MONOLOGËT E VIRXHINIAS (III)

nga Lira Merxhani

Vulva

Dikur, diku, kam lexuar një tekst veshtullor ku të bukurën mes shalëve të grave e quanin hurmë[i]. Sqaroj (se sqarimi në këto kohëra e hapësira edhe duhet) se i referohem në natyrë, asaj të paemrës që sjell vërdallë botën, që veç burrat rrugëve i referohen pa teklif, të pandjeshmit burra të huj që bredhin syçakërryer në kërkim të përjetshëm, vulgarët e paskrupullt dhe shijetarët e rëndomtë të mjaltës së njelmët; si edhe gratë lesbike, që janë edhe më të hapura e përdëllimtare se burrat e lirë të rrugëve të ngushta. Ndoshta pikërisht ata e ato e ndiejnë si duhet fjalën kur e thonë – se, kush s’e thotë, çfarë ka kuptuar?! Hiçin! Se s’ka botë pa fjalën. Kush s’e thotë, s’e mendon dot krejtin që ka në bark fjala; e ëndërron, prek apo puth veç qorrazi, në tym, i emocionuar nga mosdija, ndalesat, dhe gjaku – tensione të shtuara këto që s’barazohen dot me qartësinë e drejtpërdrejtë që lejon shqiptimi liberator i fjalës! Ndoshta është iluzion i anës sonë receptive që na pengon, ai që është stërvitur në shekuj ta perceptojë si vulgare. Ndoshta “pidh” nuk është aspak më keq se hurmat eufemistike. E prapë ka që thonë se mosthënia ia rrit fshehtësinë dhe lezetin. Të kanë faj?!

Sime bije të madhes nuk dita si t’ia mësoja afrinë me vulvën e vet, dialogun me të, dhe dashurinë respektuese për të. Nuk është e thënë të jesh intelektualisht e ditur që ta mëkosh bijën me të tilla njohuri që ajo pastaj ti natyralizojë e kalojë me bukuri në ata që krijon duke jetuar. Ka pasur gjithnjë gra të mençura nga katunde të zakonshme që dinin ta bënin aq mirë e aq fisshëm këtë plazmim dijeje, sa s’ka teori e analizë ta përvijojë dhe ta rikthejë në recetë. Unë s’pata as dijen teorike dhe as mëmësinë e natyrshme që të kryeja një akt kaq themelor për time bijë. E lashë vetëm në këtë botë cube, të ndeshej e të përleshej, ndërkohë që unë kisha luftën time maskuar si në emër të saj frymëzuar prej teorish sojllie mëngjërashe paralitiko-burrërishte të pavarësisë femërore dhe nevojës që të punosh sa më shumë, sa më shumë. Në djall vulva! Nga sa shoh në distancën e sotme, ajo, me parimin e vet “provo, gabo, korrigjo”, ia doli më mirë dhe më shpejt se unë të lidhet me veten.

Me të voglën bijë isha më ndryshe, një mama që nuk tkurret të predikojë e drejtojë, por matet dhe lejon përftimin e ndjesisë së bukur duke ndenjur mënjanë. Në një botë anti-vulvë, e vogla ia di fort mirë kimetin së vetës, edhe pse ende çapitet me hapin e vet të ngadalshëm dhe meditues, provon terrenin, rritet e bëhet e ditur. Bija e parë që sapo pati gojë pyeti sesi e kishin emrin duke treguar me gisht, përdorte dy fjalë-neologjizma të ngjizura apostafat për të: tul-ka ose “tulja e kakës” dhe tul-çi ose “tulja e çiçit”. Nuk më kujtohet si i krijuam. Ndoshta ishin krijime të tim shoqi që ish shumë i kujdesshëm që fjalë turpe të mos hynin nën strehën tonë; ndoshta ishin krijime të miat, nën shkopin e tij dirigjues që e ndiqja me admirim.

E vogla që lindi në vitin 2000 i tha menjëherë fjalët vaginë dhe vulvë kur iu deshën për t’u shprehur në rritje e sipër. Por i tha në anglisht. Dhe as Fjalori i Shqipes së Sotme i 2002-it (Toena), me reklamën mbi kopertinë “i përpunuar dhe përditësuar”, nuk i ka as fjalën vaginë, as fjalën pidh, dhe as piç. Fjalori mund të regjistrojë dhe pasqyrojë stigmën, por nuk duhet të ndëshkojë fjalët me një përdorim e domosdoshmëri të lartë, si emërtuese referentësh të rëndësishëm. Por nuk shkruajmë llafe turpe ne shqiptarët namuzlinj nëpër libra seriozë si fjalorët! E vogla, edhe kur flet për menstruacionet e veta, gjë që mund të ndodhë duke ngrënë antipaston para darke, saktëson pjesën e mitrës se ku ndien sëmbimin më pickues, pa harruar ndjesinë që ka në vezoren e majtë. Rreth moshës 10-vjeçare vendosi t’i referohej vaginës si “Virginia”, në mënyrë që të mund të flisnim për të edhe po të ishim në publik. Na e propozoi. Ashtu bëjmë ende edhe sot e kësaj dite.

