Nga Edmond Çata
Që kur studimi mbi Skënderbeun nga Professor Schmitt është prezantuar në Shqipëri me përkthim të z. Klosi, dyshes Schmitt-Klosi i është dashur të përballet me sulme nga politikanë, media, grupe, intelektualë, akademikë apo edhe individë që identifikojnë veten si patriot. Kanë marrë edhe etiketime që variojnë nga “përpjekje mjerane” e deri tek “mëndje të robëruara,” e “pozicione antikombëtare”.
Në shkrimin “Nga Skënderbeu mitik në atë historik” (Shekulli 21 Janar 2009) Dr. Artan Puto i quante reagimet “tregues i një niveli shumë të ulët intelektual e akademik.” Vetë z. Klosi përmes “Po na e marrin Kastriotin” (Shekulli, 26 Janar 2009) shpreh fare qartë jo vetëm sikletin në të cilin është detyruar të vihet nga këto sulme, por edhe lodhjen e tij për të bindur turmën për të mos vënë pasionin e injorancën para racionales dhe dijes.
Kjo situatë nuk përbën thjesht të pakëndëshmen e radhës. As ka të bëjë me cenimin e trashëgimisë patriotike. Në fund të fundit, studimi i Professor Schmitt mbetet vetëm një midis sa e sa studimeve të mëparshme apo të ardhshme. Situata e krijuar dhe qëndrimi i mbajtur nga i gjithë ambjenti shqiptar është dëshmia më e fundit e një problemi madhor që kemi ne shqiptarët: Raporti problematik me dijen dhe kuptimin e së vërtetës.
Është pikërisht ekzistenca e këtij problemi arsyeja përse z. Klosi ndihet të jetë dhe është vënë padrejtësisht në pozitën e mjeranit, mëndje-ngushtit, antikombëtarit. Është pikërisht ekistenca e këtij problemi arsyeja që më bën të kuptoj irritimin e z. Klosi e rreshtohem në krah tij. Përkrahja ime për z. Klosi mbetet modeste e ai mund të mos ketë nevojë për të. Por nëse z. Klosi, z. Schmitt, e gjithë ata të tjerë që do tentojnë të thonë diçka të ndryshme, shpresojnë që të priten më mirë në të ardhmen, lajmi i keq është se tentative të tilla nuk do të kenë fat të priten më mirë përsakohë që sistemi arsimor shqiptar do vazhdojë të prodhojë individë me një raport problematik me dijen dhe kuptimin e të vërtetës.
Ekzistenca e këtij problemi ka qënë një nga shtysat prapa një serie artikujsh shkruar tek Shekulli gjatë periudhës 2002-2004, për reformimin e arsimit të lartë. Arsimi dhe institucionet e tij mbeten farkëtoret ku hedh shtat raporti mes njeriut, dijes, dhe të vërtetës.
Duke qënë student i një sistemi arsimor i orientuar jo vetëm nga respekti ndaj dijes dhe të vërtetës por edhe prodhimi i një njeriu të aftë të vendosë mardhënie të drejta me dijen dhe të vërtetën, kam insistuar jo pak në heqjen dorë nga formësimi i reformës në arsimin e mnblartë sipas mënyrës “ala shqiptarçe” e hedhjes së vështrimit nga perëndimi, kryesisht modelit amerikan.
Në Mars 2004, z. Klosi e përmblidhte vlerësimin e tij për sugjerimet e mia në artikullin e vet “Gjithëmësimja e Sami Frashërit ose misioni i papërmbushur” (Shekulli, 19 Mars 2004) në fjalinë “vizioni Çata më shumë se vizion mund të quhet televizion ose diçka tjetër me ngjyra”. Z. Klosi shprehte çudinë-ironi që “vizioni amerikan për arsimin e lartë shqiptar vinte nga dikush (Edmond Çata) që jetonte dhe vuante bashkë me ne në Shqipëri, kurse vizioni joamerikan, thelbësisht shqiptar, madje bash frashëriot, vinte nga dikush (Ardian Vehbiu) që jetonte në Amerikë.
Atëhere mora një numër e-mailesh që më sugjeronin ti përgjigjesha “vëndçe”. Refuzova të bëja një gjë të tillë sepse pozicionimin e z. Klosi e konsiderova thjesht një lapsus intelektual te gjeneruar nga njohja e pasaktë, ndersa hapjen e një lufte fjalësh si të kotë pasi shkaqet e problemeve të arsimit të lartë nuk mund të kërkoheshin tek z. Klosi por ishin tjetërkund.
Pyetja për “Klosi 2009” është:
A beson z. Klosi se ai dhe z. Schmitt do të ishte pritur siç u prit nëse arsimi i lartë shqiptar do të ishte në binarët e duhur dhe prodhonte individë me raporte të drejta me dijen dhe të vërtetën?
A beson z. Klosi se ai, z. Schmitt e të tjerë studiues si ata do mund të gjejnë në të ardhmen një shoqëri shqiptare të aftë për t’u karakterizuar jo nga denigrimi, pasionalizmi, injoranca, replika amatorësh, etiketimet politike, mbylltësia ndaj së vërtetës por nga debati konstruktiv, profesionalizmi akademik, respekti për dijen dhe të qënit i hapur ndaj të vërtetës nëse arsimi dhe universitetet nuk do të reformohen?
A beson z. Klosi se arsimi dhe universitetet shqiptare kanë nevojë jo thjesht të reformohen, por të reformohen mbi bazën e një modeli të suksesshëm dhe ashtu siç duhet, pasi nëse do ecej në rrugë jo të drejtë, reformimi mund të përfundonte edhe në pseudo-reformim, siç edhe po ngjet aktualisht me arsimin e lartë shqiptar?
Kjo është pyetja që i vë përpara z. Klosi.
Qëndrimi i ambjentit shqiptar ndaj dyshes Schmitt-Klosi ka mjaft elementë të përbashkët me “Alegoria e Guvës” të Platonit ku në qëndër janë marrdhëniet mes turmës, individit, dijes, të vërtetës. Në të, Platoni e sheh turmën si bartëse e injorancës, individin si mesazh-sjellësin e të resë së zbuluar, ndërsa dijen e re dhe të vërtetën si gjënë më të vështirë për tu pranuar nga turma dhe që mund të vërë mesazh-sjellësin në pozitë shumë të vështirë.
Mesazhi i Platonit është i drejtpërdrejtë: Nuk ka gjë më të rrezikshme për bartësin e së resë se sa injoranca, amatorizmi dhe mosdëshira e turmës për t’u ekspozuar ndaj dhe pranuar të vërtetën.
Momenti i shfaqjes së dijes së re simbolizon pikërisht momentin e përplasjes mes turmës dhe bartësit të dijes së re. E ngujuar brënda guvës së padijes, turma sheh vetëm atë që mund t’i ofrojë faqja fundore e guvës. Dhe ajo që sheh është jo drita e plotë të diellit (e vërteta) por vetëm hija e saj (pseudo e vërteta). Ndaj dhe turma beson se hija që sheh është e vërteta absolute dhe s’mund të jetë ndryshe!
Bartësi i dijes së re bëhet i tillë pikërisht pse i bie rasti të dalë jashtë guvës, të bjerë në kontakt me dritën reale të diellit (të vërtetën), të shohë dallimin mes hijes dhe dritës së vërtetë të diellit, dhe të realizojë se ajo që turma mban për të vërtetë, nuk është e vërteta “e vërtetë” por është e vërteta “e gënjeshtërt”.
