nga Ajkuna Dakli

Treni mbushet kapicë, dyert mbyllen më në fund dhe rrotat fillojnë të lëvizin. Stacioni që vjen quhet Davisville. Stacioni që sapo lamë pas është qendër komerciale plot me zyra një qendër tregtare dhe një lumë njerëzish që kalojnë tutje -tëhu në kryqëzim nga mëngjesi e gjer pasdite vonë.

Po ky stacion është i parëndësishëm. Mu në cep të një këndi të drejtë të vijës së metrosë që mbështjell një lagje pasunarësh, këtu mund të hipin e zbresin shumë- shumë tre katër vetë, ose nganjëherë në ditë të ftohta askush.

Pikërisht këtu më duhet të zbres për të vajtur në shtëpinë e zonjës në fjalë. Më pas duhet të eci edhe dy blloqe në drejtim të lindjes. Eshtë distancë e shkurtër nja 15-20 minuta rrugë në këmbë por kur bën shumë vapë ose ftohtë është gjithsesi e bezdisshme. Dhe në këtë vend zakonisht bën ose shumë ftohtë ose shumë vapë.

Zonja në fjalë nuk është e pasur. Ajo banon në një nga godinat për të moshuar që mbështeten financiarisht nga shteti. Shumica e tyre ndodhen në lagje të tilla të qeta pasunarësh jo shumë afër stacioneve të metrosë ngaqë pleqtë nuk lëvizin shpesh ose ngaqë këto janë vende të qeta e të bukura si një parathënie e parajsës të përkryera për të kaluar fund jetën. Por të shkoke në një vend të tillë nuk qenkësh fort e lehtë dhe zonjës në fjalë iu desh të priste shumë vjet t’i jepnin apartamentin një dhomë e kuzhinë ku banon tani.

Unë e njoha kur ajo ishte akoma në pritje, e paguante të gjithë qiranë nga xhepi dhe kjo i kushtonte një djall e gjysmë.

Ishim përshëndetur disa herë në ashensor, më kishte uruar për djalin tim të porsalindur dhe tha se nuk kishte parë beb më të bukur. Isha e porsaardhur në këtë vend e çdo shenjë miqësore, çdo bisedë disi më e gjatë se një përshëndetje e ftohtë në korridor a ashensor qe një dhuratë. Po u desh njëfarë kohe të quheshim mikesha.

Asokohe ajo mbante një qen, një puddle të bardhë e të urtë me emrin Samantha që më linte gjithnjë të përkëdhelja. Ngaqë dilte disa herë në ditë me qenin e saj, gjente lodrat që im bir motak i hidhte nga ballkoni dhe m’i sillte në shtëpi.

Këtu filluan vizitat e mia në apartamentin e saj në kat të tretë lyer me gri të butë në të cilin çdo herë shërbehej çaj me takëme porcelani me të njëjtin seriozitet dhe pasion.

Apartamenti qe mobiluar si në filmat anglezë të viteve 40-50 : një divan i veshur me damask të gjelbër të errët me trëndafila të vegjël rozë, një kolltuk i veshur njëlloj dhe një “ottoman” për të mbështetur këmbët, një karrige lëkundëse, komodinë, me një abazhur, dy rafte plot me libra, dy komo mbuluar me foto në korniza, dhe të tjera foto ne mure. Kishte nja dy foto grupi njerëzish po shumica e fotove qenë portrete. Po t’i vëreje me kujdes ishin të njëjtat personazhe – fëmijë që rriteshin gradualisht nëpër foto derisa arrinin në moshë diku në të njëzetat, të gjithë biondë ( po përmend këtu se edhe zonja në fjalë tashmë e zbardhur duhet të kish qenë bionde)

Fotot fillonin që në hyrje në murin e korridorit dhe vazhdonin në dhomën e ndenjes me të njëjtën dendësi, po një dendësi që nuk ta vriste syrin. Ama, po të mendoje se pas çdo fotoje ndodhej një gozhdë mund të thoje me plot gojën se ato në ato mure qenë ngulur shumë gozhdë.

Nuk e pyesja për personat ne foto. Asokohe, përpiqesha të pyesja sa më pak pasi asnjëherë nuk isha e bindur nëse pyetja ishte me vend.

