ALTERNATIVA ENVERISTE

Gazeta Shekulli ka përcjellë këto ditë një emision televiziv të ABC-News kushtuar disa dokumenteve të reja të CIA-s për Enver Hoxhën – në kuadrin e një interesi të shtuar për figurën e Hoxhës, ndoshta edhe në përkim të përvjetorit të vdekjes së tij.

Më interesante se vetë materialet e sjella (faktoide krejt të konsumuara për jetën private të diktatorit shqiptar), m’u dukën reagimet e anonimëve në komentet, meqë tani apologjia e Hoxhës dhe lavdërimi publik i virtyteve të tij duket se janë kthyer në mainstream; dhe nuk lidhen më, të paktën drejtpërdrejt, me ndonjë vizion politik të së majtës.

Çfarë e bën aktual dhe urgjent mallin për “komandantin” i ka rrënjët në zhgënjimin e madh të njeriut të rrugës, me mënyrën si kanë shkuar punët pas përmbysjeve të mëdha të viteve 1990.

Në një farë mase, enverizmi vjen edhe si reaksion ndaj pakënaqësisë së thellë, viscerale, të masës me politikanët që janë sot në krye të punëve; dhe me mënyrën si po bëhet politika.

Veçanërisht enverizmi paraqitet si një formë simbolike, nëmos si alternativë e mirëfilltë, ndaj berishizmit.

Kjo masë komentuesish apologjetë të Enverit vjen e përzgjedhur sipas gjithfarë kriteresh që nuk lejojnë përgjithësime me natyrë statistikore – prandaj më poshtë do të marr në vështrim vetëm lëndën e apologjisë, pa u shqiptuar për përhapjen e saj.

Nuk ka dyshim se, për komentuesit e Shekullit, por edhe të mediave të tjera, Enveri po këqyret tani si lideri që u dha shqiptarëve dinjitet – jo aq drejtpërdrejt, sesa nëpërmjet dinjitetit që ia dha shtetit shqiptar, në arenën ndërkombëtare; ose ngaqë “e lartësoi emrin e Shqipërisë në botë” dhe “e bëri Shqipërinë të fortë dhe të paprekshme” sikurse edhe “i bëri shqiptarët zot të vetvetes”.

Ata që flasin, veçanërisht vlerësojnë tek lideri virtytin e trimërisë dhe guximit, përballë të huajve; dhe sidomos përballë serbëve dhe grekëve.

Për këtë arsye, sipas një komentuesi, “antienverizmin sot e kanë nxitur serbët dhe grekët.”

Enveri lartësohet, si lider politik dhe udhëheqës shpirtëror i një populli në kontekstin e marrëdhënieve të shqiptarëve me të huajt.

Spikat kështu, te një pjesë e madhe e komentuesve, një lloj vizioni paranoid i botës, të ndarë midis shqiptarëve nga njëra anë dhe armiqve të tyre nga ana tjetër; vizion që duket sikur i ka rrënjët në përvojën e përsëritur të poshtërimit prej “të huajve.”

Sipas këtij kornizimi, hapja e trojeve shqiptare – në Shqipëri dhe në Kosovë – ndaj botës, dhe shtimi i kontakteve me Tjetrin në çdo nivel, përfshi edhe atë kapilar, e kanë futur dinjitetin e shqiptarit të rrugës në krizë, duke i dhënë këtij prova të përditshme të inferioritetit.

Enveri thirret, kështu, si figura mitike shpëtimtare, që do t’u japë edhe një herë dërrmën të huajve – si dikur grekut, si dikur serbit, si dikur rusit – për t’ia kthyer shqiptarit të rrugës, njeriut të thjeshtë dhe të paprivilegjiuar, të papunëve dhe të varfërve, krenarinë e dikurshme dhe të merituar.

Edhe një herë, steriliteti i Shqipërisë burg, të ndërtuar nga Enveri, dhe mbyllja e saj ndaj botës vihen përballë degradimit të shqiptarisë sot, sidomos të brezit të ri; dhe katastrofës sociale të emigrimit.

Duke e shpërfillur tipologjinë e ndryshme të regjimeve politike të Enverit, përkatësisht të shtetit post-komunist, komentuesit bëjnë me faj lidershipin e sotëm politik për problemet e mëdha të shoqërisë shqiptare, njëlloj siç ia atribuojnë Enverit rezultatet dhe zhvillimet politike të periudhës së mëparshme.

Kësisoj, nëse mbyllja e kufirit dhe e vetë qytetarëve të Shqipërisë në kafaz, në atë periudhë, mund të ketë cenuar liritë individuale, kjo u kompensua për bukuri nga “shtimi i popullsisë,” një e mirë absolute; në një kohë që sot “shqiptarët sillen rrugëve si qen endacakë” dhe po ndodh shkatërrimi i projektuar i këtij populli.”

Njerëzit e evokojnë mendërisht Enverin si njeriun, liderin dhe bariun që do t’i shpëtojë nga katastrofat e sotme; dhe, në shpëtim e sipër, do t’ua pastrojë vetëdijen nga komplekset e humbjes, madje të disfatës në garën e jetës.

Kjo dukuri ka njëfarë ngjashmërie me ankthin që kaplon një kafshë deri dje të zbutur, kur e sheh veten të lirë, në mes të pyllit; dhe mund të interpretohet edhe si pasojë e domestikimit që u bëhet qytetarëve, nën regjimin totalitar.

Masa e apologjetëve të Enverit vjen dhe i ngjan kështu një grigje të mbetur pa bari.

Ky bari dhe profet, që në kohën e vet i udhëhoqi shqiptarët drejt Tokës së Premtuar: lirisë si popull, pavarësisë dhe dinjitetit ndërkombëtar, tani rithirret në skenë si alternativë ndaj lidershipit të sotëm politik shqiptar – joburrnor, të gjunjëzuar ndaj të huajve, të shitur tek armiku, të korruptuar, të etur madje të pangopur për pasurim.

Prandaj edhe apologjinë enverizmit e dëgjon t’ia bëjnë njerëz të thjeshtë, zëra nga poshtë, anonimë; që identifikohen me masën e paprivilegjuar dhe të pagojë; dhe që e kërkojnë dinjitetin e tyre, si individë, tek dinjiteti i grupit të cilit i përkasin.

Kështu Enveri rikthehet në skenë si ikona e kombëtarizmit shqiptar të këtij fillmshekulli.

Është tipike, për këtë lloj kombëtarizmi, që të shpërfillë të drejtat e njeriut në emër të së mirës së përbashkët të kombit; ose, siç thuhej dikur, të bëjë thirrje “për të vënë interesin e përgjithshëm mbi atë personal,” duke kuptuar, me interes të përgjithshëm, interesin kombëtar të shqiptarit.

Dhe këtë përmbysje interesash mund ta energjizojë dhe ta mundësojë vetëm një politikan i cili perceptohet, prej qytetarëve, si lider i vërtetë – dhe jo si oportunist që e përdor pushtetin për të çuar përpara interesat e veta dhe të klanit përkatës.

Shumë njerëz; ose të paktën shumë nga anonimët që komentojnë në gazetat, ia njohin këtë virtyt politik Enverit – aftësinë për t’i bërë njerëzit të sakrifikojnë, në emër të një ideali; çka do të ishte praktikisht e paimagjinueshme, në kontekstin politik të sotëm.

Dhe meqë rrugëdalja nga kriza e sotme ekonomike dhe sociale do të kalojë detyrimisht përmes sakrificës, atëherë figura e Enverit dhe karizma e tij rikthehen vetvetiu, krahas vetëdijes për nevojën e një lideri politikisht perfekt.