Raportet mes turmës injorante dhe bartësit të dijes së re duken në momentin kur mesazh-bartësi kthehet në guvë dhe përpiqet t’u shpjegojë të tjerëve se e vërteta nuk është ajo që ata besojnë por ajo që atij i ra rasti të shohë. Për Platonin ky është momenti nënvizues i rrezikshmërisë së injorancës apo mosdëshirës së turmës për të pranuar të vërtetën e re.
Nuk ka rëndësi edhe aq nëse kjo rrezikshmëri e turmës vjen ngaqë asaj nuk i ka rënë rasti të shohë dritën e vërtetë, nuk ka menduar se e vërteta mund të jetë ndryshe, nuk i pëlqen të besojë një të vërtetë ndryshe vërteta apo ngaqë i pëlqen të vendosë vetë çdo të konsiderojë si të vërtetë. Ajo që ka rëndësi është se turma, duke përfaqësuar shumicë mendon se ka të drejtë jo vetëm të definojë të vërtetën, por edhe masakrojë “mesazh-sjellësin” e të vërtetës së ndryshme nga ajo e turmës.
Kjo është arsyeja përse Platoni kish neveri për demosin, thënë shqip turmën; kjo është arsyeja pse ai shihte demokracinë si një shoqëri nga më problematiket dhe të kundërt me shoqërinë e drejtë të ngritur mbi virtytin (“secili të bëjë atë që di të bëjë më mirë”) dhe dijen (dhuntia e njohjes së të vërtetës që tek Mbreti-Filozof falet prej zotit ndërsa tek ndihmësit e tij arrihet përmes arsimimit). Demokracia është më e keqja pikërisht ngaqë demosi është deficient si në virtyt, dhe në dije.
Turma as e përkap dot dijen, as nuk i pëlqen e vërteta. Shoqëria e demosit ngrihet mbi amatorizmin në vënd të virtytit, injorancës në vend të dijes, pseudo të vërtetës në vënd të së vërtetës. Për pasojë, kjo shoqëri është, sipas Platonit, jo vetëm anormale por edhe e rrezikshme; jo vetëm e rrezikshme për individin dhe të renë por e rrezikshme edhe për veten e vet!
Dyshen Schmitt-Klosi nuk i kërcënuar njeri me jetën e tyre. Jetojmë në kohën e demosit modern apo jo! Ndonëse sulmet dhe etiketimet kanë variuar nga individë, forumesh gjithëfarësoj, komentesh elektronike, deri tek figura politike, figura publike e intelektuale si z. Bamir Topi, president i Shqipërisë (“E kotë përpjekja për tjetërsim” 17 Janar 2009), Jakup Krasniqi, Kryetar i Kuvendit të Kosovës (“Skëndërbeu si mit dhe histori kryevlerë kombëtare”, Gazeta Shqiptare 21 Janar 2009) apo Ismail Kadare, “damkosja” e mesazh-sjellësit Schmitt nuk ka shkuar më shumë se etiketimet. Thjesht ka shprehur se sa dominues janë miti dhe dimensioni emocional në raportin e shqiptarit me dijen dhe kuptimin që ka ai për të vërtetën.
Në këtë këndvështrim çështja nuk qëndron edhe aq tek fakti nëse problemi ka emrin Schmitt, Klosi, Skëndërbe apo Enver Hoxhë. Çështja, dhe pyetja pra, për të gjithë anti-Klosët është nëse gjenerata e sotme e shoqërisë shqiptare do bëhet serioze në raportin e saj me dijen dhe të vërtetën dhe shkojë përtej miteve të gjeneratave të mëparshme.
Shënim: një version më i shkurtër i këtij artikulli është botuar në “Shekulli”. Titulli origjinal i autorit është “Një pyetje për z. Klosi dhe Anti-Klosët”; titulli i tanishëm i shkrimit është i redaksisë së PTF.
Kembengulja jote e lavderueshme ne kete teme xha xhai, na sjell nje lodhje per ne pjese e popullit individ blogist anonim. Nuk e di se sa i suksesshem eshte nje sistem, i cili do te shpelaje ngjyren e kote te mitit dhe te rilyeje me ngjyren aktuale te mitit te ri “hapje-pranim”. Parimi “hapje-pranim” ose ai i “Guves” kane vlera te medha, por kjo sipas te nejtes peshore, si per Klosin ashtu dhe per antishmidet. Ne parimin e “hapje-pranim” nuk ka te mundur ashtu si nuk ka fitues ne drejtim te vendosjes se vertetes historike-arsimore. Nese duhet sakrifikuar “Skenderbeu” qe shqiptaret te mesojne kete parim, bujrum, por kam frike se pas kesaj ata do te verdhezohen. Per mua Aristoteli eshte gjenial, por per mua ama. Ai nuk ka vlere per ditet e sotme. Aristoteli eshte i te ardhmes. Perseri kjo ngelet i imi dashaqejfve. E verteta ne shkencat jo ekzakte ka shume kendveshtrime. Ndryshueshmeria e saj rjedh nga ndryshueshmeria e ndertues-vleresuesve hirarkike. Jemi ne qe vlersojme ate. Pra, ne popull, ne autor, ne elite, ne te pasurit, ne te varferit, ne te arsimo-parsimuarit. Pra ne shume, jo nje. Kur te fillohet te klonohet njeriu ndoshta te gjitha keto nuk do te kene me vlere. Thjesht vendosim shenjen e barazimit ne gjuhen CC+ Klonuese dhe problemi mund te quhet i zgjidhur. Baradokez.
Orakull, shpresoj ta kesh vënë re se shkrimi nuk është imi, por i Edmond Çatës, i cili e sheh çështjen nga një këndvështrim tjetër.
Lapsus shpejtesie.
Kjo me beri ta rilexoj art.Dhe arrita ne :
“…si z. Bamir Topi, president i Shqipërisë (“E kotë përpjekja për tjetërsim” 17 Janar 2009), Jakup Krasniqi, Kryetar i Kuvendit të Kosovës (“Skëndërbeu si mit dhe histori kryevlerë kombëtare”, Gazeta Shqiptare 21 Janar 2009) apo Ismail Kadaredamkosja” e mesazh-sjellësit Schmitt nuk ka shkuar më shumë se etiketime.Thjesht ka shprehur se sa dominues janë miti dhe dimensioni emocional në raportin e shqiptarit me dijen dhe kuptimin që ka ai për të vërtetën.”
Jo,ky konluzion nuk mund te kaperdihet.Ketu kemi amatorizen vleresuesokonludues.Ketu kemi racizem intelektual.Ketu kemi nihilizim tere te tjereve qe s’jane ne nje llogore me ty.Ketu kemi “EdmondoZotin” qe ka percaktuar me pare se “cila eshte dija dhe e verteta’ dhe e krahason me dijeteverteten ,”e qendrimeve sipas dijeve dhe kuptimit te vertetes se tyre”, e disa figurave te elites mendimore-politike shqiptare.Gravitetimi ne njerin krah e nuk ndihmon as vete Edmondin te percjelli mesazhin e vete.Venia me shpatulla pas muri gjithe individo-popullin(Ndonëse sulmet dhe etiketimet kanë variuar nga individë, forumesh gjithëfarësoj, komentesh elektronike, deri tek..),ne kete rasi,kesaj radhe jo sipas perberjes ebraike,te con tek vetvendosja e nje shtatoreje dikur te rrezuar.
Kur shumica e nje shoqeria nga lart-posht kundershton nje “pff” te fryre tejmase ne “median” shqiptare,Edmondi i te rese duhet te pozicionoje veten nese eshte me Aristotelin ose me demokracine. Let’pranoj per momentin shumicen joturme-turme shqiptare,e cila nuk eshte ajo amerikane ose kineze.
