FRAZEOLOGJI

nga Arben Dedja

*

Vetat:

Zeqoja, burrë pesëdhjetë e ca vjeç, shishman, babaxhan

Dafina, e shoqja; pak më e re se bashkëshorti, torlare, anksioze

 

Zeqoja është duke pirë kafe e një teke raki me shoqërinë, rreth tryezës së rrumbullt e të hekurt të një prej atyre bareve të vegjël të periferive që nuk kanë vend për t’u ulur brenda, por vetëm jashtë, për sa kohë që e lejon moti (domethënë pjesën më të madhe të vitit).

Dafina

me pamje të shqetësuar. Avitet pranë tryezës ku është ulur i shoqi dhe e thërret me zë të ulët: Zeqo! O Zeqo!

Zeqoja

në fillim nuk dëgjon. Njëri nga shokët e tërheq për jake dhe bën me kokë nga Dafina. Zeqoja lë tryezën dhe i afrohet të shoqes. Hë, moj! Ç’ka ndodhur?

Dafina

Mamaja! Ka hipur prapë majë hurmës.

Zeqoja

Jo, moj! Ka shumë?

Dafina

Sa ike ti. Edhe, ashtu si herët e tjera, ka filluar të flasë në tym.

Zeqoja

Bo-bo! E pra, para se të dal, i vajta te dhoma e i llafosa. “Mama, po shkoj pak të rri me shokët, se kam dy ditë pa i parë” i thashë. “Shko, o bir!” më tha. “Të fala u bënj”. Kupton ti? Ishte si kokrra e thanës. Ç’ne pastaj se, meqë ra fjala, herët e tjera ka hipur gjithmonë majë thanës. Ç’ne me lazëm te hurma kësaj radhe.

Dafina

mendohet një grimë: Ke të drejtë! Te thana ka hipur. Pema që është prapa kotecit majtas, apo jo?

Zeqoja

Hë, moj ti! Akoma nuk i ke mësuar pemët e kopshtit. Po! Majtas është thana, djathtas hurma. Se mos ndryshon gjë, xhanëm. Ç’bëri hurma, ç’bëri thana. E ç’thotë?

Dafina

Aman, mos e pyet! Kodra pas bregut. Na e nxori bojën, na e nxori. Hajde, të keqen, se vetëm ti mund t’ia mbushësh atë të shkretë mendje që të zbresë…

Zeqoja

Erdha! Me vete: Do të ngelim në histori, më duket…

(Perdja)

*

Vetat:

Çelua, bën një tokatë dhe fugë

Një kalimtar i rastit

Një tjetër kalimtar i rastit

Një kalimtar i rastit bëhet, pa dashjen e tij, dëshmitar i një grindjeje të madhe në skenë që, po themi, rindërton një shesh të vogël periferie. Ulërima, grushta e shkelma: Kalimtari i rastit shikon dhe dëgjon me vëmendje gjithçka.

 

Çelua

i vetëm, ecën rrufeshëm mes për mes skenës; nuk flet, fytyra nuk i dallohet mirë as nga spektatorët e radhës së parë. I kalon pranë Kalimtarit të rastit dhe del (për të mos u kthyer më) andej nga shfaqet Tjetri kalimtar i rastit.

Tjetri kalimtar i rastit

pyet Kalimtarin e rastit: Më fal, ç’po ndodh këtu?

Kalimtari i rastit

Sherr. Sherr i madh, vëlla!

Tjetri kalimtar i rastit

Po, pra! Po ç’dreqin kanë që zihen?

Kalimtari i rastit

Hm! E pe atë burrin që kaloi këtu pak më parë?

Tjetri kalimtar i rastit

Atë që erdhi andej nga po vija unë? Po, e pashë.

Kalimtari i rastit

E ka emrin Çelo. Ja, për atë po zihen. Çështje mustaqesh. Filloi si një debat i thjeshtë mes dy syresh: jo po i kishte mustaqet kështu, jo po i kishte ashtu. Që aty pastaj u ndez gjaku, u futën në lojë edhe tre-katër të tjerë, miq e dashamirë, dhe… kërciti grushti. Secili kish një teori të vetën për llojin e mustaqeve që kishte Çelua. Jo po ishte mustakoç, jo po ishte mustaqebigë, jo mustaqefshesë, jo mustaqegjemb… Ç’e pyet!

Tjetri kalimtar i rastit

Llojin e mustaqeve? Unë e pashë kur më kaloi pranë qëparë ai që ju e quani Çelo. Sikur nuk kishte fare mustaqe.

Kalimtari i rastit

Për atë punë mustaqet Çelua i kishte që ç’ke me të.

Tjetri kalimtar i rastit

Jo, jo. E vura re shumë mirë: nuk kishte mustaqe fare ai burrë.

Kalimtari i rastit

Kishte, po të them!

Tjetri kalimtar i rastit

Nuk kishte.

Kalimtari i rastit

Kishte!

Tjetri kalimtar i rastit

Nuk kishte.

(“Kishte! – Nuk kishte.” vazhdon të përsëritet në skenë “ad libidum”, sipas dëshirës së regjisorit. Pjesa mbyllet me sherr e grushta edhe midis Dy kalimtarëve të rastit).

(Perdja)

*

 

Vetat:

Xhaferi, mesoburrë, me një setër të vjetër me xhepa të mëdhenj për të futur simitet. I mbahet pak goja

Bukatari, i shëndoshë, me një skufje njolla-njolla në kokë; tejet llafazan

Një kalimtar i rastit, fjalëpakë, që bën lëvizje rrotullore sikur kërkon diçka

Kostandin Kristoforidhi

Aksioni (nëse mund ta quajmë të tillë) zhvillohet në një bërryl rrugice mu përpara furrës së bukës. Bukatari sheh me një lloj mërzie Xhaferin dhe pak me më shumë kërshëri Kalimtarin e rastit.

Xhaferi

tek i avitet furrës së bukës: Më fal, simiten, a e bleva sot simiten?

Bukatari

Po, more Xhafer! S’ka dhjetë minuta.

Xhaferi

kontrollon imtësisht xhepat e setrës: E paskam humbur! Nuk po e gjej!

Bukatari

Ç’ne me lazëm! Kujtoje ç’po bëje kur e pe për herë të fundit…

Xhaferi

mendohet thellë. Po e haja, më duket. Del nga skena.

Kalimtari i rastit

Më fal, kalova gjë edhe qëparë prej këtej; nuk më kujtohet; mos ma keni parë stilolapsin, çelësin e biçikletës, locionin e flokëve…

Bukatari

ngre supet, mohon me kokë. Ndërkohë me vete, por, gjithsesi, me një zë aq të lartë, sa të dëgjohet: E humbi edhe ky, si Xhaferi simiten.

Kostandin Kristoforidhi

me vete (por me zë të ulët), teksa shkruan mbi një fletorkë: “E humbi si Xhaferi simiten”. Domethënë “u hutua shumë”, “e humbi fillin fare”. Bukur! Më pëlqen. Po e mbyll për sot. Sot kisha ditën e vjeljes së frazeologjisë popullore. Nesër, pastaj, me kësmet, kam ditën e vjeljes së të sharave. Po shkoj nga pazari t’i bie me shkelm kofinit të ndonjë fshatari aty e të dëgjoj sharjet-xhevahir që do të buçasë. Nesër? Po a ka pazar nesër? Hm! Se mos është vonë, nesër? Dhe vete “si kofini pas të vjeli”.

(Perdja. Puthu me Milon!)

© 2024 Arben Dedja. Të gjitha të drejtat të rezervuara. Imazhi në kopertinë është trajtuar me IA.