“Fund barku” e quan Kadare dhe i jep gjithë dashurinë e vet prej burri mëkatar-shkrimtar. Provova të lidhem me këtë emërtim në një mënyrë të re, edhe pse krejt virtuale – provova ta jetoj vulvën time si fund barku. Nuk më ngjiti. S’ishte vulva ime. Kështu më tha edhe vulva: s’jam unë, tha.

Im shoq simes i është referuar gjithnjë si “belle chose”, sipas tij një krijim i Chaucer-it huajtur prej një përdorimi francez të fillimit të kohëve moderne. Belle chose ka qenë një temë diskutimi e hapur mes nesh. Dhe tani që unë, me moshë, jam bërë protektive dhe shumë tekanjoze në aktivizimin e saj (se, helbete, ende e mbaj nën kontroll e presion), diskutimi verbal vazhdon po aq joplatonik. Gjuha vdes e fundit dhe lind e para. Pozicionin e tij dashamirës e kam parë gjithnjë kritikshëm, sido që më argëton kjo shprehje dy-fjalëshe. Nuk është se ngurroj t’i avitem muhabetit e të ballafaqoj vulvën time me kanone estetike të shkruara në gur – sa e bukur (sa ‘belle’) është në fakt vulva ime? Ka e imja një asimetri që rritet teksa moshohem, por që s’më trazon aq sa të prerat dhe shqyerjet bërë gjatë dy lindjeve natyrale. Hmmm, a janë të bukura ato ashtu si thonë edhe për rudhat? Parimet e mia të kudogjendshme e të stolisura me kujdes qëndistareje, pakorrigjueshëm nuk më lejonin të konsideroja cezarianin, madje as injeksionin epidural s’pranova ta merrja duke qenë se s’kisha asnjë gjendje rreziku as unë dhe as foshnja.

Disa janë linja qepur si duhet (ato te lindjes së dytë bërë jashtë kampit komunist); disa – ato të lindjes së parë – janë linja të trasha e të shtrembëta, rilievi gungor i të cilave më kujton ende ato pak ditë të rënda në Maternitetin e Tiranës së 87-ës. Një qepje qe bërë keq dhe më dhimbte fort pak orë pasi foshnja lindi, një dhimbje që e kam ndjerë pa pushim më pas. Nuk ecja dot nga dhimbjet prej tërheqjes. Më dhimbte direkt në tru. Më vjen edhe sot si një kujtesë nervore për më pak se një sekondë, por që ka mbetur ndjesi e qartë dhe e afërt. Banja e madhe e katit të lindjeve në Maternitet, me nje paradhomë pa derë, në mes së të cilës gjendej një tub i madh çezmeje që derdhte ujë direkt mbi një fuçi të ndryshkur. Tek ai ujë laje duart dhe jo vetëm. Infermieret na sillnin pelena për gjakun që ende na rridhte këmbëve. Ishin të mëdha prej bezeje ngjyrë bezhë. Të dukej se po mbaje një mal të stërmadh mes këmbëve, atje ku normalisht takonin vetëm mbathjet. Vinin ende të ngrohta nga ngrohja gjatë tharjes e sterilizimit. Apo ashtu të paktën mendoja unë. Njëra prej pelenave (apo njëri?) më qëlloi me një plloskë të madhe gjaku të njomur e të jargavitur të kushedi cilës grua që e pat përdorur para meje. Jashtëqitje rezistente që i kish bërë ballë lavatriçes si edhe tharëses, e që vinte direkt nga kavitetet barkore të një tjetër gruaje spartane. Edhe sot, kur prek vijëzimet e vulvës sime, prek dhimbjen trunore e fizike postpartum që ma shenjuan amësinë si edhe marrëdhënien me një qenieje femërore që sapo pata sjellë në jetë. Shenjuan edhe atë.

Kjo parimshmëria në gjithçka dhe bashkëjetesa paqësore me dhimbjen, besoj ende më ve në rol predikuesje. Por jo në këtë shkrim. Këtu nuk i them kujt si ta trajtojë vaginën e vet, apo t’ia lerë bukurinë të endet flatrahapur. Këtu thjesht sjell lidhjen historike që kam pasur me timen. Njëfarësoj, është një monolog me eko të frekuencave të ndryshme mes moshatarësh të mi. Lindja, materniteti, prerjet, prekjet kanë tek unë zë prej filmi horror noir përzier me tinguj foshnjesh që ulërinin mes placentash bërë kapicë, në kërkim të ngrohtësisë së krijueses. Por ngrohtësia qe ftohur e kish humbur në zgavrën e fuçisë së ndryshkur në paradhomën e banjës me erën e vet aq të njohur.