Popullin shqiptar dallohet nga ai kinez nga perpjestimi matematikor njerezor,ku populli shqiptar jep konceptin e njejesit,ndersa ai kinez te shumesit.Populli shqiptar dallohet nga ai amerikan sepse nuk ka perdorur skllever per te ndertuar vendin dhe pas kesaj ti kete shendruar te barabarte me veten,ne vlera letrash kushtetute e skenare presidentesh.
Nje popull i vogel nuk mund te behet nje shoqeri “individesh” te cilet zevendesojne mitet e vegjel “Skenderbe” me mitin e madh “zot” ose me “antivleren e tij” djallin,ose me “demokracine e pranimit flliqesor” ose me ….Askush nuk e realizon dot kete,jo sepse nuk ka individe,por sepse nuk ka siperfaqe nje formeshe te nenshtresuar e mbishtresuar.Nese dikush do te krijoje kete siperfaqe,ne rastin “shqiptar”,mendoj se po i shkon puna dem.Ndoshta edhe mund,pak sekonda para se te vije Noja me varken e vet.
Rruget e pranimit dhe te hapjes se mendjes jane te shumta,por per kete komb nuk kalojne nga shtatorja e Skenderbeut.
Autori bën një shkrim të tërë duke analizuar TURMËN, por thotë:”Ndonëse sulmet dhe etiketimet kanë variuar nga individë, forumesh gjithëfarësoj, komentesh elektronike,…”, por autori, i mbyllur në guvën e tij, ne injorantëve që nuk pëlqyem presantimin e Klosit për daljen e librit të Shmidit na nderon duke përmëndur edhe:
Oh. The nec plus ultra e “lovers of wisdom”, varianti shqiptar.
Teorine e di, dijen e re e ka gjetur. Vetem pushteti i mungon tashti.
Te behet bashke me nja pese a gjashte lovers te tjere, qe ta ndricojne kete popull, i cili si shpellari i Platonit, s`e ka idene se cfare ka rreth e qark.
Por do shpatulla te medha, (s`po e them ate shprehjen tjeter qe perdor turma injorante ne te tilla raste) qe te pretendosh se e verteta jote eshte me e vertete se e verteta e dikujt tjeter.
Dhe dikush t`i kishte thene me qene zotit Cata, se e provuam njehere kete historine e mbreterve filozofe. Shkolla e partise nxirrte me dhjetra te tillle cdo gjashte muaj, dhe e pame se cfare ne solli.
Por te pakten ata te dikurshmit ishin te vertet, se cfare menduan e bene ne jete.
Kurse keta te sotmit o behen Nestore ose Kasandra. Akoma s`e kane gjetur dot veten nese jane meshkuj apo femra.
Nuk shoh gje te re me prurjen e Edmond Cetes, qe me pa dije nuk mbrohet dija. Problemi eshte qe te mos kthehet ne nji perpjekje te paditurish, te llojeve te ndryshem, qe rezultojne te verteta.
Sa per Platonin e permendur nga autori, Ai (Platoni) jo vetem qe aplikoj me sukses, por ne plarformen demokratike. Shembull eshte teizmi i tij gjallon sot shqetesimin poulist. Ndryshe ndodhi me Sokratin.
Megjitheate, te gjithe jane pjese e se vertetes, por jo te gjitheve ju intereson e verteta per te vertete (puritanizem) Problemi i arsyetimit shkencor nuk eshte qellim ne vetvete, por nje metode e suksesshme per aplikim. Jo per te damkosur te pa diturin, por per te evidentuar dijen.
Me nje fjale behen shume spekulime ne adresera te ndryshme, per rezultate shume minimale. Hapja e debatit ne front popullor ka te miren e saj ashtu sic ka edhe te meten.
Nje spekulim, jo i pa degjuar: Sa do te jashtezakonshme te jene bemat e individit, ato jane njerzore dhe, sa do njerzor eshte individi, ai eshte kozmik.
Duaj padijen me dijen tende, se dihet qe dijen e do me padijen tende.
Dialogu tek ne (ne pergjithesi) eshte ne fazen e debatit, sepse nuk di te doje dija padijen dhe jo e anasiellta.
Mondi, kam nje pyetje per ty i nderuar.
Ti kete artikull e shkruan prej preokupimit real ndaj gjendjes se krijuar, apo si nje “rivincita” ndaj Klosit ?
Se dyti, kete punen e Platonit mund ta kishe permbledhur shume me shkurt dhe me kujdes, nuk ishte nevoja te zgjateshe kaq shume, per me teper qe ka disa paperputhshmeri. Nje prej tyre eshte pershembull se duke na treguar filozofira te Platonit, ti na jep te mireqene faktin se e verteta na vika nga jashte dhe se cilido ketu brenda na qenkerka nje veshtrues hijesh. E pranon kete ti Mondi ?
Nje tjeter eshte se e merr te mireqene faktin se ketu behet fjale per te verteten, nderkohe qe problemi eshte me shume etik, eshte tek mendesia per tu perballur ose jo me te ndryshmen, dhe jo domosdoshmerisht me te verteten.
””’Çështja, dhe pyetja pra, për të gjithë anti-Klosët është nëse gjenerata e sotme e shoqërisë shqiptare do bëhet serioze në raportin e saj me dijen dhe të vërtetën dhe shkojë përtej miteve të gjeneratave të mëparshme.”””
Meqe e quaj te arsyeshme po futem tek kategoria antiklos (dhe antishmit biles) e po i jap nje pergjigje.Meqe u futa tek antikloset e shkrimi me akuzon me fjalor qe e quaj te rende si psh :
Turma as e përkap dot dijen, as nuk i pëlqen e vërteta. Shoqëria e demosit ngrihet mbi amatorizmin në vënd të virtytit, injorancës në vend të dijes, pseudo të vërtetës në vënd të së vërtetës.””’
atehere pretendoj barazine ne perdorimin e fjalorit ne pergjigje, per hir te parimit te barazise e asnjanesise qe mendoj se duhet te zbatohet ne dialektike.
Pike se pari, kemi venien e Klosit e Shmiti si racionale ku Klosi eshte lajmetar i se vertetes (miti i guves ) dhe antiklosave si irracionale dhe adhurues te erresires(vrasesit e guves).
Kjo me ben te reflektoj serisht mbi faktet e verteta.
Nese Skenderbeu ishte i nxitur nga hakmarrja sic thote Shmiti, atehere meqe hakmarrja ka per qellim kryesor vrasjen e vrasesit dhe kjo nxirret ne pah edhe nga kultura shqiptare, atehere logjikisht qellimi i Skenderbeut nuk do kish qene ardhja ne Kruje por meqe Bej i Sulltanit e qe kishte mundesi ti afrohej, do ishte afruar e do e kish vrare sulltanin per te permbushur hakmarrjen e te vinte nderin ne vend.
Mirepo qellimi logjik i hakmarrjes , i vetmi qellim i hakmarrjes duke qene se ai qe smerrte hak quhej i cnderuar e perbuzej nga shoqeria shqiptare, nuk u permbush atehere kur kishte me teper mundesi, pra si Bej, atehere motivi i hakmarrjes si motivi kryesor i ardhjes se Skenderbeut ne Kruje eshte motiv fals, produkt i nje keqinterpetimi logjik te fakteve shkencore, si pasoje e varferise ne logjike ose nje logjike qe nuk ka per qellim te synoje tek e verteta.
Tani zelli fetar i Skenderbeut, Skenderbeu kryqtar qe kishte per motiv jetesor te debonte islamin nga Europa.