Për disa muaj nuk mora vesh gjë për fatin e personave në foto derisa një pasdite të acartë dhjetori kur jashtë ngrinte edhe fëmija në barkun e nënës, duke rrufitur çajin nga filxhani i saj prej porcelani, zonja filloi të fliste:

– Kur vija nga Mançesteri me anije,ka qenë mars, 1964. Isha 20 vjeç. Isha e trishtuar sepse m’u desh të ndahesha me të dashurin dhe përpos kësaj më zuri deti keq. Po nxirrja zorrët në kuvertën e anijes kur ime më, ndërsa më mbante kokën më tha se sapo të zbrisnim duhet të shkoja te mjeku. Më ka zënë deti, I thashë mos u bëj merak do më kalojë. Nuk do të kalojë më tha. Je shtatzënë.

Heshti një hop rrufiti çajin dhe vazhdoi :

– Isha vërtet shtatzënë. Steve lindi pas disa muajsh. Ishte një bebe i bukur i shëndetshëm me flokë gështenjë të çelët po kur u rrit ca iu bënë ngjyrë ari si të miat. Shiko.

Ajo u zgjat dhe më tregoi një foto me një bebe faqekuq me sy të kaltër. Pastaj një tjetër me një djalë të vogël. Sytë e mi vajtën padashur te e njëjta fytyrë tashmë, diku te dhjetë vjeçët, diku te 15 vjeçët, diku në fillim të të njëzetave. Kaq. Nuk bëra pyetje.

Zonja rrufiti çajin dhe më pyeti nëse doja prapë.

– Të falemnderit – i thashë – jo.

Pasoi një heshtje pastaj unë tregova njërën nga dy komotë e mbuluara me foto. Sa më pëlqen kjo komo – i thashë. – Edhe ngjyra edhe lustra.

– Oh tha zonja. E bleva në një dyqan me mobilie amish. Këtë edhe atë tjetrën. Ishin të pazdruguara dhe sigurisht të palyera. Heshti një cast.

– Pas funeralit të Steve –tha

U gëlltita.

– Ndodhi menjëherë. – vazhdoi – Aksident ndërsa nje shok i tij ngiste makinën. Si mund të vdesë kaq lehtë një njëzetedyvjeçar? Pas funeralit shkova në një dyqan mobiliesh “amish” U thashë që doja këtë dhe atë tjetrën. I solla në shtëpi dhe fillova t’i lëmoj. M’u deshën jave që t’i lëmoja siç duhet. Pastaj i leva dhe i lustrova.

– Më vjen keq – thashë – Më vjen shumë keq. Duhet të ketë qenë shumë e dhimbshme.

– Të falemnderit “dear”. Steve ishte një djalë kaq i dashur. Dy ditë para se të vdiste, kishte lyer flokët për një festë “Halloween”- i. Padashur, me duart me bojë kishte prekur kornizën e derës. Nuk e leva shtëpinë për pesë vjet rresht. Pastaj erdhi një urdhër nga administrata e pallatit që të gjitha apartamentet duheshin lyer.

Ajo përkëdheli qenin qe u ngrit në dy putrat e para dhe i mbështeti kokën në prehër.

– Sa e lezetshme është – thashë unë.

– Shumë, shumë e lezetshme. Apo jo Sam? Ooo, hajde këtu.

Ndjenja edhe pak dhe mora leje të largohesha. Më përcolli deri te dera e apartamentit ndërsa qenushja i sillej nëpër këmbë.

Pas ca ditësh I bëra një vizitë tjetër. Më pas një tjetër. Bisedat vërtiteshin rreth Steve, motrës së saj Mary që jetonte në Sudbury, me të cilën shiheshin mbase një herë në vit dhe vëllait John që jetonte në Vancouver më të cilin shiheshin shumë më rrallë se aq. Bileta kushton thoshte. Pastaj për mbesën që më duket se quhej diçka si Beverly ose Deborah, nipin Tom ose Joshua dhe dhëndurët e nuset përkatëse me emrat e të cilëve kujtesa ime nuk kishte fat kurrë. Po kjo nuk prishte ndonjë punë sepse kur fliste ajo i ngulte sytë nëpër foto dhe të tilla kishte me shumicë.