Por kur dua të krijoj një diskurs direkt që vë në qendër vaginën dhe heq nga komunikimi komplekset e mosreferimit dhe heshtjes, apo lënies pa emër të një objekti i cili lakohet në mendje dhe në komunikim shumë shpesh e nëpërmjet praktikash shoqërore nga më të ndryshmet, atëherë përse titulli im thotë “virxhinias” dhe jo “vaginës”? Për shumë arsye, mes të cilave, se nuk do doja të kisha titullin identik të Eve Ensler por ama t’i referohesha atij. Pastaj, sepse në fakt, ajo që kihet në mendje kur përdoret fjala “vaginë” është “vulva”, por, në përdorim, fjala ‘vaginë’ ka marrë përsipër edhe këtë kuptim; edhe sepse kjo është fjala që familja ime përdor kur jemi në publik, siç e them më lart. Konsideruam në mënyrë deliberative disa nga fjalët që përdornim në familje, dhe vendosëm që nëse jemi në restorant, kinema, muze apo park, t’i themi virxhinia në emër të respektit për kulturën fals të shoqërisë sonë. Fol pastaj po deshe për liritë dhe mungesën e vetëcensurimit! Dhe kjo fjalë na rezultoi goxha e suksesshme dhe tani na është natyralizuar krejt.

Virxhinia në shtëpinë tonë ka vend në sofër. Më bren virxhinia sot. Jo në kuptimin e rrjedhojës që jep humbja e balancave në mikroflorën e kandidias, që për pasojë ta rrumbullakos e fryn vulvën si “petull ramazoni”. Por në kuptimin që… s’e heq nga mendja.

E para grua së cilës i bëra pyetjen e madhe që dëftente që një fëmijë kish nisur të kërkonte vaginën e vet, ishte nona, gjyshja ime gjithënjerëzore që e vinte firmën si shenjë e gishtit lyer me bojë. “None, nga lind fëmija?” Nona më pa si me një gjysmë ironie të ëmbël: “Ka sqetlla!” Unë gjumin e drekës e bëja me nonën. Pasi mora vesh sekretin origjinal, ia kam ngulur sytë aq shpesh asaj sqetullës së nonës që flintet me krahët lart në drekën e nxehtë të verës tiranase. Sqetulla qimerrallë e nonës sime bardhoshe nuk kishte vrimë. Nga dilte fëmija pra? Ndoshta nga sqetulla tjeter. Por atë kraj nona e kish ulur. Nuk ia shihja dot. Përrallat e nonës mbaronin gjithmonë si “Prralla n’lesh, shnetja pri nesh!” Cfarë ishte “në lesh”? Kish lidhje me flokët që nona i mbante gërshet dhe i çbënte vetëm kur lahej një herë në javë? Apo me të brendshmet e dyshekut dhe jastëkëve? Apo me trikot që qepte nona? Apo me ato qimet e holla të saj në sqetullën nga dilte foshnja? Por ide të tilla vetëm mendoheshin. Pyetjet nuk para lejoheshin.

Ku është vulva ime në këtë botë emërtimesh? Si identifikohet? Pse mendoj e shkruaj për të tani kur kam parë njerëz, të njohur e të dashur, t’i ulin me litërë në gjirin e ftohtë të baltës që na mbledh në fund? Tani që erën e baltës dhe të barit nuk i ndiej aq fort sa dikur, se duke u rritur i jam larguar gradualisht tokës, por ndiej më afër lulet e rrushit, qershisë dhe kumbullës, të cilave u jam afruar duke u madhuar, sido që shqisat thonë se dobësohen me moshë. Pse shkruaj tani që vulvën ma trajtojnë si të mangët e i këshillojnë kura hormonale? Se times ia ndiej më fort praninë tani apo se kam frikë që po e humbas pa e pas dashur si duhet? Apo se vetëm tani më në fund e njoh dhe e shoh si të qenësishme e të barabartë? Por vulvat e vaginat nuk plaken. Ka një aromë gëmushe që dimëron e gjelbër që ma harlis vulvën sa herë e ndiej – buxus sempervirens ia thonë në latinisht. Nuk e di pse e as kur ka nisur të më japë këtë ndjesi fatlume. Rëndësi ka që është.

[i] Dy pjesët e mëparshme të ciklit “Monologët e Virxhinias” i gjeni në Peizazhe të fjalës me këto lidhje:

pjesa e parë: MONOLOGËT E VIRXHINIAS – Peizazhe të fjalës

pjesa e dytë: MONOLOGËT E VIRXHINIAS (II) – Peizazhe të fjalës