Pike se pari , Skenderbej nuk eshte as emer e as mbiemer por bashkimi i nje emri islamik me nje titull fisnikeror-ushtarak turko-islamik .
Perse nje kryqtar qe i kushton jeten debimit te islamit, do mbante shenjen me te forte dalluese ne identitetin vetjak si emri islamik e si titull fisnikerie nje titull turko-islamik ?
Pra kemi nje paradoks i cili e ben hipotezen te paplotesuar, keshtu qe kjo hipoteze duhet te ngelet neper sirtare sepse asgje shkencore nuk verteton dot e asnje te vertete nuk nxjerr ne drite.
Praktikisht asnje nga te vertetat e reja te Shmitklosit, nuk i qendron kritikes me te thjeshte qe arrij te nxjerr, atehere si do mundem te thelloj me tej kritiken mbi dicka thelbesisht irracionale e pseudo-shkencore ?
E verteta nuk ka nevoje per demagoge si Klosi apo ndonje tjeter, demagoget e se vertetes vazhdimisht kane deshmuar se nisen nga qellime personale te uleta sepse ekonomike apo te peshtira sepse duan te rrenojne vlera te verteta.
Shmiti nuk ka botuar kurrfare libri, por i ka kaluar doreshkrimet e pabotuara Klosit qe ty ti perkthente e te botonte nje liber ne Shqiperi.
Pse Shmiti nuk ka botuar librin ne Gjermani ?
Pse Klosi e botoi dhe e komercalizoi ne kete menyre ?
Nuk e di nese Shmiti eshte burre i mire, po ama qe ka pas frike ta botonte ne Gjermani kjo duket sheshit, ose ndoshta asnje shtepi botuese nuk ishte e interesuar.
Te gjithe autoret e huaj i kane botuar e i botojne ne fillim ne gjuhet e tyre, pse Shmiti jo ?
Ka vetem nje arsye te ketij komercalizimi meskin ne Shqiperi, paraja.
Nga Greqia e lashte po huazoj nje koncept. Sofistet ishin te paret qe merrnin para per te mesuar studentet e u akuzuan si prostituta te kultures.
Tani eshte normale te marresh para, mirepo a eshte e moralshme te fitosh para duke perhapur genjeshtra e komercalizuar mbi kurrizin e figuren qendrore te nje kombi e mbi vete vlerat e nje kombi ?
Per mua jo, prandaj edhe Klosi per mua eshte prostitute e kultures kombetare e gjithe kjo demogogji e komercalizim i se vertetes se rreme nuk ben gje tjeter vecse i hap rrugen kurverise se kultures, cka me ben te mendoj se ‘klosizmi’ eshte term i pershtatshem per te pershkruar kurverimin kulturor qe po meshon ne Shqiperi.
Me klosizem duhet pershkruar jo krejt kurverimi i kultures, nepermjet komercalizimit meskin te genjeshtrave, pasi ky proces ka kohe qe ndodh, por kurverimi i asaj pjese te kultures qe lidhet me vlerat themelore mbi te cilat ndertohet e jeton nje bashkesi njerezore qe quhet komb, vlerat kombetare e morali kombetar.
P.s akuza per kafshe, rrenacak e imoral, te cilat me drejtoi zoti Edmond Cata, ne traditen shqiptare paguhen me dicka me shume sesa kunderpergjigja verbale si kjo e imja, po Zoti Edmond nuk e njeh moralin shqiptar, mesa duket. Historia shqiptare nuk i paska mesuar gje mesa po shoh, se si duket historine shqiptare e sheh si mjet per te bere para e fame.
Hyllin, meqenëse ti këtu shkruan me pseudonim, të lutem respekto të tjerët që përdorin emrin e tyre dhe nuk duan që, nesër, t’u shoqërohet ky emër në Google me fjalët që shkruan ti.
Po ashtu, vështirë të të marrë njeri seriozisht, kur nis të diskutosh për qëllimet e autorëve të shkrimeve. Të këshilloj që, sa herë ndesh në një shkrim publik, të supozosh (burrnisht) se autori niset nga dëshira për t’i shërbyer lexuesit.
“””P.s akuza per kafshe, rrenacak e imoral, te cilat me drejtoi zoti Edmond Cata, ne traditen shqiptare paguhen me dicka me shume sesa kunderpergjigja verbale si kjo e imja, po Zoti Edmond nuk e njeh moralin shqiptar, mesa duket. Historia shqiptare nuk i paska mesuar gje mesa po shoh, se si duket historine shqiptare e sheh si mjet per te bere para e fame.””””
Bravo Hyllin, goxha konkluzion prej njeriu te civilizuar! Mire jeni me kanunin andej nga ju?! Keni vra ndonjerin apo ka dal bosh plumbi?! Kini mendjen ore se mos beni ndonje gabim te zbrisni nga mali ne qytet. Ne mal ruhet tradita shqiptare dhe atdhedashuria, qyteti eshte per tradhetaret e kombit. Te fala ariut dhe kafsheve te tjera qe te rrethojne 🙂
John, nuk eshte e keshillueshme sipas shkences se psikologjise te kalosh ne negacion. Gjithcka kontrollohet , asgje nuk mohohet. Ne nga pylli shume mire jemi, po ju nga bordelloja si jeni ?
Une nuk kam frike te perdor emrin tim xha xha, por jam turma e kam privilegjin e turmes, anonimitetin, gje qe me lejon edhe t’ja kepus kot, ndersa intelektuali publik nuk e ka privilegjin e mballosjes kot, perndryshe do mbaje pergjegjesite qe vijojne.
Nese termi klosizem e domethenia qe i kam dhene nuk eshte produkt i nje arsyetimi logjik e moral, atehere me duket e drejte te vihen ne pah gabimet qe kam bere.
Une dhashe nje pergjigje per zotin Edmond,i cili nuk kish kursyer fyerjet, keshtu qe me intereson pak , nese te tjeret me marrin seriozisht apo jo.
””Të këshilloj që, sa herë ndesh në një shkrim publik, të supozosh (burrnisht) se autori niset nga dëshira për t’i shërbyer lexuesit.”””
Do me pelqente ta ndiqja keshillen e nje zot e di sa do me pelqente nje shoqeri shqiptare ku publikja i sherben bashkesise e jo interesave individuale, vecse kane ikur kohet e besimit, kur supozohej apriori se burrat nuk genjejne e aq me pak ne kuvend, jemi ne kohe mosbesimi e racionalizmi duhet perdorur me shume se me pare.
Eshte e pamundur po te lexosh shkrimet e sotme publike, te besosh se ky popull njehere e njekohe denonte me gjobe (disa desh) ate qe akuzonte tjetrin ne kuvend se po genjen.
Ironike sa poshte kemi rene e njekohesisht sa ka perparuar nga kjo renie debati publik, sidomos nga ana gjuhesore (fale huazimeve ne radhe te pare).
p.s do perpiqem te menjanoj shprehjen e ndonje perfundimi tim ne kete blog.
Ca Saktësime për Blogistët.
1. Fokusi i shkrimit.
Nuk ka të bëjë me tezat e Schmitt. Ka të bëjë me kuptimin që kemi në shqiptarët për dijen dhe të vërtetën, parë kjo nga këndvështrimi i cilësisë së arsimit në shqipëri.