Nganjëherë flisnim për libra – dhe këtu duhet të shtoj se zonja në fjalë kishte lexuar jo pak. Një ditë madje hapi një libër dhe me një zë të qetë grykor më lexoi poezinë më poshtë

Tek endesha vetëm si një re
Që pezull rri mbi kodrat t’ larta,
Sytë m’i lëbyrën zambakë të verdhë,
Qenë një mori kurorash t’arta;
Aty nën pemë buzë një liqeni,,
Petale dridhur në fllad shkëlqenin.

Si yjet radhë lidhur në varg
Në rrugë qiellore që ndrijnë errësirës
Pa fund lul’zonin gjer tutje larg
Përgjatë kufirit të një gjiri:
Sa hante syri dhjetë mijë mbase,
Krye zambakësh hijshëm në valle.

Më t’bukur qenë se dritë e valëve
Dhe gaz i tyre derdhur stërkalave
S’do mend poeti të tillë hare
Nuk mund të mos e vinte re  

I pashë me endje po pa kuptuar
Se ç’pasuri më qe blatuar
Po tash, shpeshherë, kur jam në shtrat
i vetëm e shpirt boshatisur
nën bebëza ata me ndizen flakë
nga përshkënditja e vetmisë;
dhe zemra ime mbushet prapë,
dhe nis vallëzon tok me zambakët.” **

 

Kaluan tre dimra të ashpër gjatë të cilëve vizitat e mia po edhe ndonjë ndihmë me pazaret kur qe shumë ftohtë e ajo nuk merrte dot autobusin, vazhduan rregullisht. Dimrin e katërt zonja mori një letër ku njoftohej se ndihma e kërkuar i ishte akorduar nga qeveria dhe se atë verë mund të lëvizte në një apartament tjetër për seniors me qira shumë me të ulët – në një zonë shumë të këndshme – tha ajo.

– Po e di që do ta ndjej mungesën e gjithë fqinjëve këtu. Edhe tuajën.

– Oh mos u bëj merak –iu përgjigja – nuk është shumë larg dhe do vijmë të të vizitojmë shpesh.

Gjithsesi ideja e një ndryshimi dhe lehtësimi financiar e kishte bërë punën e tyre sepse ajo dukej e gëzuar.

Kishte ngelur vetëm. Samantha ngordhi pikërisht një muaj para lëvizjes në apartamentin e ri – sepse – siç sic tha – njeriu nuk mund ti ketë të gjitha. Humbja e qenit e kishte trishtuar shumë po ajo qe mësuar me humbje  Am I not?

Shkova ta shoh në apartamentin e ri ndonjë javë pas lëvizjes dhe mu duk mirë. Shtëpia i pëlqente.Në komotë e lustruara qe shtuar një fotografi dasme dhe një foshnje ( prapë nuk qeshë në gjendje të kujtoja cili qe martuar e cili ishte bërë me fëmijë nipi apo mbesa) motra Mary dhe vëllai John kishin ardhur ta shihnin dhe kjo vizitë do mbante me siguri vlagë për ndonjë vit. Po ç’ishte më e rëndësishmja i kishin sjellë një tjetër “puddle” me emrin Jacob i cili qe një qenush llafazan që kërkonte gjithnjë vëmendje. Po ajo kishte plot kohë për këtë.

Nuk e mbaj mend në ç’kohë qe vizita ime pasuese, mbase në vjeshtë, nëntor, dhjetor… ose për Krishtlindje.

Nuk mund të them se nuk e ndjeva mungesën e përshëndetjeve të saj nëpër shkallë dhe lehtësinë e të pasurit të një dere ku mund të trokasësh nëse ke dëshirë për një bisedë gjysmorëshe. Po jeta ime në vendin e ri atëbotë filloi të rrotullohej gjithnjë e më shpejt, një tjetër fëmijë, punë, shtëpi të re e të tjera si këto dhe zonja në fjalë lëvizi heshtur nga lista ime e përparësive.

