Peizazhe të fjalës

ose natyra jo aq të qeta
Letërsi

ME ZEMËR NË DORË

Profesor Ç—u i kishte zët udhëtimet me tren. Mirëpo puna ia kërkonte që të tregohej i durueshëm trembëdhjetë orë e 33 minutat që kalonte çdo javë i ngujuar në gjarpërinjtë e hekurt. Hapësira kohore në atë botë më vete i dukej gjendje e panatyrshme, sepse vetë relatat kohë hapësirë ktheheshin me kokëposhtë. Dikur u kandis të mos i shihte varavingot si shërbime të mirëfillta transporti, por si laboratorë përjetimesh njerëzore.

Kishte patur hak, madje kishte zbuluar, se kur treni popullohej deng, udhëtimi kishte gjasë të merrte përmasa profetike, duke shfaqur rastësi, të cilat edhe materialisti më i kalitur, po të ishte syhapur e veshë fortë, duhet t’ia adresonte një energjie të përtejshme.

Profesor Ç—u gjendej në tren gjatë një rastësie të tillë një darkë të premteje. Sapo kishte lënë pas një seminar mbi poezinë metafizike të Anglisë së shekullit të XVII. Për plot 90 minuta, së bashku me studentët kishin bërë fije-fije disa nga poemat më të errëta të metafizikëve, racë artistësh që kishte marrë përsipër të ngatërronte regjimet tokësore dhe hyjnore, duke veshur dashurinë e mishit me terma të epërm qiellorë, dhe atë të shpirtit me epshe vdekatarësh. Qetësisht, Profesor Ç—u u pati shpjeguar dishepujve të rinj se përmbysje të tilla ushqenin shpirtin rebel të epokës, duke fshirë armiqësitë midis profanitetit dhe shenjtërimit. Ndaj ata s’duhet të habiteshin, kur të ndeshnin vargje në të cilat kisha, nusja e Krishtit, në pritje të dhëndrit të premtuar, inkurajohej të ishte e hapur për të pritur edhe përqafimet e shumë burrave të tjerë; ndërsa një dashnor, të cilit e dashura i refuzonte privilegjet e trupit, duhet të kënaqej me pickimet e një pleshti që thithte gjak nga të dy, dhe kështu shndërrohej në tempull vampirik të dashurisë e deri simbol martese hyjnore. Pra, e pamendueshmja, e dëshiruara, dhe e paarritshmja ndodhte në metaforë, ku kisha bëhej nuse, dhe nusja e dhëndri thurnin kurorë në barkun e etur të një pleshti.

Të tilla përmbysje vërtiste Profesor Ç—u, i ulur pranë dritares që linte pas drita, yje, reklama. Ngjitur me të, një djalosh me kufje në vesh dëgjonte një këngë, fjalët e së cilës shfaqeshin qartë në ekranin që mbante në prehër. Profesor Ç—u, mbështeti hundën në dritare në pikën më të largët prej djalit, u përpoq t’i shmangej vibracioneve ngacmuese, por muzika pulsonte aq ngultas sa sinapset mend lëshonin fishekzjarrë në kokën e tij me po atë ritëm që germat i vraponin mbi sipërfaqen e shkëlqyeshme të syzeve:

Zemra ime është një stereo,
Rreh për ty, ndaj atë dëgjo,
Kapi mendimet në çdo notë
Ma ngri zërin kur ndjehesh e kotë.
Mendo sikur të isha disk i pluhurosur,
A do më fshije a shtyje kohën sa për lojë?
Të më kruash shpinën, veç këtë kërkoj,
Dhe ky disk i lodhur për ty do të këndojë
Më fal që hidhem nga një këngë tek tjetra,
vajza e fundit la gërvishtjet e veta.
Por ty unë të lutem të mos më lësh kurrë pas,
Muzikën e mirë kur e gjen, duhet ta mbash
Kjo melodi është për ty shpirt,
Këndo, këndo me zemrën time stereo.

Këto ishin metaforat e erosit modern, të pleksura me frikën e braktisjes, makthin e dështimit dhe kanosjen e rivalitetit; ndërlikime të vjetra, stërmundime të hershme, por vuajtës të rinj, të ngrehur me mburoja metaforash inovative, të rinuara sa dukeshin sikur qenë ngritur nga varri, njëkohësisht të bukura e të huaja. “Epo kjo,” mendoi profesori, “zemra ime stereo!” E  blojti atë figurë dhe sa më shumë i kalonte fjalët pa tinguj mbi gjuhë, aq më afër i shtegtonte veshi drejt kufjeve të djaloshit, a thua se aty gjëmonte zemra e sevdalliut.