2. Përsa i përket dijes.
Nëse e kam kuptuar drejt, Orakulli thotë se kur vjen puna për të vërtetën nuk ka as fitues, as të humbur dhe se shpesh c’mbahet për e vërtetë, është në fakt diçka e imponuar nga elita. Këto dy vëzhgime të Orakullit mund të quhen korrekte. E vërteta e kontekstit “shoqëri njerëzore” është shumë më relative, më subjektive se e vërteta e kontekstit “natyrë”. Po ashtu, e vërteta rreth marrdhënieve shoqërore jo gjithmonë është e vërteta e “vërtetë”. Orakulli ka të drejtë kur shfryn ndaj manipulimit që elitat mund t’i bëjnë jo vetëm të vërtetës por edhe njerzve. Orakulli mbased nuk e di, por ky përben edhe tezën kryesore të neo-Marxistëve (Gramsci, Mosca etj). Fenomeni njihet ndryshe si “ideological power”, ose shqip, “shpëlarje e truve”!
Por Orakulli humbet në terrenin e pasaktësisë kur ngatërron mitin dhe të vërtetën, Platonin dhe Aristotelin. Ndoshta jo për faj të tij – nga 2 komentet e tij nuk më lejohet të bëj konkluzione as për nivelin e arsimit, as edhe për specialitetin. Ajo që mund të them këtu është se një elaborim interesant dhe në gjuhë të thjeshtë të mitit, ka bërë Artan Puto tek Shekulli; në një shkallë më pak elaboruese, Puto gjithashtu prek pakëz dallimin mes mitit dhe të vërtetës shkencore. Orakullit do të dëshëroja ti thoja, se Platoni dhe Aristoteli përfaqësojnë dy filozofë që ndajnë qëndrime të njëjta për demokracinë por ndajnë qëndrime të ndryshme për origjinën e dijes, rrugën e mbërritjes tëk e vërteta, dhe mbi të gjitha ARSIMIN.
Kështuqë në një kuptim “racizmi intelektual” që Orakulli artikulon se buron nga artikulli, përbën thjesht një nxitim e shfryrje emocionale. Orakull, të uroj shëndet e mirëqënie kudo që të jesh! Lexoje artikullin jo si një “dritare” që Edmon Cata e përdor për të denigruar shqiptarët. Lexoje si thirrje ndaj tyre për ta ngritur atë zgjuarësi që i ka dhënë natyra shqiptarëve si racë nga niveli i intuitës tek ai i dijes së kultivuar! Këto dy të fundit janë dy gjëra krejt të ndryshme dhe përcaktuese sa e emancipuar dhe avancuar është një shoqëri!
3. Përsa i përket kush e zotëron Dijen.
“I-dashur” ka të drejtë kur thotë se teza që ia atashon dijen mbretit-filozof është e vdekur dhe e provuar njëherë!. Mbreti-filozof është nyjëtim i Platonit, i cili besonte se mbreti-filozof përfaqësonte një njeri që kombinonte aftësi të rralla të dhëna nga zoti (“gjak blu” po të doni), dijen, përkushtimin ndaj interest public dhe jo ndaj interest privat. Me fjalë të tjera, kombinonte virtytin dhe vlerat positive. Marksizmi ndaj shumë elementë me mendimin Platonian e ndoshta për këtë arsye ka studiues që mendojnë se liderët e rregjimeve totalitare dhe ideologët përkatës kurdoherë që ju lindte nëvoja për të justifikuar modelin, jo rrallë herë i janë drejtuar Platonit për ta përdoru si argument mbrojtës.
Arsyeja përse “I-dashur” është korrekt në cfarë thotë, është e thjeshtë: Platoni besonte tek natyra e mire e njeriut dhe “objektivizmi” e “dashamirësia” e liderit, gjë që jo domosdoshmërisht mund të ekzistojë edhe në realitet. Liderët, vërtet janë liderë, por kjo as i imunizon ata nga korruptimi, as edhe garanton që ata nuk do të ndjekin interesin e tyre personal. Kjo është pika ku Aristoteli ndahet me Platonin dhe kërkon shpëtim jo tek njëshi por tek ligji, tek kombinacioni i të pasurve (atyre që dinë) me numrat (demosin në masë). Kjo është gjithashtu edhe pika ku Aristoteli ndahet me Platonin edhe përsa i përket dijes dhe bartësve të saj: Platoni besonte se vetëm Mbretërit mund të posedonin dijen; Aristoteli avancoi dhe e konsideroi dijen të mundshme për t’u kapur edhe nga turma, por me kusht ama që turma t’i nënshtrohej arsimit dhe arsimi të ishte gjëja më e cmuar.
Nëse edhe ti “I-dashur” pajtohesh më këtë interpretim të shkurtër, atëhere shpresoj se bie dakort me thirrjen që nenkupton shkrimi im: dija (dhe as e vërteta) vërtet s’mund të jetë pronë e një individi, por ama që ato të bëhen pronë e “masave”, masat kanë nevojë t’i nënshtrohen arsimimit; dhe jo thjesht të arsimohen” por të marrin një arsim cilësor që do t’u mundësonte atyre jo thjesht të nxirrnin llafe nga goja por të vinin të menduarit përpara fjalë-nxjerrjes nga goja. Më vjen keq, por nëse Shqipërisë dhe shqiptarëve u ka munguar një arsim i saktë dje; nëse atyre vazhdon t’u mungojë ai edhe sot, si mund të pretendojë dikush sa mund të futet në “debat”? Si mund të quajë dikush veten piktor apo zanatci i “kategorisë së shtatë” nëse i mungojnë veglat që e bëjnë atë të tillë? Artikulli im i “I-dashur” duhet lexuar si thirrje për arsimim më cilësor; jo si fyerje e shqiptarëve!
4. Përsa I përket metodes shkencore.
Nuk besoj se “Vëmëndje” është i pasaktë kur nënvizon që arsyetimi shkencor nuk është qëllim në vetvete; Do ta quaja korrekte edhe kërkesën e “Vëmëndje” për të mos e përdorur metodën shkencore për të damkosur të paditurin. Por mendoj se “Vëmëndje” hyn në territorin e sofizmit grek kur karakterizon cilësinë e debatit shqiptar si rezultat të faktit që “nuk di të dojë dija padijen, dhe jo anasjelltas”! Cdo diskutim mbi metodën shkencore shkon në zemër të raportit njeri-e vërtetë. Fatkeqësisht, dy paragrafë që kam vendosur t’i kushtoj këtu reagimit të “vëmëndje” nuk lejojnë në asnjë mënyrë një elaborim qoftë edhe minimal. Por ajo që do të doja të thoja këtu është se cështja e cilësisë së një debati, nuk ka të bëjë edhe aq me “dashurinë e dijes ndaj padijes” sesa me qëndrimin e njeriut ndaj dijes. Në Shqipëri, fjala “injorancë” perceptohet me një konotacion negativ. Në fakt, fjala injorancë nuk ka kuptim pexhorativ; fjala injorancë nënkupton vetëm që “nuk të ka rënë rasti të biesh në kontakt me dicka të re”; shkurt, nënkupton mungesë experience; Edmond Catës mund ti pëlqejë bota e yjeve, fluturimeve kozmike por është injorant në këtë fushë sepse nuk ka patur ndonjë experiencë as në ndonjë yll, as në ndonjë fluturim kozmik. Në këtë kuptim, injoranca përfaqëson hapin e parë drejt dijes. Të paktën keshtu thuhet se mendonte Sokrati; të paktën kështu e komenton progresin drejt dijes edhe Platoni.
