Nga viti i eksodit e deri më sot, tregu italian i punës është transformuar thellë, por edhe shqiptarët i janë përshtatur mirë, natyrisht duke ndryshuar edhe ata. I parë në tërësi, emigracioni shqiptar në Itali ka pasur rritje të vazhdueshme në vite, duke kapur në fillim të 2010-s shifrën 466.684, pra 11% të gjithë imigrantëve.

Sa janë shqiptarët që punojnë? Ku punojnë? Në cilët sektorë? Meqenëse arsyeja kryesore që i shtyn shqiptarët të marrin rrugët e botës është ekonomia, atëherë njohja e emigrantëve duhet të fillojë nga puna që ata bëjnë. Para se të zhytemi në shifra e statistika duhet thënë se puna është thelbi jo vetëm i emigrimit, por edhe i integrimit, si shtysë dhe si mundësi për t’u përshtatur në shoqërinë e re.

Në fund të vitit 2009 në Itali punonin gjithsej 224.339 shqiptarë. Gjatë këtij viti janë punësuar rishtas 15.472 vetë, por diferenca midis të punësuarve dhe të dalëve nga puna është negative (-4.276), shenjë e qartë kjo e fundit e krizës ekonomike që ka kaluar vendi fqinj së fundi. Rëndësia e këtyre shifrave mund të dallohet vetëm në raport me grupet e tjera etnike. Po të hiqnim Rumaninë, qytetarët e të cilës, si vend neokomunitar, gëzojnë të drejtën e qarkullimit të lirë në BE, do të vinim re se shqiptarët janë të parët në numrin e të punësuarve, qoftë në përgjithësi, qoftë të marrë rishtas në punë. Marokenët nuk janë larg, por ata kanë pasur një rënie më të theksuar në punësim.

Shumica e punonjësve shqiptarë janë meshkuj. Këta përbëjnë 68,7% të numrit të punësuarve, kurse femrat vetëm 31,3% (70.220). Kjo e dhënë ka nevojë për interpretim, përderisa emigracioni shqiptar paraqitet sot i ekuilibruar nga pikëpamja gjinore. Në fakt, po të vlerësonim numrin e përgjithshëm, del se 45,8% është i përbërë prej femrave. Kjo dëshmon nga një anë origjinën mashkullore të emigracionit shqiptar, nga tjetra shpërndarjen më të njëtrajtshme në tregun e punës. Natyrisht, ka edhe ndikime kulturore, të cilat bëjnë që femrat të merren kryesisht me përkujdesjen familjare. Rasti i Ukrainës, sa për të bërë një shembull nga Lindja e Evropës, është i përkundërt. Punonjësit ukrainas në Itali janë gjithsej 137.529, dhe vetëm 18,4% e tyre janë meshkuj. Emigracioni maroken, përkundrazi, ka më pak femra në punë (23,9%) se shqiptarët. Bëhet fjalë për tradita dhe histori të ndryshme emigracioni.

Statistikat tregojnë se shqiptarët në Itali punojnë në të gjithë sektorët e ekonomisë. Me përqendrime që luhaten nga sektori në sektor, por jo aq të forta sa të flasin për “specializim etnik” në tregun e punës. Në sektorin industrial punojnë 110.731 shqiptarë, pra pjesa më e madhe e tyre. Bëhet fjalë për industrinë mekanike, kimike, ndërtimore, elektrike, ushqimore, të tekstilit, të drurit, etj. Në fushën e shërbimeve rezultojnë 90.056 të punësuar. Këtu futen nënsektorë si tregtia, transporti, shëndetësia, pastrimi, hoteleria, asistenca familjare, etj. Së fundi bujqësia: këtu punojnë jo pak por 20.158 shqiptarë. Me përqindje, rendi i pranisë në sektorët ekonomikë do të shfaqej në këtë mënyrë: industri (49,3%), shërbime (40,1%), bujqësi (9%).

Për nga shpërndarja sektoriale, marokenët ngjasojnë me shqiptarët edhe pse duken më të ekuilibruar: industri (44,9%), shërbime (44,4%), bujqësi (8,9%). Në këtë pikë duhet pasur parasysh karakteri më i përkohshëm i punës në shërbime, se sa në industri. Duke pasur parasysh përbërjen e lartë femërore të emigracionit ukrainas në Itali, do ta kuptonim fare lehtë përse në shërbime punojnë 73,7%, kurse në industri vetëm 13,3% e në bujqësi (4,4%). Të dhënat demografike janë gjithnjë të lidhura me ato të tregut të punës. E ngjashme situata e rumunëve, anipse numrat e tyre janë shumë më të mëdhenj. 32,2% e rumunëve punojnë në industri, 52,6% në shërbime dhe 12,1% në bujqësi. Në fakt, prania e femrave dhe e meshkujve rumunë në tregun e punës është e ndarë në mënyrë të barabartë: pothuajse 50 me 50%.

(vijon)