Ajo afërsi po i pëlqente, sikur e tërhiqte në brendësitë e metaforave metafizike, të cilat shumëkush i pati quajtur sendërgji të dhunshme. Tani po niste të rrokte sa allasojsh kishin qenë ata poetë, që e ngasën joshjen me imazhe të pazakonta. E ç’ishte Orfeu dhe Ovidi karshi të dashurit, i cili si një krah kompasi përmbushte rrethin për t’u kthyer në qendrën ku e priste krahu i femrës së përzgjedhur! Si mund të dyshohej dëlirësia gjeniale e poetit që s’mëtonte se ishte kalorës i patrembur, por veç zemër e drithëruar, e cila si një granatë dore, do të shpërthente sapo të përplasej në sytë indiferente të së dashurës mospërfillëse?

“Zemra ime stereo…” e pse jo? Në film thonin “je e bukur si yll”, në vjershë “ke buzë si qershi, gjoks si lule bore, sy si bajame”, mbi një mur me grafiti “të dua sa jetën, aq shumë sa s’dalin fjalët”, në gazetë “kemi lindur për njëri-tjetrin, ne e shpikëm dashurinë të parët”, në kartolinë “jam shpirti yt binjak, s’ka gjë ta mposhtë ndjenjën time pa cak”, në një filxhan çaji “I love you”, “Tu mi porti sù”, “ma puce, mein Schatz, mon chouchou”? Ishin thënë e stërthuheshin për minutë, madje qarkullonin globin si paketa import-eksporti pa etiketë origjine e destinacioni; tani udhëtonin me tren, kamion, avion, autobus, në vise më të ngeshme, me qerre e biçikletë, dhe katapultonin nga të katër anët e rruzullit si në fijet e një truri gjigantesk.

Profesor Ç—u u çapit mendueshëm drejt derës automatike, sepse po afrohej stacioni kur e priste treni i ardhshëm. “Zemra ime stereo, verë e vjetër, kacek i ri”- mendoi dhe tundi kokën i ngadhënjyer me atë rastësi fatlume që nuk do të harronte t’ua përmendte e ngjyroste studentëve me pasionin e zbulimeve të rëna nga qielli. E hamendi botën përtej derës së mbyllur më të shndritshme e të feksur seç e kishte parë në hypje, gati derrkucpër t’u ringjallur me frymë të re; kur dera u hap duke shfryrë brenda erën e freskët të mbrëmjes, të mbushur me cicërima të humbura në stacion, i panginjur me larminë e përfytyruar, Profesor Ç—u hodhi sytë tutje. Përtej masës së njerëzve e priste diçka: dy duar të shtriqura drejt tij, në to mbështjellë një zemër me sy, veshë e noçkë. “Zemra ime derrkuc kursimesh, – mërmëriti ai, – kacek i vjetër, verë e re”.

Për kë i intereson. Para udhëtimit në tren, Profesor Ç—u kishte lexuar poezitë e John Donne:“Show me dear Christ”, “A Valediction Forbidding Morning” dhe “The Flea”. Por kënga që i shpalosi zemrën e metaforës metafizike ishte pak a shumë kjo:

Pa Komente

  1. Figura e kishes nuse eshte biblike, por e kisha harruar dhe tani qe e kerkova e gjeta tek kapitulli i fundit ne vargjet mbyllese: ” Fryma dhe nusja thone: eja.” E bukur.
    Po s’di sa qendron qe kaceku zemer i mbushur me flori eshte metafore e vjeter fare, sepse se me kujtoi Harpagonin. Xhanem, ai anomali qe verteton zemren e shendosh qe s’mbushet me para.

  2. Po, Harpagoni me zemrën tek monedhat dhe fëmijët e tij me zemrën tek erosi, konflikt jo i ri vërtetë.

Zbuloni më tepër nga Peizazhe të fjalës

Pajtohuni tani, që të vazhdoni të lexoni dhe të përfitoni hyrjen te arkivi i plotë.

Vazhdoni leximin