Hapi i dytë është ekspozimi ndaj së resë. Kjo “e re” që të bie rasti të biesh në kontakt, mund të jete ose një e re “fringo”, dmth ti je i pari që e provon atë; ose mund të jetë në e re e provuar më parë nga të tjerë. Cështja që shtrohet, pavarësisht llojit të së resë që del përpara është: Cdo të bësh? Do ta pranosh? Do ta refuzosh? As do ta pranosh as do ta refuzosh? Në cilendo zgjedhje të bere, ekziston gjithmone nje shpjegim; Refuzimi në rastin e së “resë fringo” edhe mund të kuptohet: meqë e reja fringo është e paprovuar në pasojat e saj, refuzimi është pikkërisht për shkak të prudencës për të mos pësuar dicka të keqe. Por si do të shpjegohej refuzimi i të resë të provuar më parë nga të tjerët?
Rreshtat e mësipërm mund të përblidhen kështu: Keq është të jesh injorant (se mund ta pesosh, bile jo për fajin tënd); por është akoma edhe më keq, kur refuzon të mësosh dhe bësh të tënden të renë e servirur nga të tjerët (sepse ose do të të duhet të rishpikësh rrotën edhe një herë nga e para, ose nuk do mund të bësh përpara por do të mbetesh prapa). Varianti i dytë mund të konsiderohet “bordering” në kufijtë edhe të kriminales. Tani, mund të imagjinohet refuzimi i një individi për të mësuar; Por po kur ky refuzim vjen nga një shoqëri e tërë? Imagjinoni se për cfarë situate mund të bëhet fjalë. Një nga nëntekstet e artikullit tim ishte “Vëmendje” që ne shqiptarët duhet të kuptojmë që jetojmë në shoqërinë e shteteve, kombeve, shoqërive të tjera dhe vetë ky pozicion mund ti nxjerrë shqiptarët në një dritë shumë më të keqe dhe ne kemi vetëm një shans të zvogëlojmë këtë kontrastësi: të bëhemi më të arsimuar!
5. Përsa i përket të vërtetës
Z. Tan Skëndaj pyeste nëse momenti “Klosi 2009” është përdorur prej meje si “rivincita” ndaj z. Klosi. Jo z. Skëndaj! Profili im qoftë publicistik, qoftë akademik nuk mund të krahasohen më atë të z. Klosi. Unë kam shkruar vetëm ca shkrime dhe kaq! Nëse dikush do të google emrin tim, nuk do ti dilnin më shumë se dy tre faqe. Z. Klosi ka një profil e aktivitet ku e ku më të konsoliduar e maturuar se i imi. Ka qënë pikërisht kjo arsyeja që e kam konsideruar një referencë të tij ndaj meje (një vetëm ka qenë!) si një lapsus dhe aq. Jam takuar me z. Klosi, krejt rastësisht, vetëm disa muaj më pas, kur më ra rasti të shkoja në Tiranë, dhe kaq!
Përsa i përket c’mendoj unë për të vërtetën, së pari dua tju them se jam dakort me ju që e vërteta nuk është as brënda as jashtë. Ose, do të thoja ndryshe, e vërteta, esenca e saj, përbën një “process” (në fakt, ky është qëndrimi i Sokratit ndaj të vërtetës; Sokratit nuk i interesonte aq shumë e vërteta si “rezultat” sesa e vërteta si process, dmth, si arrihet deri tek ajo). Në këtë kuptim askush nuk mund të pretendojë se mban monopolin mbi të vërtetën; E vërteta, mund të thuhet, nuk është gjë tjetër veçse një akumulim faktesh të reja që u shtohen atyre të vjetrave dhe që nëse kanë fuqinë e nevojshme mund të ndryshojnë vetë besimin tonë që kemi mbajtur për diçka duke e konsideruar atë si të vërtetë.
Në këtë këndvështrim e vërteta dhe ndryshim janë si vëllezërit siamezë: ku ka rendje drejt ndryshimit dhe prurjeve të reja, ka edhe një të vërtetë të re; ku ka një të vërtetë të re ka edhe ndryshim konfiguracionesh. Do të doja të sillja vetëm një shëmbull këtu illustrues.
Padyshim e mbani mënd shpërthimin e “Challenger”! Deri atëherë shuttle-at hidheshin në haptësirë mbi të vërtetën se shkëputja e disa pllakëzave të jashtme gjatë kthimit të shuttle në Tokë, nuk përbënte problem! Faktet? (ose observime empirike sic quhen në gjuhën shkencore). Hyrjet e deriathershme të shuttle në Tokë. Dmth, NASA, deri atëhere, e kish definuar të “vërtetën” thjesht dhe vetëm mbi “faktet” e observuar më parë. Shpërthimi për shkak të pllakave përbeu për NASA një “fakt” të ri!
C’thoni ju se bëri NASA? U “qa” se fakti i ri nuk i pëlqente?? E etiketoi faktin-shpërthim nga pllakëzat “maskara! Na prishe krenarinë kombëtare të fluturimeve dhe sukseseve të NASAs”??? Refuzoi ta pranonte ekzistencën e këtij fakti të ri??? I qëndroi “besnik” të vërtetës së vjetër? Nuk besoj se ka nevojë të shtoj që NASA nuk e refuzoi por e përqafoi faktin e ri; nuk qëndroi me të vërtetën e vjetër por e modifikoi atë dhe krijoi një të vërtetë të re. Dhe do vazhdojë të mbajë për të vërtetë atë që mban sot, deri sa një “fakt” i ri (ndonjë shpërthim ose anomaly tjetër të shfaqet) të dalë dhe detyrojë atë të ndryshojë (më mirë do të ishte të thuhet “zgjerojë”) nocionin e të vërtetës.
Për të bërë lidhjen mes shembullit NASA dhe Schmitt! Konsideroje z. Skëndaj të vërtetën që shqiptarët kanë për Skëndërbeun si një paralele të së vërtetës që NASA mbante sa i përket hyrjes në Tokë të shuttle. Tani, sic përfaqësoi shpërthimi një fakt të ri përballë të vërtetës së mbajtur nga NASA, ashtu edhe dalja e Schmitt, përfaqëson një “fakt” të ri përballë së vërtetës së mbajtur prej shqiptarëve për Skëndërbeun! Unë nuk e kam lexuar librin e Schmitt. “Skenderbeu” i Sabri Godos dhe “Rob Roy” i Walter Scott janë dy librat e mi më të dashur të cilët i kam “tërhequr zvarrë” kudo që kam qenë në botë dhe i kam lexuar, stërlexuar, katralexuar, pentalexuar, dhjetralexuar kurdoherë që kam dashur të clodhem. Dhe nuk e di se sa do mund ta shkëputja veten time nga përshkrimet që Godo u ka bëre si gjendjeve emocionale të Skënderbeut, ashtu edhe betejave të tij! Në analizën time, Godo mbetet ndër të paktët shkrimtarë shqiptarë me stil lakonik, mbështetje të fuqishme në dokumenta, dhe pa nevojë për t’u retushuar! Por cfare??? A duhet ti hidhem në fyt, emocionalisht, dikujt, Schmitt, apo një shqiptari tjetër, thjesht dhe vetëm për faktin se nuk më pëlqen fakti i ri i dalë në dritë? Ky është moment që tregon sa një shoqëri dhe individët e saj sa afër me gjykimin racional – në fund të fundit, essence e dijes kalon përmes racionales! Nnjeriu meson nga disfata (mesim “negative”, dmth mëson se si te MOS bësh një gjë sapo ke parë që të bërit e asaj gjëje prodhon rezultat të padëshërueshëm). Njeriu nuk mëson përmes suksesit (është e pamundur të përcaktohet cili factor prodhoi suksesin pasi një rezultat nuk është kurrë produkt vetëm i një faktori por i shumë faktorëve!.
