penguar rritjen e njohjes në këtë drejtim si dhe mosarritjen e një konkluzioni të besueshëm nga i gjithë komuniteti shkencor.Gjithasht përkrahësit e tezës “greko-latine” paraqisin vetëm fakte dhe drejtojne argumentin ne menyre sofiste ne menyrete tille që te mbeshtesin konkluzionin e paracaktuar te tyre i cili njihet si term shkencor me emrin “slanting’,qe do te thote tie japesh informacion ose Ide ne nje menyre te tille duke dhen me shume vemendje dhe mbeshtetje ne drejtim te nje grupi te caktuar ose opinion te caktuar.Prandaj libra,revista,artikuj gazetash,libra mesimor historie,biologjie,gjuhesie jane te mbushura me kete opinon ne drejtim te grupit “greko-latin”.Ndersa persa i perket Komuniteti shkencor gjuhesor Europian,ai eshte i ndare ne dy grupe kundershtare qe dallon trajtimin,pozicionimin,percaktimin origjinor si dhe vjetersine e gjuhes Shqipe.

    Argumentet induktive,aq sa prodhojne siguri shkencore,po aq tentojne te prodhojne konkluzione te besueshme. Arsyetimit induktiv eshte i njohur si metode shkencore.

    Per shembull,disa studime te hershme reth gjuhes Shqipe nxjerrin gjuhen Shqipe si lidhesen e vetme midis gjuhes latine dhe gjuhes greke te vjeter.Megjithate komuniteti Shkencor kishte rezerva per arsye se studimet e hershme bazoheshin ne nji grup fjalesh me numer te kufizuar si dhe te bera nga gjuhetare qe e njihnin shume pak gjuhen Shqipe.Ne ditet e sotme eshte rritur shume numri i gjuhetareve te huaj dhe shqiptare te cilet duke u bazuar ne nje shqyrtim mbi nje numer shume here me te madh njesish gjuhesore dhe ne zbatimin e metodave te reja shkencore gjuhesore po e çojne konkluzionin drejt berjes se besueshem shkencerisht nga shumica shkencore.

    Arsyetimi induktiv eshte i dobishem jo vetem per te mbritur ne perfundime por edhe per te bindur te tjeret qe te pranojne keto perfundime.
    Me ka bere pershtypje nje fraze, e lidhur shume me titullin e temes, tek Lingua albanese-wikipedia:
    L’albanese appartiene alla famiglia linguistica indoeuropea, come provato nel 1854 dal filologo tedesco Franz Bopp. Il linguista italiano Matteo Bartoli in forza della grande presenza di elementi e parole comuni al latino riteneva che la lingua albanese fosse una lingua in parte originariamente neolatina, per cui la classificò tra le “parzialmente” lingue romanze balcaniche[7][8] Altri ipotizzano che il motivo di condivisione dell’elemento latino sia ben antecedente e risalente al terzo e secondo millennio a.C. allorché i popoli protolatini, prima di migrare verso il Lazio, abitavano presumibilmente la pianura danubiana ed i balcani in contatto coi popoli illirici.

Comments are closed.