Tashme jetonte në kushte më të mira dhe pak nevojë kishte për ndihmën time, kështu qe nuk ndieja ndonjë ngut të madh për të shkuar.

Vizita tjetër qe dikur në verë dhe më pas për krishtlindje.

Ka nja dy vjet që kam filluar një punë të re, vetëm një stacion metroje më në veri se Davisville.

Por për ti bërë vizitë zonjës në fjalë kam zbritur vetëm tre herë gjithsej. Apo dy? Nuk jam e sigurt.

Herën e fundit shkova sepse më telefonoi e më tha që Jacob kishte ngordhur.

– Qe sëmurë dhe m’u desh ta çoja te veterineri to put him down – tha – sepse po vuante aq shumë sa nuk e shihja dot.

I thashë që më vinte shumë keq sepse ai ishte pa dyshim një qenush shumë i lezetshëm.

E pyeta në do merrte qen tjetër dhe mu përgjigj që nuk mund të duronte dot më ndarje për së gjalli prandaj kishte vendosur të rrinte vetëm. Deri në fund.

Mendova se “deri në fund” mund të qe një kohë mjaft e gjatë sepse ajo ishte te 70 vjeçët në atë kohë. Nuk fola. Në ndarje e përqafova dhe i premtova se do gjeja kohë të shkoja me shpesh.

Po ja që nuk kam vajtur. Koha me pakicë dhe dy blloqe në këmbë në dimër me atë erën që të than ose në verë në atë zagushinë që të merr frymën kanë bërë punën e tyre.

Pastaj ja ku janë telefonat. Për këtë punë janë shpikur.

Fillimisht i telefonoja rregullisht. Unë, sepse ajo nuk është nga ata njerëzit që i bien shpesh telefonit ngaqë nuk donte të më shqetësonte. E di që ke shumë on your plate thoshte.

Më pas më rrallë. Deri një ditë nga nga fillimi i këtij viti kur humba celin e bashkë me të edhe numrin e saj.

Duhet ta kem te shkruar diku po nuk jam bërë mbarë ta kërkoj. Sa kohë u bënë që nuk kemi folur? Disa muaj? Në fakt, tani që e mendoj herën e fundit që folëm qe Krishtlindja e kaluar. E mora për ta uruar e për t’i thënë se nuk shkoja dot pasi do shkonim me pushime atë javë.

Treni po afrohet në Davisville. Dua të ndaloj sigurisht që dua. Po pastaj më del para sysh një listë e gjatë punësh që më presin. Numri im i telefonit duhet të jetë me siguri te blloku I vogël I gjelbër që ajo mbante mbi komodinë pranë telefonit të saj. Po pse atëherë nuk është bërë e gjallë?

Po sikur t’i ketë ndodhur diçka mendoj shkarazi. Mbase do ta kisha marrë vesh. Ose mbase jo. Nuk di kë do lajmëronin. Motrën Mary dhe vëllanë John sigurisht.

Përfytyroj një zë në sportelin e ndërtesës që më njofton se ajo ka vdekur pyetjen time pse askush nuk më njoftoi dhe përgjigjen “Sepse ju zonjë nuk jeni e familjes”

Është fillim dhjetori. Tre javë deri në Krishtlindje. Nëse i ka ndodhur diçka unë nuk mund të bëj asgjë. Nëse jo atëherë nuk bën ndonjë diferencë nëse shkoj sot apo pas tre javësh. Sepse për krishtlindje, nëse nuk shkojmë me pushime, do t’i bëj patjetër një vizitë.

Mbase i bëj një telefon mendoj, sonte të marr vesh si është puna. Numrin duhet ta kem diku. Janë 15 minuta në këmbë dhe bën ftohtë. Nuk dua të më shkojë rruga kot. Dhe nuk dua të kthehem vonë në shtëpi. Im shoq, fëmijët, një varg I gjatë punësh më presin dhe nesër duhet të zgjohem prapë herët të shkoj në punë.

Treni arrin në Davisville. Ndalon. Shikoj nga dritarja po askush nuk duket të ngjitet as të zbresë.

Është një stacion i vogël dhe I parëndësishëm.

(c) 2020, Ajkuna Dakli

 

** William Wordsworth “Daffodils” shqipërim i autores