Besoj se z. Skëndaj do të më falë për këtë “masakrim” dhe “tjerrje kaq gjatë” të diçkaje që mund të thuheshe më shukrt. Pajtohem që duhet të isha treguar më i kursyer me pjesën e fundit të shkrimit dhe besoj se kjo (përvec të nuhaturit të një reagimi negativ) do të ketë qenë edhe arsyeja e shkurtimit të pjesës nga redaksia!
6. Dy fjalë për “Hyllin” Nuk marr përsipër të ndryshoj perceptimin e z. Hyllin të shkrimit tim si fyes! Nuk marr përsipër as edhe të ndreq, sic tentoi me dëshirë të mirë Xha Xhai, të ndryshoj cilësinë, pastërtinë, sintaksën dhe ngarkesën emocionale të leksikut të zgjedhur nga z. Hyllin. Nuk do të marr absolutisht gjithashtu mundimin të “emancipoj” këdo që me ndërgjegje zgjedh të përshfaqet në komunikim publik jo me logjikën por me pasionin. Por, për saktësi, dua të di se në c’paragraf, fjali, apo fjalë të vecantë gjenden emërtimet “kafshe, rrenacak, immoral” që z. Hyllin shkruan ne “reaksionin” (jo reagimin) e tij! Një ndër elementët karakteristikë të shqiptarëve në komunikimin e tyre publik, është shpërdorimi i fjalës, është hendeku që ndan fjalën që përdor shqiptari me realitetin që ai kërkon që fjala të reflektoje apo përcojë. Ky fenomen mund të ishte një temë debati më vete! QË mund të niste me pyetjen: Të jetë abuzimi me fjalën dhe mospërputhja fjalë-realitet thjesht reflektim i dominimit të mekanizmit shprehës jo nga mëndja dhe racionalja por pasioni dhe personalizimi?
Blogistë, Faleminderit për komentet pozitive apo negative; Shpresoj që duke lexuar këtë prononcim të gjatë të mos ju kem trullosur (është gjeja me e kollajtë që mund t’u shkaktoj të tjerëve, pa të drejtë, sigurisht; por besoj se do të më falni).
Përmbledhtas elaborimi (punimi) thotë:
raporti problematik që kemi ne shqiptarët me dijen dhe kuptimin e së vërtetës do të vazhdojë për sa kohë që sistemi arsimor shqiptar do të prodhojë individë me një raport problematik me dijen dhe kuptimin e të vërtetës.
Në kuadër të Skënderbeut: politikanë, medie, grupe, intelektualë, akademikë, janë përballur me Ardian Klosin sepse janë prodhim i arsimit shqiptar; këtij, të paktën i bie të jetë i mangët e që duhet reformuar sipas ndonjë vizioni.
Sharrohet dega ku ulet autori, ku ulen Ardian Klosi e shumica e shqiptarëve të përfshirë në debat; por jo të gjithë, Jakup Krasniqi është shkolluar jashtë të quajturit sistemi arsimor shqiptar. Mandej, sa mund ti quash prodhime të shkollës shqiptare: Ismail Kadarenë studiuar në rusi e akademik në Francë, Ardian Ndrecën profesor në Itali, e me radhë të tjerët shkolluar në gjithë botën? Kështu pohon se libri i këndimit është më formues për individin se libri i filozofisë!? Po “arsimi”, “arsimi i lartë” apo gjithçka duhet reformuar? Autori mbetet i paqartë kur përdor të dy termat, ndërsa si shembull sjell…Platonin. Tjetër është marrja statike e gjendjes së arsimit shqiptar në një hark kohor prej 50 a më shumë vjetësh. Ardian Klosi u përball si me atë xhaxhanë që e ka bërë shkollën s’dihet ku e si 50 vjet të shkuara si me plot këtu që ende po shkollohen. Prodhimet e arsimit shqiptar janë të ndryshëm ndër vite: tekste të ndryshuara, metodologjira dhe ideologjira, kohëzgjatja e shkollës, koha dhe kërkesat kur individët u shkolluan. Mjaftojnë këto për të treguar se arsimi nuk është fajtori (kryesor/ i vetëm)?
Keni ide të gabuar se Presidenti i (Republikës së) Shqipërisë Bamir Topi ka sulmuar dhe etiketuar dyshen Shmid-Klosi në artikullin që sillni. Kur e the këtë në publik the një gënjeshtër.
Presidenti Topi u shqiptua:
“Ndonjë mendje e robëruar, e pajisur me një guxim regresiv, përpiqet sot të tjetërsojë rolin e Skënderbeut në historinë tonë, apo në historinë e qytetërimit evropian.”
Në je shprehur nxitimthi, pa klasin e Presidentit Topi apo Xha xhait këtu në blog për të njëjtin prononcim, detyroheni një “me falni”; por nëse vërtet e di që Presidenti Topi ka sulmuar dhe etiketuar dyshen Shmit-Klosi, si autori më i ri i këtij blogu: BUJRUM!
Faleminderit për shpjegimin Edmond, sepse vetëm nëpërmjet tij arrita të kuptoj qartë qëllimin tënd, për ta vlerësuar më pas ashtu siç e meriton. Urime për përsiatjen se ke shkruar diçka të vlefshme me gjithë mend. Megjithatë, nëse do e trajtoje pastër ideologjikisht do ishe shumë më i qartë.
Pra siç e kupton, unë kam vërejtje teknike mbi çështjen sesi e përdor Shmit-Klosin për të thënë mendimin tënd. Vendosja jote a priori në krah të Klosit, siç e thua vetë, nuk mendoj se është mënyra më e mirë për të trajtuar mos-dijen. Vetëm nëse bindja jote do përputhej me atë të trajtuar në librin e Shmitit do e përligjte këtë qëndrim. Përmbledhtaz po thua dy gjëra: injorancën e turmave në reagimin ndaj librit, por edhe arsyen pse ndodh kjo gjë… Për këto je në rregull.
Aty ku i fut gishtat në sy dhe qorrohesh, është te PËRGJEGJËSIA e fjalës. E cila as po merret parasysh fare. Më pas kur ndahemi nga turmat edhe shkojmë te Kadareja, Krasniqi, apo edhe presidenti Topi, kjo veçori ju shpëton për duarsh të gjithëve. Gjendet një alibi për ta, meqë nuk i përkasin turmës, për tu kritikuar mendimi i tyre.
Unë po kritikoj PAPËRGJEGJSHMËRINË e Shmitit edhe Klosit, por edhe tuajën kur po e shihni se problemi është injoranca e turmave, po prapë e shpërfillni këtë problem. Dmth kjo situatë më ngjan me ata të fortët e klasës kur vënë përpara një qorr te qoshja dhe po i thërresin: O qorr i dreqit!! O qorr!
Përgjegjësinë e kësaj situate për të vënë rregull, e ka kujdestari i klasës që në këtë rast përfaqësohet i institucionalizuar nga presidenti i republikës edhe kryetari i kuvendit të Kosovës. Përgjegjësi të cilën ju nuk po e njihni dhe as e vlerësoni. Madje unë nuk jam i sigurt nëse jeni të ndërgjegjshëm se duhet të pajiseni me këtë përgjegjshmëri intelektuale.
Marrim një skenar të supozuar: Nëse Shqipëria do të kishte nivelin ekonomik dhe të sigurisë si Zvicra e Shmitit ta zëmë, a do të ndodheshim përpara një reagimi të njëjtë qoftë prej turmave, qoftë prej institucioneve përgjegjëse?
Të shohim qartë, problemi është pasiguria ekonomike dhe morale e një populli në gjendje tranzicioni, parë në pasqyrën e injorancës. Për sa kohë turmat nuk do edukohen siç duhet (siç po thoni pikërisht ju), atëherë ky reagim është mëse i pritshëm, madje edhe do jetë.
Turmat-populli nuk edukohen me artikuj apo libra shmitësh… të jemi të sinqertë dhe të qartë edhe për këtë. Nëse a priori Shmit-Klosi kërkonte trajtim shkencor le ta dorëzonte në autoritetet përkatëse atë. Nëse e hedh në publik do marrë përgjegjësinë e përballjes me injorancën e publikut, apo dhe reagimet e tjera.
Poltika(and jo vetem politka) do te vazhdoje te quhet e “keqe” nga ata qe luftojne per ta patur,sepse jane pikerisht ata qe kane interes per ta patur.
Une me qellim kam bere nje ngaterrese emrash(mesuesi me nxenesin).Aristoteli besonte verberisht ne racionalitetin jetesor njerezor,ne kundershtin nga mesuesi i tij Platoni.Per Platonin,kushtet e jetes tregojne zenien e saj prej “te keqes” dhe nuk mund te shpresohet ne asnje lloj shpetese.
Per sa shkruajta;si per lidhjen midids tyre,ashtu edhe ne lidhje tjeter,ata me demokracine
””’6. Dy fjalë për “Hyllin” Nuk marr përsipër të ndryshoj perceptimin e z. Hyllin të shkrimit tim si fyes! Nuk marr përsipër as edhe të ndreq, sic tentoi me dëshirë të mirë Xha Xhai, të ndryshoj cilësinë, pastërtinë, sintaksën dhe ngarkesën emocionale të leksikut të zgjedhur nga z. Hyllin. Nuk do të marr absolutisht gjithashtu mundimin të “emancipoj” këdo që me ndërgjegje zgjedh të përshfaqet në komunikim publik jo me logjikën por me pasionin. Por, për saktësi, dua të di se në c’paragraf, fjali, apo fjalë të vecantë gjenden emërtimet “kafshe, rrenacak, immoral” që z. Hyllin shkruan ne “reaksionin” (jo reagimin) e tij! Një ndër elementët karakteristikë të shqiptarëve në komunikimin e tyre publik, është shpërdorimi i fjalës, është hendeku që ndan fjalën që përdor shqiptari me realitetin që ai kërkon që fjala të reflektoje apo përcojë. Ky fenomen mund të ishte një temë debati më vete! QË mund të niste me pyetjen: Të jetë abuzimi me fjalën dhe mospërputhja fjalë-realitet thjesht reflektim i dominimit të mekanizmit shprehës jo nga mëndja dhe racionalja por pasioni dhe personalizimi?””’
Atehere meqe ti zoti Edmond nuk e kupton cfare ke shkruar e sa rende ke fyer nje pjese te madhe te publiku shqiptar po ta shpjegoj une.
Ne radhe te pare perdorimi i ‘mitit te guves’ eshte shume fyes. Ti me siguri e ke lexuar tek Platoni ( Republika ) e nuk e ke permbledhje internetore a te ndonje autori, mirepo edhe une e kam lexuar, meqe Republika e Platonit, pas Zarathustres se Nices eshte libri im i preferuar.
Ti duhet ta kesh kuptuar dialogun platonian ne fjale e cfare perbuzje therese pershkon ate dialog.
A nuk eshte akuze per kafsheri vrasja e ish-guvistit, kafsheri qe buron nga erresira e padijes ?
Nga anet e mia kjo quhet kafsheri, nuk e di sesi e quani ju andej, mbase per ju vrasja nga padija nuk quhet kafsheri e barbarizem, mbase e quani naivitet. Njeriu ka logjiken, ku mungon ajo apo motivi moral, atehere vrasesi eshte kafshe.
Perdore si te kunderta ‘amatorizmin me virtytin’ ku vec ne ke dash te thuash ndonje gje tjeter e u ngaterrove, se e kunderta e virtytit eshte vesi, ndersa amatorizmi ka profesionalizmin.
Vesi qe nenkupton amatorizmi i perdorur, ndeshkon tjetrin si njeri i vesit, pra si amoral apo imoral.
Nderkaq per rrena nuk eshte e veshtire te arrihet, pasi nese perkunder te ofrohen shpjegime racionale e kembengulet me demagogjine e se vertetes, kur akuzohen njerez te ndryshem te se shkuares e se tashmes se qellimisht kane perhapur e perhapin genjeshtra atehere logjike qe po akuzohen per rrenacake.
Ne pergjithesi fjalet e tjera qe ke shkruar ne ‘shpullen morale’ qe me ke drejtuar nuk hyjne tek dialektika (as ajo platoniane e as ajo hegeliane) por te retorika ne te cilen specializohen demagoget.
Shkrimi im ishte konkret, u arsyetua mbi faktoret qe me benin mua injorant e ty te ditur e u arrit ne perfundime racionale dhe morale, meqe une si tip parapelqej te perdor edhe arsyen personale edhe moralin shqiptar, kjo ngaqe nderoj kultin e plakut te urte.
Sa per shperdorimin e fjales, me vjen keq qe ti e ndien veten te legjitimuar te flasesh, pas nje shkrimi te atille ku jo vetem turma akuzohej por edhe intelektualet qe jane kunder Klosit, perfshire Kadarene.
Nje dite para se te vinte kjo teme, kam shkruar tek nje teme tjeter, qe nese masa nuk pranon nje perfundim, intelektuali shpalos arrogancen e tij intelektuale per te imponuar mendimin e tij mbi masat te cilat i cileson injorante, erresiredashese, fanatike e ne menyre indirekte akuzon intelektualet mbi te cilat kjo mase bazohet. Kjo nuk eshte e mete vetem shqiptare, por ne Shqiperi eshte ne nivelet e gangsterizmit intelektual ku masat perdoren si per tju vene kunder nje rivali ashtu edhe per te akuzuar nepermjet tyre nje rival.
Ky gansterizem intelektual i cili ka infektuar edhe shkrimin hapes te temes, nuk eshte hap perpara ne asnje lloj perqasje ndaj ndonje te vertete dhe ne asnje zgjidhje problemi, ky eshte thjesht projektim i agresivitetit natyror nepermjet dhunes verbale qe nje intelektual shpreh sapo vesh veten apo ndonje tjeter me mantelin e Papes ‘ex catedra’ apo i duket vetja dishepull i se vertetes e burim drite.
Une vazhdoj te qendroj i hapur ndaj nje kritike te arsyeve qe me cuan ne perfundimin tim, por kam frike se askujt nuk i duket e keshillueshme te futet ne ato ujera, meqe qellimi ketu nuk eshte mesimi i notit, por tallja e perbuzja e atij qe nuk di not.
”””Të jetë abuzimi me fjalën dhe mospërputhja fjalë-realitet thjesht reflektim i dominimit të mekanizmit shprehës jo nga mëndja dhe racionalja por pasioni dhe personalizimi?”””
Mund t’ja beje vetes para se te shkruaje ate shkrim denigrues ndaj ndoshta 95% te shqiptareve.
Z.Edmond!
Mbase nuk do te ishte e nevojshme te tirrje aq shume.Mund te shkruaje vetem afersisht dicka te tille:
“”””Kur nuk dime te verteten,mund te nxirren hipoteza,por jane gjithmone hipoteza,keshtu pra besoj qe eshte e drejte qe sejcili te nxjerri te tijat.
Libri i Skenderbeut ne versionin e perkthyer,pa original,eshte thjesht nje hipoteze qe niset nga nje pike e ndryshme e shikimi te figures se tij.””””
Besoj se do te kishte vlere per te gjitha palet.